انقلاب صنعتی پنجم (صنعت ۵.۰)
انقلاب صنعتی پنجم (صنعت ۵.۰) رویکردی انسان‌محور است که تمرکز را از روی سیستم‌های فنی به ارزش‌های اجتماعی و بهزیستی انسانی معطوف می‌سازد. این گام تازه در صنعت است که در آن انسان‌ها و سیستم‌های هوش مصنوعی برای بهبود فرایندهای کار، همکاری می‌کنند.
برای بسیاری از شرکت‌ها، انقلاب صنعتی چهارم (صنایع ۴.۰)، انقلاب تازه‌ای است که باید استراتژی سازمان خود را بر آن متمرکز کنند. با این حال، با تغییر تمرکز از ارزش اقتصادی به مفهومی گسترده‌تر از ارزش اجتماعی و رفاه مواجه هستیم. صنعت ۵.۰ آغاز شده است، و کاربرد آن بسیار فراتر از صنعت است و به همه بخش‌ها و سازمان‌ها گسترش می‌یابد.
کسب‌وکارها باید با این مفهوم آشنا شوند و استراتژی کسب‌و‌کار خود را نسبت به این انقلاب جدید در اسرع وقت تغییر دهند. سفر برای ساختن سازمان پایدار، تاب‌آور و انسان‌محور باید در دستور کار قرار گیرد. بر چالش‌های کارخانه هوشمند امروز غلبه کنید، رویکرد صنعت داده محور ۴.۰ را گسترش دهید و برای انقلاب مجازی فردا آماده شوید.
تعریف انقلاب صنعتی پنجم (صنعت ۵.۰)
مفهوم انقلاب صنعتی پنجم (Industry 5.0) یک اصطلاح نسبتاً جدید است که اتحادیه اروپا از آن به عنوان یک محرک کلیدی در گذارهای اقتصادی و اجتماعی یاد می‌کند. صنعت ۵.۰ در موارد متعددی استفاده می‌شود و از کارایی و بهره‌وری به عنوان تنها اهداف فراتر می‌رود.
صنعت ۵.۰ که انقلاب صنعتی پنجم نیز نامیده می‌شود، نشان دهنده تغییر تمرکز از رویکرد اقتصادی به تمرکز بر ارزش اجتماعی و رفاه است. این مرحله جدیدی از صنعتی شدن است که در آن انسان‌ها با فناوری پیشرفته و ربات‌های مبتنی بر هوش مصنوعی برای بهبود فرآیندهای کار با یکدیگر همکاری می‌کنند.
این شامل فرآیندهای بسیاری است، نه فقط تولید، و با پیشرفت‌های فناوری اطلاعات، از جمله هوش مصنوعی، اتوماسیون، داده‌ها، اینترنت اشیا، یادگیری ماشینی و مجازی‌سازی فعال می‌شود… مهمترین تفاوت با Industry 4.0 این است که رفاه کارگران را در اولویت قرار می‌دهد. قلب فرآیند تولید است که باعث رفاه فراتر از مشاغل و رشد می‌شود.
خاستگاه و فرگشت انقلاب‌های صنعتی
انقلاب صنعتی (Industrial revolution) عبارتست از دگرگونی‌های بزرگ در صنعت، کشاورزی، تولید و ترابری که در بازهٔ زمانی سال ۱۷۶۰ تا سال ۱۸۴۰ میلادی رخ داد. ابتدا در انگلستان آغاز شد و سپس به اروپا و آمریکا راه یافت.
خاستگاه و فرگشت انقلاب‌های صنعتی
نماد انقلاب صنعتی، ماشین بخار است. انقلاب صنعتی دومین تحول عظیم دنیا می‌باشد. اکنون از انقلاب صنعتی با عنوان انقلاب صنعتی اول یاد می‌شود. در واقع تحول نخست را انقلاب کشاورزی می‌دانند تحول مهم سوم انقلاب الکترونیک در صنایع است.
انقلاب صنعتی دوم یا انقلاب الکترونیک مربوط به سال‌های ۱۸۷۰ تا ۱۹۴۰ است. این دوران با برق، تولید انبوه و خطوط مونتاژ پدیدار شد.
انقلاب صنعتی سوم یا انقلاب اینترنت مربوط به سال‌های ۱۹۶۰ تا ۲۰۱۰ است. این دوران با رایانه‌ها، نیمه‌هادی‌ها، اتوماسیون و اینترنتپدیدار شد.
انقلاب صنعتی چهارم (صنایع ۴.۰) مربوط به سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۰ است. اشاره به تحولات گسترده در صنعت مبتنی بر بکارگیری فناوری اطلاعات و شیوه‌های هوشمندسازی دارد.
انقلاب صنعتی پنجم (صنعت ۵.۰) از سال ۲۰۲۰ پدیدار گشت و در آن انسان‌محوری حرف نخست را می‌زند.
مقایسه صنعت ۴.۰ و صنعت ۵.۰
صنعت ۴.۰ و صنعت ۵.۰ دو مفهوم مرتبط در حوزه فناوری و تولید هستند، با این حال تفاوت‌هایی نیز بین آنها وجود دارد. در زیر به برخی از تفاوت‌های اصلی بین صنعت ۴.۰ و صنعت ۵.۰ اشاره می‌کنیم:
مرکز توجه: در صنعت ۴.۰، توجه بیشتر به استفاده از فناوری‌های مبتنی بر داده برای اتصال دستگاه‌ها و فرآیندها در یک شبکه است. اما در صنعت ۵.۰، انسان به عنوان مرکز توجه قرار می‌گیرد و فناوری‌ها برای پاسخ به نیازهای فردی و شخصی او طراحی شده‌اند.
درگیری انسان: در صنعت ۴.۰، انسان به عنوان یک مشاهده‌گر و کنترل‌کننده فرآیندهای تولیدی و خدماتی دخیل است، اما در صنعت ۵.۰، انسان به عنوان یک عامل فعال و هوشمند در فرآیندهای تولیدی و خدماتی دخیل است و می‌تواند فرآیند تولید را به دلخواه خود تنظیم کند.
استفاده از فناوری‌های پیشرفته: در صنعت ۵.۰، فناوری‌های پیشرفته‌تری مانند هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، چاپ سه‌بعدی، واقعیت افزوده، رباتیک و یادگیری ماشین بیشتر به کار می‌روند.
ارتباطات: در صنعت ۵.۰، فرآیندها و دستگاه‌ها با هم ارتباط برقرار می‌کنند و این ارتباطات به وسیله شبکه‌های بی سیم برقرار می‌شوند.
هدف: هدف اصلی صنعت ۴.۰ بهبود عملکرد فرآیندهای تولید و کاهش هزینه‌ها است، اما در صنعت ۵٫۰، هدف اصلی بهبود کیفیت و کارایی فرآیندهای تولید و خدماتی با تمرکز بر نیازهای انسان است.
در کل، می‌توان گفت که صنعت ۵.۰ در حال تکامل است و در آن، توجه بیشتری به نیازهای انسان و کارکردهای هوشمند دستگاه‌ها در فرآیندهای تولیدی و خدماتی دارد.
جامعه ۵.۰ و صنعت ۵.۰
مفاهیم Society 5.0 و Industry 5.0 مرتبط هستند. هر دو به یک تغییر اساسی در جامعه و اقتصاد ما به سمت یک پارادایم جدید اشاره دارند.
جامعه ۵.۰ تلاش می‌کند تا توسعه اقتصادی را با حل مشکلات اجتماعی و زیست‌محیطی متعادل کند . این به بخش تولید محدود نمی‌شود، بلکه چالش‌های اجتماعی بزرگ‌تری را بر اساس یکپارچه‌سازی فضاهای فیزیکی و مجازی برطرف می‌کند. جامعه ۵.۰ جامعه‌ای است که در آن فناوری‌های پیشرفته فناوری اطلاعات، اینترنت اشیا، ربات‌ها، هوش مصنوعی و واقعیت افزوده به طور فعال در زندگی روزمره، صنعت، مراقبت‌های بهداشتی و سایر حوزه‌های فعالیت برای مزیت اقتصادی و منفعت و راحتی هر یک مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ما به این گذار به انقلاب صنعتی مدرن اعتقاد داریم و بر چهار ستون اصلی اقدام برای دستیابی به صنعت ۵.۰ تمرکز می‌کنیم. رویکرد ما به نوسازی صنعتی و فناوری به عنوان یک اهرم توانمند شامل پذیرش چهار مفهوم مهم به هم پیوسته است که معتقدیم در ایجاد استراتژی بلندمدت هر سازمانی اساسی هستند.
ایده ساده است: به محیط‌های مجازی و نمایش هایی از دنیای واقعی خود دست یابید که شما را قادر می‌سازد پارادایم و ارزش‌های اصلی جدیدی را در سازمان ایجاد کنید. ما معتقدیم که بهترین راه برای حرکت به سمت جامعه ۵.۰ مدل‌سازی دنیای واقعی با استفاده از دوقلوهای دیجیتال و استفاده از امکانات بی‌پایانی است.
چشم‌انداز انقلاب صنعتی پنجم
چشم‌انداز «صنعت ۵.۰» که ما پیشنهاد می‌کنیم، از تمرکز محدود و سنتی بر رشد اقتصادی مبتنی بر فناوری در مدل اقتصادی موجود استخراجی، تولیدی و مصرفی به دیدگاهی دگرگون کننده تر از رشد که بر پیشرفت انسانی متمرکز است، می‌گذرد. رفاه مبتنی بر کاهش و تغییر مصرف به اشکال جدید خلق ارزش اقتصادی پایدار، دایره‌ای و احیاکننده و رفاه عادلانه. Industry 5.0 به جای نشان دادن یک جهش تکنولوژیک به جلو، در واقع رویکرد Industry 4.0 را در یک زمینه گسترده تر قرار می‌دهد و هدف و جهت دهی احیاکننده را برای دگرگونی تکنولوژیکی تولید صنعتی فراهم می‌کند.
Industry 5.0 نباید به عنوان یک ادامه زمانی یا جایگزینی برای پارادایم موجود Industry 4.0 درک شود. این نتیجه یک چشم‌انداز آینده‌نگر است، راهی برای چارچوب‌بندی اینکه چگونه صنعت و گرایش‌ها و نیازهای نوظهور اجتماعی هم‌زیستی و همسو خواهند کرد. به این ترتیب، Industry 5.0 ویژگی‌های Industry 4.0 را تکمیل و گسترش می‌دهد و در عین حال آنها را با خواسته‌های جدید همسو می‌کند.
ابعاد انقلاب صنعتی پنجم
هوشمندسازی: ادغام فناوری‌های جدید توانمند، مانند هوش مصنوعی، یادگیری ماشین، و تجزیه و تحلیل پیش‌بینی‌کننده، استفاده از دوقلوهای دیجیتال را فراتر از کاربرد اصلی آن گسترش داده‌است.
انسان محوری: رویکرد انسان محور نیازها و علایق اصلی انسان را در قلب فرآیندهای تولید قرار می‌دهد. این کار کارگران را از طریق دستگاه‌های دیجیتال توانمند می‌کند و رویکرد انسان محور به فناوری را تأیید می‌کند. فناوری در خدمت مردم است.
پایداری: برای اینکه صنعت به مرزهای سیاره‌ای احترام بگذارد، باید پایدار باشد. نیاز به توسعه فرآیندهای دایره‌ای دارد که از منابع طبیعی استفاده مجدد، استفاده مجدد و بازیافت و کاهش ضایعات و اثرات زیست محیطی می‌کند. پایداری و توسعه پایدار رکن اساسی انقاب صنعتی پنجم است.
ارتجاعی: تاب‌آوری به نیاز به توسعه استحکام بیشتر در تولید صنعتی اشاره دارد و آن را بهتر در برابر اختلالات مسلح می‌کند. این در مورد توانایی مقابله با عدم اطمینان و تغییر و اجتناب از شکنندگی رویکرد فعلی ما به تولید جهانی است. باید با توسعه زنجیره ارزش استراتژیک انعطاف‌پذیر، ظرفیت تولید سازگار و فرآیندهای تجاری انعطاف‌پذیر متعادل شود.
پایان سخن
صنعت آینده نیاز به تجهیز برای تطبیق سریع با شرایط متغیر زنجیره‌های ارزش کلیدی دارد تا نقش خود را به عنوان یک موتور پایدار برای رفاه تضمین کند. یک صنعت انعطاف‌پذیر می‌تواند با آسیب‌پذیری‌ها در سطوح مختلف از جمله کف کارخانه، شبکه تامین و سطوح سیستم صنعتی مقابله کند. چشم انداز Industry 5.0 به لطف راه حل‌ها و محصولات فن آوری پیشرفته ما برای پی ریزی این انقلاب صنعتی مدرن به واقعیت تبدیل می‌شود.
فناوری‌های دیجیتال نقش ویژه‌ای خواهند داشت. در حالی که اتصال دیجیتالی مجموعه‌ای از فناوری‌های انعطاف‌پذیر، از جمله جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه و تحلیل خودکار ریسک، و اقدامات کاهش خودکار را ممکن می‌سازد، افزایش وابستگی به فناوری‌های دیجیتال صنعت را در معرض اختلالات فنی ناشی از نقص‌ها و حملات سایبری قرار می‌دهد. توسعه امنیت سایبری مورد نیاز برای صنعت انعطاف پذیر آینده نیز نقش کلیدی ایفا خواهد کرد.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
مدیریت دیجیتال | ۱۱ مهر ۰۳
