دانشگاه کارآفرین
دانشگاه کارآفرین (Entrepreneurial university) دانشگاهی است که با شناخت درست نیاز جامعه، فارغالتحصیلهای کارآفرین و نوآور پرورش میدهد. از دانشگاههای کارآفرین با عنوان دانشگاه نسل سوم نیز یاد میشود که پس از آموزش و پژوهش در جستجوی ایجاد کار برای فارغالتحصیلان است.
افزایش رقابت، کمبود منابع، افزایش روزافزون اقتصاد دانش بنیان، شرایط و محیطی جدید برای جامعه و دانشگاه فراهم نموده است. تاکنون رسالت دانشگاهها دربرگیرنده آموزش و پژوهش بود. اکنون دانشگاهها باید به نیازهای جامعه و صنعت آگاه باشند و نیروی ماهر برای بازار کار را پرورش دهند.
دانشگاههای هزاره سوم از رویکرد سنتی آموزش محور دور شدهاند. آنها با گسترش همکاری در توسعه اقتصادی و اجتماعی، عهدهدار رسالت جدیدی هستند. این نسل جدید دانشگاهی مناسب با تحولات هزاره سوم است. نظر به اهمیت موضوع در این نوشتار دانشگاه کارآفرین تعریف و مفهومسازی خواهد شد.
آشنایی با دانشگاه کارآفرین
دانشگاه کارآفرین، دانشگاهی است که کارآفرینی علمی در آن بتواند نیرویی برای رشد اقتصادی ایجاد کند و باعث رقابت در بازارهای جهانی شود.
- دانشگاههای نسل نخست: دانشمحور
- دانشگاههای نسل دو: پژوهشمحور
- دانشگاههای نسل سه: کارآفرینیمحور
نسلهای مختلف دانشگاه
اهمیت حرکت به سمت دانشگاههای هزاره سوم بسیار زیاد است. اگر دانشگاههای کشور گذار خود را به دانشگاههای نسل سوم طی کنند جایگاه آنها در اقتصاد دانشبنیان تبیین خواهد شد و وابستگی آنها به بودجههای دولتی به حداقل خواهد رسید. کارآفرینی در حوزه سلامت موجب تبدیل اقتصاد هزینه به ثروت، توسعه صادرات خدمات و فرآوردههای علمی، افزایش تعاملات دولتهای مختلف در حوزههای گوناگون از جمله ارزآوری و کاهش مصرفگرایی، ایجاد هزاران فرصت شغلی برای دانشآموختگان خواهد گردید. این افراد میتوانند با توسعه شرکتهای نوپا (استارتاپ) مبتنی بر خلاقیت و نوآوری به شکوفایی کشور کمک نمایند.
امروز این اعتقاد که موتور رشد و توسعه فراگیر جوامع و کشورهای مختلف، پیشرفتهای صنعتی و تولیدی آنها و به عبارت دیگر توسعه صنعتی آنها در راستای نوآوری میباشد مورد تأکید اکثر صاحبنظران توسعه قرار دارد. تجربه ی کشورهای توسعه یافته نشان داده است که صنعت محور توسعه بوده و به ندرت میتوان کشوری یافت که به گونهای دیگر توسعه یافته باشد. اما امروزه توسعه صنعتی خود مرهون وجود عوامل دیگری است که ما را به آن هدایت میکند. برای توسعه صنعت باید از علم و تکنولوژی خود استفاده کرد به طوری که در آن نوآوری و کارآفرینی و افزایش همکاری وجود داشته باشد. کارآفرینی عنصر کانونی دانشگاههای نوین میباشد. در واقع کارآفرینی موضوعی است که از اواخر قرن بیستم مورد توجه محافل آموزشی کشورهای جهان قرار گرفته است و بسیاری از زمینهها و علائق تحقیقاتی را به خود اختصاص داده است.
تعریف دانشگاه کارآفرین
از دانشگاه کارآفرین تعاریف زیادی به عمل آمده است، ولی در مجموع این اصطلاح به مفهوم کنش کارآفرینانه در ساختارها و دیدگاههای یک دانشگاه است. اگرچه نمیتوان گفت که یک دانشگاه کارآفرین همیشه و به طور خالص در جهت سودجویی است، یا اینکه یک دانشگاه سنتی هیچوقت سودجویی نمیکند.
ویژگی اساسی دانشگاه کارآفرین، جنبههای اقتصادی، کارآیی و رقابتپذیری آن نسبت به سایر مدلهای دانشگاهی است. در واقع دانشگاه کارآفرین در مورد نیازهای اقتصادی- اجتماعی پاسخگوتر از دانشگاه سنتی است. در جوامع دانشبنیان انتظار میرود دانشگاهها در جهت ایفای نقش اصلیتر در پیشرفت اجتماعی، نسبت به سابق انعطاف بیشتر و سریعتری داشته باشند و در جهت افزایش رفاه و رقابتپذیری اقتصادی به تعامل بیشتر با جامعه، نوآوری، انتقال دانش و بهرهبرداری از تحقیقات علمی بپردازند.
جیمسون بر اساس بررسی ادبیات و تجربیات اروپایی و آمریکایی معتقد است دانشگاهها هنگامی کارآفرین هستند که از حداکثرسازی پتانسیل خود برای تجاریسازی ایدههای خود و ایجاد ارزش در جامعه نترسند و آن را تهدید مهمی برای ارزشهای دانشگاهی تلقی نکنند. افزون بر این نیاز بودجهای آنها از منابع متنوعتری تأمین گردد یا به عبارت دیگر درآمد دانشگاهها از منابع غیر عمومی افزایش قابل توجهی یابد.
اهمیت دانشگاه کارآفرین
دانشگاههایی که توانستند خود را با شرایط جدید سازگار کنند به دانشگاه کارآفرین معروفاند که تکامل یافته دانشگاههای نسل اول و دوم هستند. این نوع دانشگاهها با ظهور تحقیقات کاربردی و نیاز محور شکل گرفتند و عموماً مبتنی بر مدیریت کارآفرینی و حل مسائل جامعه با رویکرد علمی و نظام یافته در تعامل با محیط پیرامونی هستند. این نوع دانشگاه در سایه تحولات انقلاب صنعتی چهارم از اهمیت بالایی برخوردار شدهاند. در این راستا شناخت عوامل مؤثر بر ایجاد دانشگاههای کارآفرین و داشتن الگو و مدل لازم، میتواند نقش بسزایی در تسهیل و تسریع روند تبدیل دانشگاههای نسل دوم به دانشگاه نسل سوم داشته باشد.
یک راهکار مهم جهت افزایش رشد اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری، کارآفرینی است. توسعه کارآفرینی در دانشگاهها و تاکید و مبادرت ورزیدن به آن میتواند برای مشکلات اقتصادی و اجتماعی جامعه، راهگشا باشد. بنابراین به صورت خلاصه میتوان اشاره داشت دانشگاه کارآفرین به عنوان الگوی حاکم بر نظام آموزشی در عصر حاضر، از اهمیت بالایی برخوردار است. اگرچه مطالعات متعددی در زمینه طراحی الگوهای گوناگون دانشگاه کارآفرین در نقاط مختلف دنیا انجام شده است، اما تاکنون مطالعات چندانی در کشور انجام نگرفته است. لذا این مطالعه با هدف طراحی الگوی دانشگاه کارآفرین طراحی شده است.
دانشگاه باید مشاوره، آموزش، تحقیق و توسعه، انتقال فناوری، مالکیت یا شرکت در مراکز رشد و پارکهای علمی را در دستور کار قرار دهد. دانشگاهها باید مسئولیت خود را در برابر توانمندسازی دانشجویان برای ورود به بازار کار بپذیرند. شایستگیهای کارکردی فارغالتحصیلان باید تقویت شود تا رابطه صنعت و دانشگاه تقویت شود.
رابطه صنعت و دانشگاه
دانشگاه کار آفرین مکانی است که مشاغل جدید در آن خلق میشوند و رابطه صنعت و دانشگاه را شکل میدهد. این مراکز از افراد کار آفرین حمایت میکند. از سوی دیگر صنعت را اینگونه تعریف میکنیم؛ صنعت، توانایی تولید مناسب محصولات مورد نیاز با مشخصات مطلوب و به مقدار مناسب میباشند.
نتیجه فرآیند ساخت و تولید، محصول است که به دو شکل کالا و خدمات (فیزیکی و غیرفیزیکی) عرضه میشود. ما در نهایت امر میخواهیم به توسعه ی اقتصادی برسیم. از این رو توسعه اقتصادی در گرو توسعه صنعتی شناخته میشود و اقتصادی که محوریت آن حول یکی از زیربخشهای تولید، کالا و خدمات مانند کشاورزی، معدن، تولید کالاهای مصرفی، حمل و نقل یا تجارت است، فقط اگر دارای رویکرد صنعتی باشد امکان توسعه خواهد داشت.
رابطه صنعت و دانشگاه
تصمیم توسعه صنعتی و موفقیت در اجرا و حصول آن، ریشه در سه مقوله زیر دارد:
علائق و منافع ملی و چشمانداز مطلوب و مقاصد آینده ی کشور
شناخت مفاهیم رشد و کارهای توسعه و صنعت و روندهای آتی آن
وضعیت و امکانات و قابلیتهای موجود و روش استفاده از آنها برای دستیابی به مقاصد
شرکتهای صنعتی که با یک دانشگاه کار آفرین در ارتباط باشند از مزایای فناوری آن نیز بهره میجویند به این جهت فرآیندهای علمی و صنعتی دانشگاهها باید تکمیل شده و ایجاد شرکتها از دل پژوهشها ی دانشگاهی رخ میدهد. در این مجموعهها دانشجویان باید مجموعهای از دانش و مدیریت کار آفرین را تواما آموخته و با امکانات لازم که دانشگاه در اختیار آنها قرار میدهد شروع به فعالیت در عرصه صنعت نمایند.
نتیجهگیری بحث
دستاوردهای تحلیلی این مطالعه نشان میدهد یکی از گامهای اساسی برای توسعه کارافرینی توجه به امر آموزش متناسب با نیاز روی صنایع میباشد. از طرف دیگر جذب فارغ التحصیلان دانشگاهها و مراکز آموزش عالی کشور در بازار کار منوط به داشتن تواناییها و ویژگیهایی است که بخشی از آنها میبایست درطول دوران تحصیل ایجاد گردد.
میتوان اذعان نمود که فرهنگ سازی کارافرینی که همانا توسعه و تقویت روحیه کارافرینی و آموزش آن دردانشگاهها و مراکز آموزش عالی میباشد. با بروز تحول در دانشگاههای سنتی و پذیرش نقش توسعه اقتصادی، دانشگاه کارآفرین علاوه بر آموزش و پژوهش، عامل تحقق نوآوری فناورانه به ویژه در فضای فناوریهای پیشرفته میگردد. از این طریق پایههای نظام ملی نوآوری مستحکم و زمینه برای تحقق توسعه مبتنی بر دانایی فراهم میشود.
پیشنهادهای کاربردی این مطالعه در چهار محور قابل بررسی است. در محور نخست باید پارک علم و فناوری در دانشگاههای ایجاد شود. این به خبرگان دانشگاهی فعال در در حوزه کارآفرینی قدرت بیشتری میدهد. محور دوم تدوین برنامههای کارآمد در جهت ارتباط بیشتر بین صنعت و دانشگاه است. در محور سوم باید بین سیاستگذاری دولت با دانشگاه ارتباط برقرار کرد. این سبب ارتباط سهگانه دولت، صنعت و دانشگاه میشود. در نهایت حرکت به سوی نسل سوم دانشگاهی باید در دستور کار قرار گیرد.
منبع: غلامرضا توشمالی، طراحی الگوی دانشگاه آفرین
فصل دوم و ادبیات پژوهش مدیریت کارآفرینی
فصل دوم و ادبیات پژوهش در زمینه مدیریت کارآفرینی توسط پایگاه پارسمدیر به نگارش درآمده است. این فصل دوم در پایاننامهای با هدف ارزیابی مدیریت کارآفرینی پایگاه پارسمدیر تهیه شده و به نگارش در آمده است. بنابراین مالکیت معنوی آن با پایگاه پارس مدیر است و بازنشر آن از نظر قانونی و اخلاقی صحیح نیست. مبانی نظری و ادبیات پژوهش مدیریت کارآفرینی را میتوانید خریداری کنید.
