حسابرسی مبتنی بر بلاکچین
حسابرسی مبتنی بر بلاکچین استفاده از توانمندیهای این فناوری با هدف اطمینان از صحت اطلاعات، افزایش شفافیت و کاهش ریسک و هزینهها است. در عصر تحول دیجیتال بازتعریف روشهای سنتی حسابرسی در بستر بلاکچین الزامی است.
حسابرسی به عنوان یک فرآیند مهم در اطمینان از صحت و سلامت مالی سازمانها، نیازمند دقت و شفافیت بالاست. با پیچیدهتر شدن سیستمهای مالی و افزایش حجم تراکنشها، حسابرسان با چالشهای فراوانی روبرو هستند. در این میان، بلاکچین با ویژگیهای منحصر به فرد خود میتواند به حسابرسان در مقابله با این چالشها کمک کند و فرآیندهای حسابرسی را بهبود بخشد.
تکنولوژی بلاکچین به عنوان یک فناوری نوین و نوظهور، تأثیر قابل توجهی بر صنایع مختلفی از جمله حسابرسی و ممیزی داشته است. این فناوری امکانات جدیدی برای ارتقای امنیت، شفافیت و کارآیی در فرایندهای حسابرسی و ممیزی فراهم کرده است. نظر به اهمیت مساله در این نوشتار حسابرسی مبتنی بر بلاکچین مفهومسازی و تعریف میشود.
اهمیت بلاکچین در حسابرسی
بلاکچین به عنوان یک دفتر کل توزیعشده، تمامی تراکنشها را به صورت شفاف و عمومی ثبت میکند. هر فردی که به شبکه بلاکچین دسترسی داشته باشد، میتواند تمامی تراکنشها را مشاهده کند.
حسابرسان میتوانند به راحتی و بدون نیاز به دسترسی به سیستمهای داخلی سازمان، تمامی تراکنشها را مشاهده و بررسی کنند. حسابرسان میتوانند با اطمینان از صحت و امنیت دادهها، فرآیندهای حسابرسی را انجام دهند.
بلاکچین به عنوان یک فناوری نوآورانه و تحولساز، قابلیتها و ویژگیهای منحصر به فردی دارد که میتواند تاثیرات عمیقی بر فرآیندهای حسابرسی داشته باشد. این ویژگیها شامل شفافیت، تغییرناپذیری، امنیت، اتوماسیون، و کاهش نیاز به واسطهها است.
کاربردهای حسابرسی مبتنی بر بلاکچین
افزایش شفافیت (Transparency)
تکنولوژی بلاکچین با فعالسازی دسترسی همزمان به دادهها برای تمامی افراد مرتبط، شفافیت فرایندها را بالا میبرد. این امر به حسابرسان اجازه میدهد تا بدون وابستگی به منابع خارجی تراکنشها را بررسی کنند.
افزایش اعتماد: شفافیت دادهها در بلاکچین موجب افزایش اعتماد به سیستم میشود.
کاهش احتمال تقلب: با توجه به اینکه تمامی تراکنشها در بلاکچین به صورت عمومی قابل مشاهده هستند، احتمال تقلب و دستکاری در دادهها به شدت کاهش مییابد.
تغییرناپذیری (Immutability)
توضیح: یکی از ویژگیهای بارز بلاکچین، تغییرناپذیری آن است. زمانی که یک تراکنش در بلاکچین ثبت میشود، امکان تغییر یا حذف آن وجود ندارد. این ویژگی از طریق مکانیزمهای رمزنگاری و اجماع بین گرهها تضمین میشود.
حفاظت از دادهها: تغییرناپذیری دادهها در بلاکچین به حسابرسان اطمینان میدهد که اطلاعات مالی به هیچ وجه دستکاری نمیشوند و همیشه به صورت اصیل باقی میمانند.
افزایش دقت: با اطمینان از تغییرناپذیری دادهها در بلاکچین، حسابرسان میتوانند با دقت بیشتری به تحلیل و بررسی اطلاعات مالی بپردازند.
امنیت (Security)
توضیح: بلاکچین از الگوریتمهای رمزنگاری پیشرفتهای برای حفاظت از دادهها استفاده میکند. هر تراکنش و هر بلوک در بلاکچین از طریق این الگوریتمها رمزنگاری میشود و این امر امنیت دادهها را تضمین میکند.
حفاظت در برابر دسترسیهای غیرمجاز: امنیت بالای بلاکچین باعث میشود که دادهها در برابر دسترسیهای غیرمجاز و حملات سایبری محافظت شوند.
کاهش ریسکهای امنیتی: با استفاده از بلاکچین، ریسکهای امنیتی مربوط به دادههای مالی به شدت کاهش مییابد. این امر میتواند به حسابرسان کمک کند تا بر روی تحلیل و ارزیابی دادهها تمرکز کنند.
اتوماسیون (Automation)
توضیح: بلاکچین امکان اتوماسیون فرآیندهای مختلف را فراهم میکند. قراردادهای هوشمند (Smart Contracts) یکی از ویژگیهای بلاکچین هستند که به صورت خودکار و بدون نیاز به دخالت انسانی اجرا میشوند.
کاهش خطاهای انسانی: اتوماسیون فرآیندهای حسابرسی با استفاده از بلاکچین میتواند خطاهای انسانی را کاهش دهد. حسابرسان میتوانند به صورت خودکار تراکنشها را بررسی و تایید کنند.
افزایش بهرهوری: با اتوماسیون فرآیندها، حسابرسان میتوانند زمان و منابع کمتری را صرف انجام حسابرسی کنند و در نتیجه بهرهوری افزایش مییابد.
امکانات تکنولوژی بلاکچین در حسابرسی و ممیزی
تکنولوژی بلاکچین یک سیستم پایگاه داده توزیع شده است که اطلاعات در قالب بلاکهای رمزنگاری شده ذخیره میشوند. هر بلاک شامل اطلاعات تراکنشهای قبلی، مهر زمانی، و یک لینک به بلاک قبلی است. این ساختار امکان بررسی دقیق و غیرقابل تغییر بودن دادهها را فراهم میکند. در ادامه، هر یک از این ویژگیها به تفصیل توضیح داده میشوند و تاثیرات آنها بر حسابرسی با استفاده از بلاکچین بررسی میگردد.
۱. اطمینان از صحت اطلاعات
با استفاده از تکنولوژی بلاکچین، امکان اطمینان از صحت و کامل بودن اطلاعات مالی و تراکنشها فراهم میشود. هر تغییر یا تراکنش جدید در بلاکچین بهراحتی قابل ردگیری است و تغییرات غیرمجاز بلاکچین از طریق الگوریتمهای رمزنگاری تشخیص داده میشود.
۲. کارآیی و کاهش هزینهها
استفاده از تکنولوژی بلاکچین میتواند به کاهش هزینههای مرتبط با حسابرسی و ممیزی منابع، زمان و امکانات مربوط به مدیریت دیتای مالی کمک کند. همچنین فرایندهای حسابرسی سریعتر و بهتری را ارائه میدهد.
۳. کاهش نیاز به واسطهها
توضیح: بلاکچین با حذف واسطهها و کاهش وابستگی به طرفهای سوم، امکان انجام تراکنشها را به صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطهها فراهم میکند. این خود پیامدهایی مانند کاهش هزینهها و سادهسازی فرایندها را در پی دارد.
با حذف واسطهها و کاهش وابستگی به طرفهای سوم، هزینههای مرتبط با حسابرسی کاهش مییابد. این امر به ویژه در حسابرسیهای مالیاتی و قانونی بسیار موثر است. با استفاده از بلاکچین، فرآیندهای حسابرسی سادهتر و سریعتر انجام میشوند. حسابرسان میتوانند به صورت مستقیم به دادهها دسترسی داشته باشند و نیازی به بررسی و تایید از طریق واسطهها نخواهند داشت.
سخن پایانی
تکنولوژی بلاکچین تأثیر قابل توجهی بر صنعت حسابرسی و ممیزی داشته است و قابلیتهای منحصر به فردی را برای بهبود شفافیت، اطمینان و کارآیی فرایندهای مالی ارائه میدهد. با این حال، نیاز به بررسی دقیق تأثیرات مثبت و منفی این فناوری در حوزه حسابرسی و ممیزی ادامه دارد.
بلاکچین با ارائه شفافیت، امنیت، تغییرناپذیری، کارایی و کاهش هزینهها، میتواند تاثیرات قابل توجهی در حوزه حسابرسی داشته باشد. این فناوری میتواند فرآیندهای حسابرسی را بهبود بخشد و به حسابرسان کمک کند تا به راحتی و با دقت بالاتری تراکنشها و اطلاعات مالی را بررسی کنند. با این حال، استفاده از بلاکچین نیز با چالشهایی مانند پیچیدگی فنی، مسئله مقیاسپذیری و مسائل قانونی و مقرراتی همراه است که نیازمند توجه و مدیریت مناسب هستند.
در نهایت، بلاکچین میتواند به عنوان یک ابزار موثر در بهبود شفافیت و امنیت حسابرسی عمل کند و به سازمانها کمک کند تا با چالشهای موجود در این زمینه مقابله کنند. آموزش و آگاهیسازی حسابرسان در زمینه بلاکچین و پیگیری تغییرات فناوری و مقرراتی میتواند به موفقیت بیشتر در استفاده از این فناوری کمک کند.
هرچند تکنولوژی بلاکچین با امکانات بسیاری همراه است، اما هنوز چالشهایی نیز وجود دارد. از جمله این چالشها میتوان به مسائل حقوقی و قانونی، امکانات فنی و امنیتی اشاره کرد که نیازمند پیشرفتهای بیشتر در زمینه تکنولوژی بلاکچین است.
منبع: گری، جرالد. فناوری بلاکچین برای مدیران. برلین: اشپرینگر.
