تامین مالی جمعی
تامین مالی جمعی (Crowdfunding) روشی است که در آن سرمایه موردنیاز برای تامین مالی یک کسب‌وکار از پس‌اندازهای خرد گردآوری میشود. این مشارکت جمعی از طریق سکوهای عاملین دارای مجوز تأمین مالی جمعی از فرابورس و سازمان بورس و اوراق بهادار انجام می‌پذیرد.
یک روش جدید برای گردآوری منابع مالی در جهت کمک به نیازمندان، که مبتنی بر اینترنت است، تأمین مالی جمعی میباشد. در این روش منابع مالی از تعداد زیادی از افراد گردآوری میشود. سپس این منابع به شکل هدیه و یا در ازای پاداش مالی و غیرمالی در اختیار افراد طرح مورد نظر قرار میگیرد.
الگوها و مدل‌های گوناگونی برای این منظور بوسیله اندیشمندان مطرح شد و یا توسط افراد مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از مدل‌ها عبارتند از، اهدا، پاداش، سهام، مشارکت در سود و زیان، پیش‌خرید و استقراض. در این مقاله به بحث تامین مالی جمعی و انواع روش‌های آن پرداخته خواهد شد.
تعریف و مفهوم تامین مالی جمعی
اصطلاح تأمین مالی جمعی برای نخستین بار توسط جفهاو (۲۰۰۸) در کتاب «جمع‌سپاری» عنوان شد. وی در مطالعات خود، دو رکن، فراخوان باز و جمعیت را به عنوان ارکان اصلی جمع‌سپاری مطرح نمود. به عبارتی باید گفت، جمع‌سپاری بر این اصل استوار است که، “خردجمعی بر خرد باهوشترین فرد آن جمع، برتری دارد”.
تامین مالی استارتاپ‌ها به صورت جمعی نیز روشی برای بهبود عملکرد مالی به وسیله تعداد زیادی مردم، از طریق اینترنت است. به عبارتی، با استفاده از پورتال‌های آنلاین یا پلتفرمهای شخص ثالث، برای تبلیغ نیازهای مالی خاص، افراد، گروه‌هایی از افراد یا سازمان‌ها، میتوانند به‌طور مستقیم یا غیرمستقیم از افراد یا مؤسسات دیگر درخواست پول کنند.
اغلب این درخواست‌ها به شکل کمکهای مالی در ازای جوایز یا «هدیه‌ها» است، اگرچه برخی از پورتال‌های تأمین مالی جمعی نیز تأمین مالی را در قالب بدهی بدون وثیقه یا مالکیت جزئی سهام تسهیل میکنند. در حال حاضر از پلتفرمهای تامین مالی جمعی برای جمع آوری پول برای طیف وسیعی از برنامه‌ها استفاده میشود، از جمله میتوان به، ساختن یک فیلم، تولید موسیقی، حمایت از اهداف بشردوستانه، پذیرهنویسی تحقیقات علمی، و تامین مالی مجدد بدهی‌های شخصی، اشاره کرد.
اهمیت سرمایهگذاری گروهی
سرمایهگذاری جمعی، که به مدلی مبتنی بر فناوری اطلاعات، برای گردآوری کمکهای نسبتاً کوچک یا کمکهای مالی از تعداد زیادی از مردم، به صورت آنلاین اشاره دارد. یک پدیده نسبتاً جدید و ابزاری است که به طور فزایندهای محبوب است که فناوری‌های رسانه‌های اجتماعی مدرن را با جمع آوری کمکهای مالی مبتنی بر پروژه ادغام میکند.
پژوهشگران و متخصصان موافق هستند که سرمایهگذاری جمعی، پتانسیل تغییر شیوه‌های سنتی تامین مالی را به طور کلی دارد. آنها شروع به بررسی کردهاند که چگونه سرمایه‌گذاری‌ها و پروژههای تجاری جدید از طریق تأمین مالی جمعی به صورت موفقی تأمین مالی می‌شوند و چه عواملی انگیزهی حامیان را برای مشارکت در پروژه تأمین مالی جمعی تحریک میکنند. انگیزههای مشارکت در تأمین مالی جمعی در جوامع آنلاین عبارتند از:
- اثربخشی ابزاری
- تضمین کیفیت
- وضعیت
- انتظارات
همچنین پنج دسته از انگیزههای سرمایهگذاری جمعی را عنوان کردهاند که عبارتند از:
- جذب سرمایه
- برقراری روابط
- دریافت مشروعیت
- تکرار تجربیات موفق
- افزایش آگاهی
برای اهداکننده، تایید اجتماعی و رضایت از خود به عنوان یک فرد انسان‌دوست، انگیزههای اصلی مشارکت را تشکیل می‌دهد. عوامل متعددی بر مشارکت اهداکنندگان در پروژههای سرمایهگذاری جمعی تأثیر می‌گذارند، از جمله میتوان به مصرف یا تجربه محصولات جدید، دریافت پاداش‌های معنوی یا اقتصادی و تعامل اجتماعی اشاره کرد.
انواع روش‌های تامین مالی جمعی
تامین مالی جمعی یک راه جایگزین برای تامین مالی یک پروژه با اهداف خاص در زمان مشخص، از طریق پلتفرم آنلاین است.پدیده تامین مالی جمعی، در زمینه مربوط به تامین مالی منابع، کالاها و خدمات در حوزه دیجیتال نوین، ظهور پیدا میکند. انواع پلتفرمهای تامین مالی جمعی از دیدگاه بردفورد عبارتند از:
- مبتنی بر اهدا [Donation]
- مبتنی بر پاداش [Rewards]
- مبتنی بر وام [Debt]
- مبتنی بر سهام [Equity]
برای هریک از این روش‌ها، مدل‌های مناسبی وجود دارد که در ادامه به برخی از آنها پرداخته میشود:
تامین مالی جمعی مبتنی بر پاداش
ر تامین مالی پاداش محور، تأمین کننده مالی در نقش حامی پروژه یا ایده ظاهر میشود و در ازای تامین مالی، پاداش معینی دریافت میکند. این پاداش میتواند در قالب یک هدیه یا محصول زودتر از موعد استارت آپ باشد. به عبارتی، در این روش افراد برای حمایت از طرح یا پروژه مورد علاقه خود بدلیل منافع شخصی پول هزینه میکنند.
اما یک تفاوت اساسی با روش اهدایی دارد و آن این است که، در ازای این کار، افراد هدیه‌ای را دریافت میکنند. اما این هدیه، یک پاداش غیرمالی است. به طور مثال، اگر برای ساخت یک فیلم تأمین مالی جمعی صورت گرفته باشد، حامیان میتوانند از پاداشهایی مثل، اکران خصوصی فیلم و یا دریافت لوح فشردهی فیلم بهرهمند شوند.
تامین مالی جمعی مبتنی بر اهدا
در این روش، تأمین کنندگان مالی در نقش خیرین هستند و در ازای تأمین مالی، انتظار سوددهی و بازگشت سرمایه ندارند. تأمین مالی مبتنی بر اهداء معمولاً با حمایت از بلایای طبیعی، قحطی، آموزشی، بهداشتی و طرحهای انساندوستانه مورد استفاده قرار میگیرد. در این شیوه، افراد منابع مالی خود را بدون توقع دریافت سود و یا بازپرداخت، به افراد نیازمند اعطا میکنند. این شیوه بیشتر توسط موسسات غیرانتفاعی و خیریهها مورد استفاده قرار میگیرد.
انگیزهی اصلی این روش، عقاید و تمایلات شخصی و هنجارهای اخلاقی میباشد. به عبارتی، خیریه نوعی سرمایهگذاری است که میتواند به پروژههای نیکوکاری واجد شرایط و سازمانهای غیرانتفاعی عالی، اجازه ظهور دهد. سرمایهگذاری جمعی اهدایی، بستر جمع‌آوری سرمایه را برای سازمان‌ها یا افراد غیرانتفاعی فراهم میکند تا رویای رفاه عمومی خود را محقق کنند. بر اساس کمکهای خیریه سنتی، راهی جدید و ایدهای جدید ظاهر میشود و روند تازه‌ای از امور خیریهای ایجاد شده است.
تامین مالی جمعی مبتنی بر وام
تامین کننده مالی در نقش وام دهنده ظاهر میشود و به ازای تامین مالی خود به افراد و شرکت ها، سود دریافت میکند. این شیوه همانند وامهای بانکی است. در این روش، سرمایهگذاران تأمین مالی پروژه را انجام میدهند و بازدهی مالی در قالب بهرههای دورهای و اصل پول را در انتهای دوره دریافت میکنند.
تامین مالی جمعی مبتنی بر سهام
در تامین مالی سهام محور، تامین‌کننده مالی در نقش خریدار سهام شرکت میباشد و در ازای تامین مالی خود تعدادی از سهام شرکت را دریافت میکند. در این شیوه، افراد برای حمایت از یک ایده یا پروژه سهام آن شرکت مورد نظر را خریداری میکنند و بازدهی مالی در این روش به صورت سود تقسیمی و سود سرمایه خواهد بود.
به این شیوه، سرمایهگذاری جمعی هم گفته میشود. در این سرمایهگذاری، فرد سرمایه‌گذار، اوراق بهادر سازمان و یا شرکت را خریداری میکند. این شیوه در مقایسه با سایر روش‌ها از پیچیدگی بیشتری برخوردار است.
پایان سخن
تامین مالی جمعی، یک پدیده جهانی با رشد روزافزون است که در جهت تأمین منابع مالی در قسمت‌های گوناگون اقتصاد به خصوص طرحهای اجتماعی و آموزشی، توسعه یافته است. البته این رشد و توسعه، مرهون حضور اینترنت و شبکه‌های اجتماعی میباشد.
پرسشنامه تامین مالی جمعی اهدافی را به دنبال دارد که برخی از آنها عبارتند از: تأمین منابع مالی، مهمترین هدف به شمار میآید، اما تنها هدف نیست. بازاریابی باعث میشود طرح مورد نظر هم برای خود بازاریابی نماید. اعتبارسنجی بازار: از میزان حمایتی که از طرح تأمین مالی جمعی شده است، میتوان به پاسخ بازار آن در قبال ظرح مورد نظر و طرحهای مشابهی که در آینده مطرح می‌شوند، آگاه شد.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
مدیریت مالی | ۲۶ فروردین ۰۳
