ریسک مالی

ریسک مالی (Financial risk) در اثر افزایش بدهی در شرکت، به سهام‌داران تحمیل می‌شود و تحت عنوان اهرم مالی مورد بحث و بررسی قرار می‌گیرد. مدیریت ریسک و مدیریت مالی دو مفهوم بسیار نزدیک به هم هستند که از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشند.

هر قدر شرکت، وام بیش‌تری بگیرد، حاشیه سود خالص شرکت، کم‌تر خواهد شد و ریسک سهام عادی آن بیش‌تر می‌شود. برای هر فردی که می‌خواهد سرمایه خود را وارد بازار سرمایه و بازار بورس کند، توجه به ریسک مالی از اهمیت بالایی برخوردار است. ترس از دست دادن سرمایه و کاهش ارزش دارایی یکی از دغدغه‌های مهم برای کسانی است که قصد ورود به بازارهای مالی را دارند.

ریسک ادراک‌شده همواره مورد توجه بسیاری از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بوده است. توجه به کاهش ریسک مالی و خطراتی که ممکن است اصل سرمایه را تهدید کند، برای کسب‌وکارها بسیار مهم است. هرچه میزان ریسک کمتر باشد جذب سرمایه‌گذار بیشتر خواهد شد. در این نوشتار کوشش بر آن است تا ریسک مالی مفهوم‌سازی و تعریف شود.

ریسک مالی

ریسک همان حد و مرز قبول زیان در رویارویی با مسائل مختلف است. زمانی که کاری را انجام می‌دهید ابتدا سود و زیان آن را بررسی می‌کنید و در صورت اینکه منافع آن کار بیشتر از زیان آن باشد، انجام آن کار منطقی می‌باشد.

ریسک مالی که به زبان انگلیسی Financial Risk تعریف می‌شود، به معنی خطر از دست دادن دارایی و کاهش ارزش دارایی در سرمایه‌گذاری مالی می‌باشد.

در هر حال با ورود پول به بازار سرمایه، احتمال از دست رفتن بخشی از آن همواره وجود دارد. هر کسی که در بازارهای مالی سرمایه‌گذاری می‌کند، این احتمالات و خطرات را مورد بررسی قرار می‌دهد. بنابراین ریسک مالی می‌تواند به خطر از دست رفتن پول و سرمایه و نیز احتمال از دست دادن سرمایه و دارایی تعریف شود. در واقع هیچ کس دوست ندارد در بازار سرمایه ضرر کند اما این احتمال را همیشه به عنوان ریسک باید پذیرفت و در نظر گرفت.

در بازار بورس، ریسک مالی رابطه مستقیمی با بدهی شرکت‌ها دارد و هر چقدر شرکتی از بدهی‌ها و وام‌های بیشتری برخوردار باشد، ریسک مالی بیشتری خواهد داشت.

مدیریت ریسک مالی

مدیریت ریسک مالی به فرآیندی گفته می‌شود که شما به عنوان سرمایه‌گذار، تمامی جوانب و شرایط موجود را برای سرمایه‌گذاری یا راه‌اندازی کسب‌وکار می‌سنجید تا بتوانید احتمال از دست دادن سرمایه و دارایی خود را به حداقل برسانید. مخاطرات مالی به خودی خود امر منفی تلقی نمی‌شود. بسیاری از سرمایه‌گذاران در مواقع مناسب با افزایش ریسک‌پذیری توانستند سود قابل توجهی نیز کسب کنند.

برخی از مزایای خطرپذیری عبارتند از:

  • توجه به افزایش آگاهی از شرایط برای تصمیم‌گیری مناسب
  • استفاده از ابزارهای تحلیل تکنیکال و بنیادی
  • تحلیل‌ها برای سرمایه گذاری ایده‌آل
    در نظر گرفتن نسبت ریسک‌پذیری به بازدهی سرمایه‌ گذاری

برخی معایب خطرپذیری عبارتند از:

  • خارج شدن  از کنترل و اتفاقات غیر قابل پیش‌بینی
  • دشواری در پایین آوردن ریسک در شرایط گوناگون
  • احتمال تاثیرپذیری از بازارهای دیگر وجود دارد.

در مدیریت خطرات پولی، تجزیه و تحلیل نسبت میزان ریسک‌پذیری به بازدهی مورد انتظار، اهمیت ویژه‌ای پیدا می‌کند. داشتن استراتژی مناسب برای سرمایه‌گذاری و بررسی روش‌ها و مدل‌ها از مهمترین فاکتورها برای مدیریت ریسک مالی است.

انواع ریسک‌های مالی

دسته‌بندی ریسک‌های مالی براساس نوع سرمایه‌گذاری و نوع بازار مالی آن می‌تواند انواع مختلفی داشته باشد.

ریسک سرمایه گذاری

ذات بازار سرمایه همواره با ریسک همراه است. هر معامله‌ای برای سرمایه‌گذاری، با خود خطر کاهش ارزش سرمایه و از دست دادن بخشی از دارایی را به همراه دارد. این نوع ریسک همان‌طور که از نام آن پیدا است به ریسک‌هایی که برای سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف صورت می‌گیرد، تعلق پیدا می‌کند. ریسک سرمایه گذاری بیشتر در بازارهایی مثل بورس، دلار، طلا مربوط می‌شود که روزانه با نوسانات مختلفی مواجه می‌شوند و ریسک مالی آن‌ها نسبت به دیگر بازارها بالاتر است.

ریسک بازار

این ریسک مربوط به نوسانات بازار می‌باشد و ریسک بازار می‌تواند مستقیم با نوسانات قیمتی همراه باشد به طوری‌که با تغییرات قیمتی، قیمت سهم یا قیمت ارز دچار تغییر شود. همچنین می‌تواند به شکل غیر مستقیم با ریسک همراه شود به شکلی که فعل و انفعالات فرعی، سهم یا دارایی را دچار تزلزل و کاهش قیمتی کند.

ریسک نقدینگی

این ریسک، مربوط به نقدشدن سرمایه یا سهام مربوطه می‌باشد. وقتی شما در بازاری سرمایه گذاری می‌کنید، هر چقدر بتوانید به راحتی آن دارایی را به پول نقد تبدیل کنید، ریسک نقدینگی پایین‌تری را تجربه کرده‌اید.

اینکه شما بتوانید سهم یا دارایی خود را با قیمت مناسب بفروشید و تبدیل به پول نقد کنید، مستقیماً به ریسک نقدینگی ارتباط خواهد داشت. برای مثال وقتی می‌خواهید سهام پالایشگاه نفت بندرعباس را خریداری کنید، ممکن است نوسانات آن روز بالا باشد و شما در قیمت دلخواه نتوانید سهم را خریداری کنید. همچنین زمانی‌که به پول نقد آن سهم احتیاج دارید نتوانید به راحتی در قیمت مناسبی به فروش برسانید.

ریسک اعتباری

در این ریسک، میزان اعتبار پولی که شخص برای سرمایه‌گذاری از شخص دیگر یا نهاد دیگری قرض گرفته، مورد توجه قرار می‌گیرد. به عنوان مثال ممکن است فرد سرمایه‌گذار برای خرید سهام، از کارگزاری خود، مقداری اعتبار مالی تقاضا کند و پس از خریداری، قیمت سهم دچار افت و ضرر شود.

در این حالت ریسک اعتبار به وجود خواهد آمد زیرا در آینده نزدیک باید این اعتبار را به کارگزاری پس بدهد. همین‌طور این ریسک می‌تواند مانند قرض گرفتن یا وام گرفتن دمحسوب شود.

ریسک عملیاتی

این ریسک مربوط به عدم کنترل و مدیریت مالی، اتفاقات غیر ارادی مثل کلاهبرداری می‌شود. ممکن است درست نبودن استراتژی سرمایه‌گذاری و سوء مدیریت در دسته ریسک عملیاتی قرار بگیرند.

ریسک و بازده در مدیریت مالی

این نکته همیشه مورد توجه سرمایه‌گذاران بازار قرار می‌گیرد که چه میزان ریسکی با چه میزان بازدهی برای سرمایه‌گذاری خود متحمل شده‌اند. در نظر گرفتن نسبت ریسک به بازدهی از مهمترین پارامترهایی است که هر معامله‌گری در بازار باید به آن اشراف داشته باشد، چرا که بسیار مهم است که شما برای رسیدن به بازدهی تا چه اندازه ریسک کرده‌اید. طبیعتاً هر چقدر با ریسک کمتری به بازدهی بیشتری برسید، نوع سرمایه‌گذاری و نوع معامله شما مناسب بوده است.

بسیاری از تحلیلگران و معامله‌گران بازار بورس، ابتدا میزان ریسک پذیری و شرایط سهم را به لحاظ موقعیت تکنیکالی یا شرایط سودآوری و بنیادی شرکت بررسی می‌کنند تا به این نتیجه برسند که آیا این میزان ریسک نسبت به انتظاری که از بازدهی و سود وجود دارد، منطقی به نظر می‌رسد یا نه. به همین نحو در دیگر بازارهای مالی این مدیریت مالی، مهم و تأثیرگذار به نظر می‌رسد که توجه به آن می‌تواند شما را به سمت سرمایه‌گذاری پر بازده و موفق سوق دهد.

روش‌های کاهش ریسک مالی

همه معامله‌گران و سرمایه‌گذاران در انواع بازارهای مالی توجه اصلی خود را روی کاهش ریسک مالی برای سرمایه‌گذاری می‌گذارند تا از دارایی و سرمایه خود، بهینه استفاده کرده باشند. اما چه روش‌هایی را می‌توان نام برد تا سرمایه‌گذاران، ریسک مالی خود را کاهش دهند؟

۱- تجزیه و تحلیل شرایط
بسیاری از بازارهای مالی رابطه مستقیمی با شرایط اقتصادی، رکود و تورم، شرایط سیاسی و اجتماعی دارند. به همین خاطر قبل از ورود به سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مختلف، بهتر است نسبت به شرایط موجود، اقدام کرد. هر چقدر در شرایط با ثبات اقتصادی، بتوانید اقدام به سرمایه گذاری کنید، ریسک مالی خود را تا حد زیادی کاهش داده‌اید. بنابراین باید نسبت به شرایط، جوانب کلی را سنجید.

۲- آموزش انواع تحلیل های بازار
بسیاری از کسانی که در بازارهای مالی مثل بازار بورس، به سود مناسبی دست پیدا می‌کنند، به انواع تحلیل بازار مثل تحلیل تکنیکال و تحلیل بنیادی تا حد زیادی اشراف دارند و یا آموزش‌ دیده‌اند. به همین علت، طی مراحل آموزشی و تحلیلی در مراکز معتبر یا مطالعه کتب مختلف در این حوزه، می‌تواند باعث کاهش ریسک مالی شود.

۳- مشورت از افراد آگاه و نهادهای مربوطه
اگر سابقه فعالیت در بازارهای مالی را ندارید یا از ریسک و احتمالات آن مطلع نیستید، بهتر است پیش از اقدام به سرمایه‌گذاری، از خبرگان این حوزه یا نهادهایی که می‌توانند مشاوره‌های مخصوص و مؤثری بدهند، مشورت بگیرید تا بدون آگاهی به بازارهای مالی ورود پیدا نکنید.

پایان سخن

ریسک مالی از مفاهیم مهم و مؤثر در بازار سرمایه به شمار می‌رود که در نظر گرفتن آن و آگاهی از آن می‌تواند شما را به سمت سرمایه‌گذاری مناسب سوق دهد. کاهش ریسک مالی، دغدغه بسیاری از معامله‌گران و سرمایه‌گذاران بازار است. در این نوشتار نیز مخاطرات پولی و اعتباری و سپس به راهکارهایی برای کاهش ریسک مالی بررسی شد. در این زمینه، افزایش آگاهی و آموزش‌های لازم، می‌تواند تا حد زیادی در کاهش ریسک مالی تاثیرگذار باشد. به همین علت کارگزاری بیدار با بهره‌مندی از مشاوران بازار سرمایه، آموزش بورس و… آماده خدمت‌گذاری به سرمایه‌گذاران و معامله‌گران عزیز می‌باشد.

در بازارهای مالی هر چقدر حرص و طمع خود را کمتر کنید و به سود تا حد مشخصی قانع باشید، می‌توانید ریسک مالی خود را کمتر کنید چرا که حریص بودن بیش از اندازه ممکن است شما را در ورطه سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر گرفتار کند. دارایی‌های خود را در بازارهای مختلف تقسیم کنید. اگر تمام دارایی و سرمایه خود را فقط در یک بازار سرمایه‌گذاری کنید، ریسک مالی خود را تا حد زیادی افزایش داده‌اید. اما اگر سرمایه خود را در صنایع و بازارهای دیگری پخش کنید، احتمال کاهش دارایی یا از دست دادن بخشی از سرمایه را کمتر و کمتر کرده‌اید.