منطقه ویژه اقتصادی
منطقه ویژه اقتصادی اشاره به یک ناحیه جغرافیایی ویژه درون مرزهای کشور دارد که در آن قوانین کسبوکار و تجارت با سایر نقاط کشور متفاوت است. این مناطق محرک توسعه پایدار و رشد اقتصادی در کشورها می‌باشند.
مناطق ویژه اقتصادی در داخل مرزهای کشور واقع شده‌اند و هدف آنها شامل افزایش تراز تجاری، اشتغال، افزایش سرمایه‌گذاری، ایجاد شغل و مدیریت مؤثر است. برای تشویق برپایی کسب‌وکارها در منطقه اقتصادی، سیاست‌های مالی تعریف می‌شود. این سیاست‌ها معمولاً شامل سرمایه گذاری، مالیات، تجارت، سهمیه‌بندی، مقررات کاری و گمرکی است. علاوه بر این، شرکت‌ها ممکن است تعطیلات مالیاتی را ارائه دهند، که در صورت تاسیس در یک منطقه، آنها دوره‌ای از مالیات پایین را می‌دهند.
ایجاد مناطق ویژه اقتصادی توسط کشور میزبان ممکن است با انگیزه جذب سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی (FDI) باشد. مزایایی که یک شرکت با قرارگرفتن در یک منطقه ویژه اقتصادی به دست می‌آورد، به این معناست که می‌تواند کالاها را با هدف رقابت در سطح جهانی با قیمت پایین تر تولید و تجارت کند. در برخی از کشورها، این مناطق به دلیل داشتن شرایطی نه چندان بهتر از اردوگاه‌های کارگری با کارگرانی که حقوق بنیادین کار را انکار کرده اند، مورد انتقاد قرار گرفته اند.
تعریف منطقه ویژه اقتصادی
تعریف منطقه ویژه اقتصادی (Special economic zone) به صورت جداگانه توسط هر کشور تعیین می‌شود. طبق گزارش بانک جهانی در سال ۲۰۰۸، منطقه ویژه اقتصادی در روزهای اخیر به طور معمول شامل یک «منطقه جغرافیایی محدود؛ معمولاً محافظت (محصور) شده از لحاظ فیزیکی؛ دارای مدیریت واحد؛ مشول مزایایی بر اساس مکان فیزیکی داخل منطقه؛ منطقه گمرکی مجزا (مزایای بدون عوارض گمرکی) و روش‌های ساده» است.
انواع منطقه ویژه اقتصادی عبارتند از:
- مناطق آزاد تجاری (FTZ)
- مناطق صادراتی (EPZ)
- مناطق آزاد / مناطق آزاد اقتصادی (FZ / FEZ)
- پارک‌های صنعتی / املاک صنعتی (IE)
- پورت‌های رایگان
- پارک‌های تدارکات گمرکی (BLP)
- مناطق سازمانی شهری
به موجب قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران مصوب ۵/۹/۱۳۸۴ و آیین نامه اجرایی آن اهداف کلی منطقه بشرح ذیل می‌باشد:
- فراهم نمودن زمینه استراتژی نوین برای توسعه
- گسترش منطقه به منظور افزایش تولید و صادرات
- ارتقا سطح تکنولوژی و بهره گیری از فن آوری‌های برتر و نوین اقتصادی
- جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی
- ایجاد عرصه فعالیت‌های تولیدی و تجاری
- افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات برای حضور فعال در بازارهای جهانی
- ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و ارتقای سطح اشتغال در کشور
- کاهش هزینه‌های تولید به منظور ورود به بازارهای رقابتی جهان
- اجرای سیاست‌های توسعه منطقه‌ای و ایجاد قطب‌های اقتصادی و صنعتی
- پردازش کالا یا ایجاد تغییرات در آن برای تحصیل ارزش افزوده با استفاده از امکانات بالقوه
مقایسه منطقه ویژه اقتصادی و منطقه آزاد تجاری
برخی از مهم ترین تفاوتهای مناطق آزاد تجاری و ویژه اقتصادی عبارتند از:
۱) مقررات روادید برای اتباع خارجی در مناطق ویژه بر اساس ضوابط داخل کشور است ولی در مناطق آزاد روادید در مرزهای ورودی اعطاء می‌شود.
۲) خرده فروشی کالا در مناطق ویژه اقتصادی فقط برای اتباع خارجی امکان پذیر است. لیکن در مناطق آزاد خرده فروشی برای اتباع خارجی و داخلی امکان پذیر می‌باشد.
۳) معافیت مالیاتی به مدت ۱۵ سال در مناطق آزاد وجود دارد و در مناطق ویژه اقتصادی تخفیف مالیاتی طبق مقررات داخل کشور است.
ثبت شرکت فکر برتر ، ارائه دهنده سریع ترین خدمات ثبتی با کم ترین هزینه
برخی مهم‌ترین مزایای مناطق ویژه اقتصادی عبارتند از:
- صدور مجوز ساخت و پایان کار بصورت رایگان
- تبعیت از قانون کار مناطق آزاد تجاری و صنعتی در مناطق ویژه
- ورود ماشین آلات خط تولید و ابراز و اثاثیه اداری بدون عوارض گمرکی
- معافیت گمرکی تا سقف ارزش افزوده
- پرداخت عوارض گمرکی مازاد بر ارزش افزوده قطعات خارجی در تولیدات
منطقه آزاد تجاری (Free-trade zone) ناحیه جغرافیایی مشخص درون مرزهای یک کشور است که از قوانین تجاری و تعرفه‌های گمرکی معاف است. هدف اصلی این مناطق، بهبود عملکرد صادرات، رونق کسبوکار، اشتغالزایی و رفاه اجتماعی در منطقه و کشور است.
سخن پایانی
منطقه ویژه اقتصادی محدوده جغرافیایی مشخص در مبادی ورودی یا در داخل کشور است. این مناطق به منظور جذب سرمایه‌های خارجی و داخلی و همچنین ایجاد عرصه فعالیت‌های تولیدی و تجاری ایجاد می‌شوند. هدف این مناطق افزایش صادرات کالا و ارائه بهینه خدمات برای حضور فعال در بازارهای منطقه‌ای و بین المللی است. نباید این مناطق را با منطقه آزاد تجاری یکسان قلمداد کرد زیرا تفاوتهای ماهیتی بسیار زیادی دارند.
