استاندارد پم‌باک (PMBOK)
استاندارد پم‌باک (PMBOK) دانشی یکپارچه در مدیریت پروژه است که که واژه‌شناسی دقیق و فراگیری را به همراه راهنمای استفاده از آن ارائه می‌کند. پم‌باک معروف‌ترین استاندارد جهانی مدیریت پروژه است که بسیاری سازمان‌ها از آن استفاده می‌کنند.
واژه پم‌باک (PMBOK) سرآیند واژگان Project Management Body of Knowledge که برگردان آن به پارسی «بدنه دانش مدیریت پروژه» است. اجرای پروژه‌ها در سازمان‌های بزرگ پروژه‌محور، به علت تعدد و پیچیدگی پروژه‌ها، نیازمند بکارگیری مکانیزمی است که بتواند ضمن ایجاد امکان دسترسی به اطلاعات طبقه بندی شده در زمان ضروری، کلیه فرآیندهای چرخه حیات پروژه را به صورت یکپارچه، از زمان ابلاغ تا بهره‌برداری پوشش داده و سازمان را از بروز تاخیرات و مخاطرات در مسیرهای بحرانی به صورت روزانه مطلع سازد. این امر تنها با استفاده از یک سیستم جامع نرمافزاری هوشمند به عنوان ابزار مدیریت پروژه امکان پذیر است.
استاندارد PMBOK در زمینه مدیریت پروژه بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. امروزه فعالیت‌های اصلی سازمان‌ها و موسسات در قالب پروژه‌ها تعریف می‌شود. پروژه مجموعه تلاش‌های موقتی برای تحقق یک تعهد و تقبل در ایجاد یک محصول یا ارائه خدمات مشخص است. نظر به اهمیت و کاربرد بسیار زیاد این استاندارد، در این مقاله به تشریح استاندارد پم‌باک پرداخته شده است.
نقش استاندارد پم‌باک (PMBOK) در موفقیت پروژه
هنگامی که پروژه نتواند اهداف تعیین شده را برآورد کند آن پروژه را شکست خورده می‌گوییم. این کوتاه ترین تعریف ممکن برای شکست پروژه است ولی اگر بخواهیم دقیق تر موضوع را بررسی کنیم عوامل زیر می‌تواند منجر به شکست پروژه گردد:
- پروژه پیش از رسیدن به هدف مورد نظر نا تمام بماند.
- عملیات پروژه کلا معلق گردد.
- محصول نهایی پروژه به سطح استاندارد مورد نظر نرسد
- در عملیات پروژه بیش از بوجه پیش‌بینی شده هزینه گردد.
- پروژه در زمان مقرر به پایان نرسد.
با توجه به ساختار خاص هر پروژه و تفاوت ذاتی که در هر پروژه وجود دارد بررسی عوامل شکست یا موفقیت به طور کلی برای تمام پروژه‌ها تقریبا غیر ممکن می‌باشد و بنابراین چاره‌ای جز بررسی این عوامل به صورت موردی در یک پروژه وجود ندارد. به همین دلیل هر پروژه می‌تواند به صورت بالقوه یک پژوهش جدید محسوب شود و قلمرو مکانی این پژوهش جنبه نوآوری را دارا می‌باشد.
جایگاه استاندارد پم‌باک (PMBOK) در مدیریت پروژه
در دهه‌های اخیر با پذیرفته شدن مدیریت پروژه به عنوان یک رشته مجزا و بسیار تاثیرگذار، استانداردهای بسیاری در این زمینه ندوین شد. یکی از این استانداردها استاندارد PMBOK بود که در انجمن مدیریت پروژه آمریکا تدوین شده است. این استاندارد به عنوان استاندارد ملی مدیریت پروژه در آمریکا ثبت شده است و استفاده از این استاندارد در کلیه کشورها متداول است. بررسی عوامل موفقیت و شکست پروژه در قالب این استاندارد به هدفمند شدن بررسی و نتیجه بخش بودن آن کمک شایانی می‌کند.
از استاندارد PMBOK به عنوان یک معیار جهت اعتبار سنجی هر یک از شاخص‌های پروژه بهره گرفته شده است. در ادامه نیاز به شاخص هایی می‌باشد که در قالب استاندارد PMBOK تدوین شده باشند و بتوانند به ارزیابی دقیق تر پروژه کمک نمایند. تعیین این شاخص‌ها نیازمند بازبینی و بررسی پروژه توسط نخبگان می‌باشد. شاخص‌های پروژه می‌بایست با اهداف استراتژیک پروژه همخوانی داشته باشد و نظر صاحبان پروژه را جلب نمایند.
دانلود پرسشنامه استاندارد پم باک
لینک دانلود پرسشنامه پم باک PMBOK همراه با روایی و پایایی و منبع شناسی معتبر به صورت استاندارد در قالب فایل ورد
سخن پایانی
پم‌باک معروف‌ترین استاندارد جهانی در مدیریت پروژه است و رایج‌ترین معیار برای شکل‌دهی و ارزیابی سیستم‌های مدیریت پروژه به شمار می‌رود. بسیاری از رایج‌ترین تعاریف، اصطلاح‌ها و طبقه‌بندی‌هایی که امروزه در مدیریت پروژه به کار می‌روند از این استاندارد برداشت شده‌اند. به عبارت دیگر، پم‌باک زبان مشترکی جهانی در مدیریت پروژه است. این مفهوم در پارسی به گستره دانش مدیریت پروژه، پیکره دانش مدیریت پروژه یا به صورت ساده‌تر به دانش مدیریت پروژه ترجمه شده است. منظور از Body Of Knowledge مجموعه‌ای فراگیر از اطلاعات و مهارت‌هاست که یک حرفه را شکل می‌دهند.
پم‌باک را موسسه‌ای بین‌المللی و غیر انتفاعی با نام موسسه مدیریت پروژه (PMI) تدوین کرده است. این استاندارد با تلاش گروه بسیار بزرگی از دست‌اندرکاران مدیریت پروژه گردآوری شده و مبنای تدوین آن نیز الگوهای موفق و تجربه‌های این اشخاص بوده است و نه تئوری محض. اولین پیش‌نویس استاندارد در سال ۱۹۸۷ تهیه شد و نسخه‌های مختلف آن در سال‌های بعد منتشر شدند. آخرین نسخه آن، یعنی نسخه ۴، در اواخر سال ۲۰۰۸ منتشر گردید.
