نمودار گانت
نمودار گانت (Gantt chart) نوعی نمودار میلهای است که برنامه زمانبندی پروژه را نشان میدهد. گانت چارت وسیلهای مفید برای برنامهریزی و زمانبندی پروژهها میباشد. در دورهای که مدیریت علمی شکل گرفته بود، هنری گانت ابزاری برای نمایش میزان پیشرفت یک پروژه در قالب یک جدول ویژه را به وجود آورد.
کاربرد اولیه این جدولها پیگیری میزان پیشرفت پروژههای ساخت کشتی بود. اکنون برنامهریزی گانت به صورت نمودارهای افقی میلهای در مدیریت پروژهها بسیار پرکاربرد شدهاست و این نمودارها به گانت چارت معروف هستند. فازهای مختلف با خطهایی مشخص میشوند که از نقطهٔ شروع تا نقطهٔ پایان هر فاز امتداد داردند. فازها میتوانند همزمان ولی با طول زمان متفاوت باشند.
گانت چارت یک نمایش گرافیکی از مدت زمان فعایتها در راستای پیشرفت زمان است. نمودار گانت یک ابزار مفید برای برنامهریزی و کنترل پروژه هاست و برای بررسی پیشرفت پروژه بسیار مفید است. این نمودار یک نوع نمودار میله ای(بار چارت) است که بیانگر برنامه زمانبندی پروژه میباشد، همچنین نشان دهنده تاریخ شروع و پایان و خلاصهای از پروژهها میباشد. یکی دیگر از مشخصات اصلی این نمودار نشان دادن وابستگی فعالیتها (پیش نیاز و پس نیاز) و تقدم و تاخر آنها میباشد. گانت چارت میتواند برای نشان دادن وضعیت فعلی برنامه زمانبندی پروژه با بهرهگیری از درصد پیشرفت پروژه بکار گرفته شود.
تاریخچه پیدایش نمودار گانت (گانت چارت)
تاریخچه پیدایش بارچارت به دوران جنگ جهانی اول بر میگردد، جایی که یک آمریکایی به نام هنری گانت برای نخستین بار، بار چارت را برای برنامهریزی و کنترل پروژههای موسسه کشتی سازی اش بکار برد. از آن زمان نام گانت قبل از عنوان بار چارت اضافه شد. هنری گانت به کمک ابزار ابداعی خود در طول جنگ جهانی اول توانست زمان ساخت کشتیهای خود را به میزان قابل توجهی کوتاه نماید. امروزه گانت چارت بدلیل ساده و قابل فهم بودن آن، به عنوان روشی جالب و پرطرفدار به شکل وسیعی در جهان به منظور کنترل پروژهها به کار برده میشود.
جدول زمانی نمودار گانت (منبع: سایت سامیکس)
طبق آمارگیریهای انجام شده در میان کاربران نرمافزار برنامهریزی و کنترل پروژه Microsoft Project نشان داد که هشتاد درصد مدیران در دنیا ترجیح میدهند برای برنامه ریزی و کنترل پروژه هایشان از گانت چارت استفاده کنند. اکثر روشهای مرسوم برای برنامهریزی و کنترل پروژه که امروزه استفاده میشود توسط وزارت دفاع، صنایع نظامی و سازمان هوافضای ایالات متحده در خلال سالهای دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ میلادی ابداع و توسعه یافته اند که از جمله آنها میتوان به روش ارزش بدست آمده، مهندسی ارزش و ساختار شکست کار اشاره کرد. صنعت ساختمان نیز در پیدایش و توسعه روشهایی از قبیل مسیر بحرانی، نمودار پیش نیازی، استفاده از نمودار شبکهای و تسطیح منابع سهم بسزایی داشته است. همچنین پروژههای عظیمی همچون پروژه فضایی آپولو و یا ساخت نیروگاههای اتمی در این دوران اجرایی شده است.
طراحی نمودار گانت
محور افقی گانت چارت نمایانگر زمان است که میتواند زمان را به صورت مطلق یا به صورت نسبی و براساس زمان آغاز پروژه در ان چاپ کرد. در تصویر نمونه بالا میتوان مشاهده کرد که هر فعالیت با پایان فعالیت قبلی افاز میباشد. اما این فعالیتها نیز میتوانند با هم نیز فعال باشند ولی مثلا در پروژههای بزرگتر هر فعالیت نیز با نمایش زیر فعالیت خود برای جدول تهیه میشود. نکات مهم دراستفاده از گانت چارت عبارتند از:
زمان بندی بر اساس معیار : باید توجه داشت که زمان بندی نمی تواند به هر صورتی که میخواهیم انجام شود. باید این نکته را در نظر داشت که زمان بندی را بر اساس منابع در اختیار و شرایط موجود در نظر بگیریم. مثلا در معیار بازیهای رایانهای نموداری تهیه میشود با معیارهای خاص ( از قبیل حجم کار – زمان قرار داد – بودجه و غیره …. ) این زمان بندیها بر اساس هفتهها – ماها در جدول فوق نمایش داده میشود وبر اساس این روزها و ماهها و هر کدام از خانه هایی که بر اساس کارها و معیارهای زمان بندی شده در نظر گرفته شده اند کار به جلو خواهد رفت.
طراحی گانت چارت در اکسل
توجه داشته باشید که تهیه این گانت چارت تنها قدم نیست ! اگر گانت چارت مناسبی تهیه کرده اید باید به آن احترام بگذارید و طبق آن عمل کنید مگر اینکه مشکلاتی در آن به وجود بیاید و یا تغییراتی نیز در بر داشته باشید. مثلا میتوان این تغییرات را نظیر اضافه شدن قسمتهای بیشتر – اصلاح قسمتها – سریعتر انجام شدن بعضی از کارها دانست اما باز هم نمی توان ساختار و چارچوب آن را از بین برد باید طبق و بر اساس آن عمل کرد.
همانطور که گفته شده زمان بندی و تهیه این جدول باید با نظر کارشناسی تهیه شود. بدانید که چه کارهایی را باید در چه زمان هایی انجام داد. و چه کارهایی را میتوانید در چه مدت زمانی انجام دهید. با صلاحدید کارشناسان گروه زمان انجام کارها را میتوان در جدول کم یا زیاد داسنت به این صورت میشود که یک پروژه میتواند در مدت زمان تعیین شده به پایان بیاید. اگر چه روشهای متعددی برای برنامهریزی پروژه وجود دارد و مسلما نمی توان گفت که این روش بهترین روش است اما به خاطر سادگی آز پرطرفدار تر از روشهای دیگر میباشد.
دانلود آموزش طراحی نمودار گانت در اکسل
سخن پایانی
امروزه گانت چارتها یا نمودار گانت ابزار اصلی و جدایی ناپذیر مدیریت پروژه هستند. گانتها همه جا به چشم میخورند. در پوشه پروژه، روی دیوارهای اتاق هیئت مدیره، در نرمافزارهای مدیریت پروژه. همه اش به خاطر اینکه به راحتی میتوانند آنچه را که باید در متنهای خسته کننده بخوانید، نمایش داده و توضیح دهند. اما چه کسی آن را ابداع کرد؟ چه چیز باعث میشود که برای برنامهریزی پروژه مفید باشند؟ و اجزای سودمند گانت چارتها کدامند؟ نوعی دیاگرام میله ایست برای نمایش اینکه یک پروژه و هر یک وظایفش چقدر به طول میانجامد. این ابزار برای برنامهریزی پروژه ها، زمانبندی وظایف، برنامهریزی منابع و مشخص کردن مایلستونهای پروژه بسیار مناسب است. با استفاده از گانت چارت تیمها میتوانند بصورت تصویری مسائل را تعریف کرده و راه حلها را راحت تر پیدا کنند.
در نمودار گانت هر کدام از فعالیتها به نمودارهای میلهای افقی تبدیل شده است و شما با نگاهی کوتاه میتوانید اطلاعات بسیاری از جمله: فعالیتها، بستههای کاری، تاریخهای شروع و پایان آنها، روابط و وابستگیها، طول مدت زمان لازم برای اجرا و وضعیت پروژه در زمان فعلی را بدست آورید. به یاد داشته باشیم که این نمودار صرفا ابزاری برای تسهیل فرآیند برنامهریزی و کنترل پروژه است و این اطلاعات ارائه شده هستند که باید از دقت و صحت کافی برخوردار باشند. اطلاعاتی از جمله ساختار شکست پروژه، تخمین و برآورد زمان، منابع و هزینه و روابط.
