گردشگری اجتماعی

گردشگری اجتماعی (Social tourism) ایجاد فرصت سفر برای جمعیت‌های محروم از لحاظ اقتصادی بوسیله سیاست‌‌گذاری یا پشتیبانی مالی است. یکی از رویکردهای صنعت گردشگری همسو با جامعه ۵ همین رویکرد جامعه‌محور و انسانی است.

مفهوم گردشگری اجتماعی در سال‌های اخیر به عنوان رویکردی برای بهبود دسترسی به فرصت‌های توریسم مورد توجه قرار دارد. هدف سوشال توریسم فراهم کردن فرصت‌های سفر و اوقات فراغت برای افراد و جوامعی است که با موانع اقتصادی، جامعه‌محور یا فرهنگی برای مشارکت در چنین فعالیت‌هایی مواجه هستند.

این نوشتار بر اهمیت گردشگری اجتماعی در ارتقای شمول جامعه‌محور، تقویت اقتصاد محلی، تشویق گردشگری پایدار و ارائه فرصت‌های آموزشی تاکید می‌کند. این مقاله همچنین چالش‌های بالقوه مرتبط با گردشگری اجتماعی، مانند محدودیت‌های هزینه و تأثیر فرهنگی را در نظر می‌گیرد. پس از بحث پیرامون مفهوم سوشال توریسم در پایان مزایا و محدودیت‌های آن را بیان می‌کند.

تعریف گردشگری اجتماعی

سوشال توریسم تعاریف گوناگونی دارد: گردشگری اجتماعی فصل مشترک بین زندگی عادی ساکنان بومی و زندگی غیر عادی گردشگران را در بر می‌گیرد، اما تعبیر ما از گردشگری اجتماعی بر سه پایه استوار است.

نخست، شناخت میراث طبیعی و فرهنگی ما از منظر تأثیراتی که بر روابط جامعه‌محور میگذارند. همچنین آداب و رسومی که برخاسته از شرایط ویژه طبیعی و فرهنگی هستند. برای مثال، تقسیم آب و نظام آبیاری در روستا و شهر در جوامع گوناگون دارای روش‌ها و مقیاس‌های متفاوتی است. این تقسیمات مبتنی بر شرایط طبیعی هستند.

دوم مطالعۀ ساختار جامعه‌محور و مناسبات و ارتباطات بین میهمانان و میزبانان است. گردشگر به اکتشاف انگیزه ها، نگرشها رفتارها و نقشها اقدام می‌کند و درصدد یافتن و شناخت این عوامل به صورت مستقیم و در یک ارتباط جامعه‌محور فشرده است. طبیعتاً این گونه توریسم از جنبه تفریحی صرف خارج می‌شود. لذت جامعه‌محور را در قالبی علمی ارائه میکند که با روح کنجکاوی و براساس مشاهده عمیق جامعه‌محور شکل می‌گیرد.

سوم گردشگر جامعه‌محور به مطالعه نهادها و سازمانهای جامعه‌محور جامعه میزبان علاقه نشان میدهد. برای او هنجارها و ارزشهای سازمانی متفاوت جذابیت دارند به عبارت دیگر، نهادها و سازمانهای جامعه‌محور بر گردشگر تأثیر میگذارند و از او تأثیر می‌پذیرند. یعنی رابطه متقابلی بین نهاد جامعه‌محور و گردشگر شکل می‌گیرد.

با توجه به این پایه‌ها تعریف گردشگری اجتماعی عبارت خواهد بود از مشاهده جامعه‌محور عمیق گردشگر در زمینه آداب و ترتیبات جامعه‌محور برخاسته از میراث طبیعی و فرهنگی، مطالعهٔ ساختار جامعه‌محور، و مناسبات و ارتباطات جامعه‌محور و همچنین روابط نهادها و سازمانهای جامعه‌محور با یکدیگر و با گردشگر در طول زمانی فشرده و درک تفاوتهای جامعه‌محور موجود برای دست یابی به مدل جامعه‌محور مختار جامعه میهمان ارتباط.

اهمیت گردشگری اجتماعی

گردشگری اجتماعی ابزار مهمی برای ترویج جامعه‌ای فراگیرتر و عادلانه تر، حمایت از جوامع محلی و حفاظت از منابع طبیعی است و در عین حال فرصت هایی برای توسعه شخصی و تبادل فرهنگی برای افراد فراهم می‌کند.

سوشال توریسم می‌تواند ابزار قدرتمندی برای توسعه شخصی باشد و افراد را قادر می‌سازد تا مهارت‌ها، دانش و تجربیات جدیدی کسب کنند که می‌تواند اعتماد به نفس، عزت نفس و رفاه کلی آنها را افزایش دهد.

طبیعتاً چون انگیزه ها، نگرشها رفتارها و نقشهای جامعه‌محور در جوامع گوناگون تفاوت دارد گردشگر برانگیخته میشود تا برای خود و سازمان جامعه‌محور اش دست به انتخاب بزند و یا از آن برای ایجاد یک مدل مختار جامعه‌محور استفاده کند.

مزایای گردشگری اجتماعی

گردشگری اجتماعی مزایای بی شماری را هم برای افراد و هم برای جامعه به عنوان یک کل ارائه می‌دهد. برخی از مزایای کلیدی سوشال توریسم عبارتند از:

بهبود شمول جامعه‌محور

گردشگری اجتماعی می‌تواند فرصتی برای افراد و جوامع فراهم کند تا در فعالیت‌های تفریحی و توریسم شرکت کنند. در غیر این صورت ممکن است به دلیل موانع اقتصادی، جامعه‌محور یا فرهنگی از آن محروم شوند. این می‌تواند شمول جامعه‌محور را ترویج کند، کلیشه‌ها را از بین ببرد و درک و همدلی بیشتر بین گروه‌های مختلف را تقویت کند.

منافع اقتصادی

سوشال توریسم می‌تواند با افزایش تقاضا برای خدمات مسافرتی و توریسم، ایجاد شغل و درآمدزایی برای مشاغل محلی به توسعه اقتصادی صنعت توریسم کمک کند.

مزایای زیست محیطی

سوشال توریسم می‌تواند با تشویق مسافران به اتخاذ رفتار مسئولانه‌تر و دوستدار محیط‌زیست، مانند کاهش ضایعات و مصرف انرژی، و حمایت از تلاش‌های محلی برای حفظ محیط زیست، شیوه‌های توریسم پایدار را ترویج کند.

تبادل فرهنگی

سوشال توریسم می‌تواند تبادل فرهنگی را با فراهم کردن فرصت هایی برای مسافران برای یادگیری و تجربه فرهنگ ها، سنت‌ها و شیوه‌های مختلف زندگی تسهیل کند. این می‌تواند درک و درک بیشتر از تنوع فرهنگی را تقویت کند و صلح و هماهنگی بین جوامع مختلف را ارتقا دهد.

سخن پایانی

گردشگری اجتماعی مفهومی است که طیف وسیعی از ابتکارات را با هدف ارتقای دسترسی افراد یا گروه‌های محروم به فعالیت‌های تفریحی و توریسم در بر می‌گیرد. این شامل ارائه خدمات مسافرتی و توریسم مقرون به صرفه است. هدف آن افراد یا جوامعی است که با موانع اقتصادی، جامعه‌محور یا فرهنگی برای مشارکت در فعالیت‌های تفریحی و توریسم روبرو هستند.

هدف سوشال توریسم، تقویت شمول جامعه‌محور، ارتقای توسعه فردی و ترویج تبادل فرهنگی و در عین حال کمک به توسعه اقتصادی صنعت توریسم است. ابتکارات گردشگری اجتماعی ممکن است شکل‌های مختلفی داشته باشد، مانند سفرهای یارانه‌ای، اقامت با تخفیف، یا بسته‌های متناسب از فعالیت‌ها و رویدادها، که به طور خاص برای برآوردن نیازها و ترجیحات گروه‌های هدف طراحی شده‌اند.

پرسشنامه گردشگری اجتماعی

 منبع: حسین‌پور، کبری. مدیریت گردشگری. تهران: پارس‌مدیر.