بایگانی‌ها فلسفه علم

واقع‌گرایی (رئالیسم)

واقع‌گرایی (Realism) واقع‌گرایی یا رئالیسم، یک مکتب فلسفی است که ادعا دارد بین علم و معلوم، قابلیت سازگاری وجود دارد.

ساخت‌گرایی اجتماعی (Social constructivism) یک فلسفه تحقیق است که بر مبنای آن رشد انسان به صورت اجتماعی انجام می‌شود.

فرااثبات‌گرایی (Postpositivism) یک فلسفه تحقیق است که می‌کوشد با نقد رویکردهای اثبات‌گرایی به درک بهتری از واقعیت دست یابد.

پراگماتیسم (Pragmatism) یک فلسفه تحقیق است که با اعتراف به غیرممکن بودن اثبات بعضی مسائل، آن‌ها را با توجّه به کاربردشان می‌پذیرد.

پوزیتیویسم یا اثبات‌گرایی (Positivism) فلسفه‌ای تجربه‌گرایانه است که دانش راستین را تنها دانشی برخاسته از تجربه حسی انسان می‌داند.

واقع‌گرایی انتقادی Critical Realism شاخه‌ای از فلسفه است که به شناخت دنیای واقعی و دنیای مشاهده شده می‌پردازد و بر اصول دیالکتیک استوار است.

قیاس (Deduction) به معنای رسیدن از کل به جزء است و استقرا (Induction) رسیدن از جزء به کل است. رویکرد پژوهش می‌تواند قیاسی یا استقرایی باشد.

روش تفهمی وبر رویکردی مبتنی بر فهم همدلانه است که به شناخت اعمال از دیدگاه فاعل می‌پردازد. این شیوه زیربنایی برای اندیشه تفسیرگرایانه است.

تفسیرگرایی (Interpretivism) یک پارادایم فکری است که بیان می‌دارد واقعیت و ذهنی بوده و به صورت اجتماعی ساخته می‌شود.

پارادایم یا الگوواره (Paradigm) چارچوب اندیشه و فلسفه فکری حاکم بر جامعه است که در یک برهه زمانی مشخص در جامعه مورد نظر مسلط است.