سیستم پردازش تراکنش (TPS) سامانه‌ای اطلاعاتی است که به‌طور خودکار تراکنش‌های روزمره سازمان را ثبت، پردازش و ذخیره می‌کند تا عملیات تجاری با سرعت، دقت و قابلیت اعتماد بالا انجام شود. این سیستم، سومین لایه از مدل عمومی سیستم اطلاعات مدیریت MIS به شمار می‌آید که عهده‌دار پردازش‌های روتین سازمان است و بر داده‌های مربوط به امور سازمان تأکید می‌نماید. در این نوشتار کوشش بر آن است تا سیستم پردازش تراکنش مفهوم‌سازی و تعریف شود.
تعریف سیستم پردازش تراکنش (TPS)
سیستم پردازش معاملات (Transaction processing system) سیستمی است که جمع آوری و پردازش تعاملات و وقایعی که در اثر انجام عملیات و فعالیت‌های یک سازمان رخ می‌دهند را برعهده دارد.
سیستم پردازش تراکنش (TPS) سامانه‌ای اطلاعاتی است که با هدف ثبت، پردازش و ذخیرهٔ خودکار تراکنش‌های روزمره سازمان طراحی شده و امکان انجام عملیات تجاری با سرعت، دقت و قابلیت اطمینان بالا را فراهم می‌کند.
سیستمی که انجام پردازش‌های اولیه و روزمره داده‌ها به عهده آن است و براساس داده‌های پردازش شده، انواع محصولات اطلاعاتی مانند: فرم ها، لیست‌های در گردش داخلی سیستم، گزارش‌ها و لیست‌های چاپی و تصویری را تهیه می‌کند و به عنوان مبنایی برای تهیه گزارش‌های بعدی برای مدیریت سازمان مورد استفاده قرار می‌گیرد، به TPS اشاره دارد.
جایگاه و اهمیت سیستم پردازش تراکنش
منظور از معامله یا تراکنش (Transaction) همان فعالیت‌های کاری می‌باشد.سیستم پردازش معاملات روشی مبتنی بر فناوری اطلاعات جهت یکپارچه‌سازی بخش‌های مجزای یک سیستم کاری است.
سیستم‌های پردازشی تعاملی یا از اولین سیستم‌هایی هستند که با ورود رایانه‌ها به سازمان شکل گرفتند. این سیستم‌ها، جایگزین روش دستی می‌شوند و امور ساخت یافته‌ای مانند: نگهداری سوابق، کنترل انبار، محاسبه حقوق و دستمزد و غیره را انجام می‌دهند.
تاکید این سیستم بر پردازش حجم عظیمی از داده‌ها است و از این طریق کاهش هزینه‌های عملیات را در سازمان به همراه دارند. این سیستم‌ها به مدیریت سازمان در امر تصمیم‌گیری کمک فراوانی می‌کنند.
این سیستم‌ها از طریق فراهم سازی داده‌های خام، MIS را حمایت می‌کنند. به عبارت دیگر، TPS بخش اصلی کار MIS را تشکیل می‌دهد. TPS، داده‌های موراد نیاز سیستم اطلاعاتی را ثبت، ذخیره و همچنین اکثر گزارشات و اسناد مورد نیاز کاربران عملیاتی را تولید می‌کند. یکی از جنبه‌های TPS که سیستم را از سایر سیستم‌ها متمایز می‌نماید، جنبه عمومی آن است. بدین معنی که این سیستم معمولاً در تمام سازمان‌ها و مؤسسات قابل اجرا بوده و به کار گرفته می‌شود.
انواع سیستم پردازش تراکنش
دو نوع سیستم پردازشی تعاملات (TPS ) وجود دارد:
سیستم‌های پردازشی به‌هنگام: در این نوع سیستم‌ها،ارتبــاط مستقیمی بین کاربر و برنامه‌های کاربردی وجود دارد. کاربر، داده‌های مربوط به یک عـــمل یا معامله را وارد سیستم می‌کند و برنامه در مورد آن معامله به کاربرپاسخ می‌دهد. در این نوع پردازش، بین ورود داده ها، پردازش، به هنگام نمودن داده‌های ذخیره شـده و ارائه گزارش بر اساس آن، فاصله زمانی وجود ندارد.
سیستم‌های پردازش دسته‌ای: در ایـن سیستم‌ها، داده هـای وارده به یـک سیستم، در یک عملیات با فایل تشکیل گروه مـــی دهند و یکجا پردازش مــی شوند. بــعنـــوان مثــال،در یک سیستم پردازش انبار، تمـام کالاهای وارده و صادره دریک چارچـــوب زمــــانی مشخص، فرضا در یک روز معین،در یک گروه قرار گرفته، سپـــس بــر حسب شماره کـــالا مرتب شده و یکجا پردازش می‌شوند.
در یک دسته‌بندی دیگر انواع سیستم پردازش تراکنش TPS عبارتند از:
TPS عمومی : در این حالت حجم اطلاعات بالاست لیکن محاسبات ساده هستند در این سیستم‌ها ظرافت انتخاب سیستم مدیریت پایگاه داده فعال است همچین روشی برای برنامه‌ریزی و برنامه نویسی ساده است.از TPSهای عمومی می‌توان به TPS عمومی حساب‌های دریافتنی ،TPS حساب‌های پرداختنی ،TPS عمومی حسابداری عمومی و…. اشاره کرد.
TPS فنی : در این حالت پیچیدگی پردازش اطلاعات مطرح است و حجم اطلاعات متوسط و زیاد است. اگر سیتم را ساده حساب کنیم حجم اطلاعات متوسط است و اگر پیچیده تلقی نماییم ،حجم اطلاعات زیاد خواهد بود.از TPSهای فنی می‌توان به TPS فنی سفارشات مشتریان، TPS فنی برنامه‌ریزی مواد ،TPS فنی موجودی کالا و … اشاره کرد.
کارکردهای پردازش معاملات در سازمان
سیستم پردازش تراکنش (TPS) یک نظام مدیریت فناوری اطلاعات برای گردآوری و پردازش داده‌های سازمان است. این سیستم‌ها از اوائل دهه ۵۰ با ورود رایانه به سازمان‌ها شکل گرفتند.
در عصر اقتصاد الکترونیک، سرعت و دقت پردازش تراکنش‌ها اهمیت حیاتی دارد. نظام‌های پردازشی جایگزین روش‌های دستی شده و کارهایی مثل ثبت سوابق، کنترل انبار و محاسبه حقوق را انجام می‌دهد.
تمرکز اصلی آنها بر پردازش حجم بالای داده‌ها و کاهش هزینه‌های عملیاتی است. این سیستم‌ها فعالیت‌های تکراری و مستمر سازمان را مکانیزه می‌کنند. نتیجه آن کاهش نیاز به نیروی انسانی و افزایش کارایی است.
این سیستم‌ها داده‌ها را در زمینه‌های مختلف پردازش و اطلاعات لازم برای عملیات سازمانی را تولید می‌کند. همچنین زیربنای سایر سیستم‌های اطلاعاتی پیشرفته‌تر مانند سیستم اطلاعات مدیریت و سیستم پشتیبانی از تصمیم هستند. خروجی TPS شامل مستندات، گزارش‌ها و داده‌های اولیه برای تصمیم‌گیری مدیریتی است.
ترجمه چکیده مقاله سیستم پردازش معاملات
سیستم‌های پردازش معاملات توزیع شده باید وظایفی نظیر همزمانی، بازیابی، و همتاسازی را مدیریت نمایند. یک روش برای بالا بردن کارایی و اعتبار آنها، افزایش پیمانه‌ای بودن نرم‌افزار است که بدین معناست که اجزای مجزا باید در فضاهای آدرس جداگانه اجرا شوند تا اینکه تفکیک سخت افزاری امکانپذیر شود. این ساختار مزایایی پدید می‌آورد ولی نیاز به خدمات ارتباطی پردازش داخلی (IPC) موثر دارد. ما در تحقیق مان ،که در دانشگاه پوردو انجام شد، جهت پشتیبانی از ارتباطات موثر در معماری‌های قراردادی نظیر حافظه ی مجازی، ماشین‌های تک پردازشگر بدون هیچگونه پشتیبانی خاص سخت افزار IPC، مکانیزم‌ها و الگوهایی را بررسی نموده ایم. برخی از کامپیوترهای بزرگ، دستیار سخت افزاری دارند که می‌توان بطور همزمان به بیش از یک فضای نشانی دسترسی داشت.
دانلود مقاله سیستم پردازش مکانیزه
سخن پایانی
سیستمی که ساختار منابع موجود و توانمندی‌های آتی را پی‌گیری می‌نماید، به TPS اشاره دارد. سیستم‌های پردازش تراکنش ستون فقرات عملیاتی بسیاری از سازمان‌ها به‌شمار می‌روند، زیرا فعالیت‌های تکراری و حجیم را به شکلی منظم و بدون خطا مدیریت می‌کنند. بهره‌گیری از این سامانه‌ها نه تنها موجب افزایش بهره‌وری و کاهش هزینه‌های انسانی می‌شود، بلکه زمینه‌ساز تصمیم‌گیری بهتر مدیران بر پایه داده‌های دقیق و به‌روز نیز خواهد بود.
منبع: قصری، فریدون. مدیریت فناوری اطلاعات. تهران: پارس‌مدیر.
نگارنده: پشتیبانی پارس‌مدیر | 
