نرم افزارهای تحقیق کیفی

نرم افزارهای تحقیق کیفی برنامه‌هایی کاربردی هستند که عملیات کدگذاری، شناسایی مقوله‌ها و ارائه الگوهای تحلیلی را تسهیل می‌کنند. وابسته بودن مطالعات کیفی به محیط و تمرکز آن بر داده‌های کلامی و بر ذهنیت پژوهشگر، امکان استفاده از ابزارهای الکترونیک و کامپیوتر را دشوار می‌نماید. در عین حال در سال‌های اخیر توسعه چشم‌گیری در نرم افزارهایی که در برای تحلیل کیفی بکار می­روند، صورت پذیرفته است. بسیاری از پژوهشگران کیفی هنوز به تحلیل دستی داده­‌ها پایبندند. اما مزایایی که تحلیل داده ­ها به کمک رایانه در پی دارد، موجب سوق دادن آن­ها به سمت استفاده از نرم افزارها شده است.

استفاده از نرم افزار‌های رایانه‌ای در تحلیل داده‌های پژوهشی، پدیده‌ای رو به رشد است. ساده ترین تعریف پژوهش‌های کیفی، پژوهش هایی است که ارائه یافته‌های آن از طریق روش‌های آماری و یا سایر ابزار‌های کمی ساز به دست نیامده باشد. اﻣﺮوزه اﺳﺘﻔﺎده از فناوری‌های نو به ویژه نرم افزار‌های مختلف رایانه‌ای در پژوهش، به منظور تسریع و تسهیل امور گوناگون امری اجتناب ناپذیر است. متخصصان نرم افزار‌های تحلیل داده‌های کیفی را گاه نرم افزار‌های مهندسی تحقیق می‌نامند. چرا که انواع مسائل و مشکلات موجود در جریان تحقیق را حل می‌کنند. مهمترین نرم افزارهای تحقیق کیفی عبارتند از:

• نرم افزار اطلس تی
• نرم افزار مکس کیودا
• نرم افزار انویوو

نرم افزار انویوو NVivo

این نرم افزار از ابزارهای پژوهش کیفی قدرتمندی است که برای انجام پایان نامه ­دکتری مدیریت قابل استفاده است. این نرم‌افزار جهت تجزیه‌وتحلیل داده‌های کیفی به کار می‌رود. درواقع نرم‌افزار NVivo برای محققین کیفی طراحی‌شده که کارشان مبتنی بر متون بسیار غنی یا اطلاعات چندرسانه‌ای است که سطوح عمیق تجزیه‌وتحلیل در حجم کوچک یا بزرگی از داده‌ها را می‌طلبد. طبقه‌بندی، مرتب کردن و ساماندهی اطلاعات، بررسی رابطه داده‌ها و راهنمایی تجزیه‌وتحلیل آن‌ها را می‌توان از امکانات این نرم‌افزار به‌حساب آورد. علاوه بر این به محقق اجازه می‌دهد که تئوری‌های پژوهش خود را بیازماید و روند داده‌ها را شناسایی کند.

محیط نرم افزار انویوو NVivo

نرم افزار NVivo داده‌ها در قالب‌های مختلفی ازجمله فایل‌های صوتی، فیلم‌ها، تصاویر دیجیتالی، Word، PDF، excel، متن‌های غنی، ساده، وب‌سایت و داده‌های رسانه‌های اجتماعی (فیس بوک، تویتر، یوتیوب) را پشتیبانی می‌کند. می‌توان داده‌ها را از برنامه‌های کاربردی نظیر word، Excel، SPSS Statistics، Surveymonkey، EndNote، OneNote و Evernote وارد کرد.

نرم افزار اطلس تی Atlas/ti

عمده کاربرد این نرم افزار برای ساخت نظریه بر مبنای کد است. این نرم افزار برای ایجاد پیوند بین کدها و یا برچسب­ها با متن یا قسمتی از متن به کار می­رود. همچنین این نرم افزار با رده بندی کدها در مقوله­‌های متفاوت, مدلی مفهومی از ساختار داده­های جمع آوری شده ارائه می­دهد. از ویژگی­ اصلی این نرم افزار تحلیل داده­ها با استفاده از روش هرمنوتیک است. این نرم افزار امکان انتقال داده­ها را به سایر نرم افزارهای پژوهش کمی را از جمله Excel  و SPSS دارد.

نرم افزار اطلس تی Atlas/ti

از نرم افزار اطلس تی جهت کار با داده‌ها در نظریه مبنایی استفاده می‌شود. ابزاری در جهت توسعه نرم افزاری علم است، که به روش هایی خلاقانه، منعطف و در عین حال سیستمیک؛ ابزارهایی را، برای مدیریت، استخراج، مقایسه، کشف، و بازسازی دوباره بخش‌های معنی دار انبوه داده ها، ارائه می‌کند. Atlas-ti محیط کاری قدرتمندی برای تجزیه و تحلیل‌های کیفی بخصوص گروه‌های بزرگی از داده‌های متنی، گرافیکی، صوتی و ویدویی است. تاکید آن بجای تحلیل‌های کمی بر تحلیل‌های کیفی است. یعنی تعیین عناصری که داده‌های اولیه را شامل شده وتفسیر معنی آنها. در ضمن تجزیه تحلیل کیفی، Atlas-ti به کشف پدیده‌های پیچیده در پشت داده‌های بی ساخت کمک می‌کند.

نرم افزار مکس کیودا MAXQDA

این نرم افزار از جمله نرم افزارهای ساده, کم حجم و در دسترس در حوزه تحلیل داده­های کیفی است. استفاده از آن نیاز زیادی به آشنایی با محیط نرم افزار نداشته و به صورت رایگان نیز می­‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. چارچوب اصلی استفاده از این نرم افزار مدیریت تخصصی داده‌ها و نیز تولید کد، مقوله و در نهایت تولید نمودار گرافیکی و مدل­‌سازی است. از این نرم افزار برای تحلیل مصاحبه­‌ها، متون بحث­‌های گروهی متمرکز، الصاق داده‌های بصری از قبیل فیلم, عکس، تصاویر ویدئویی استفاده کرد. از مزیت­‌های دیگر این نرم افزار پشتیبانی کامل از زبان فارسی است.

محیط نرم افزار مکس کیودا MAXQDA

نرم‌افزار MAXQDA (Qualitative Data Analysis) نرم‌افزاری حرفه‌ای برای تجزیه‌وتحلیل داده‌های گردآوری شده توسط روش‌های کیفی و ترکیبی است. این نرم‌افزار محدود به یک رویکرد پژوهشی یا روشی نیست. درتحلیل داده‌های بدست آمده از مصاحبه، گروه‌های متمرکز، تحلیل گفت و گو، گفتمان و ژانر، تحلیل روایت و تمام فعالیت هایی که به نوعی با متن سروکار دارند می‌توان از این برنامه استفاده کرد. سازماندهی، ارزیابی، کدگذاری، حاشیه نویسی و تفسیر انواع داده‌ها، دستیابی آسان به گزارشات و تصاویر و اتصال و اشتراک گذاری با پژوهشگران دیگر ازجمله قابلیت‌های این نرم‌افزار است.

سایر نرم افزارهای تحقیق کیفی

نرم افزار Hyper Research : کدگذاری داده‌ها و بازیابی داده‌­های کد گذاری شده، تولید گزارش­‌های مختلف در حین و در اتمام پژوهش، تولید و تحلیل گزارش‌ها در قالب متن، تصویر، نمودارها، صوت، ویدئو، ساخت فرضیه و … است. این نرم افزار دارای یک منوی راهنمای آسان برای استفاده کاربران است.

نرم افزار Nud*ist : یک نرم افزار برای تحلیل داده ­های کیفی است که با ارائه پنج سطح مختلف از کارکردهای خود فرآیند تحلیل کیفی را انجام می­‌دهد. این سطوح کارکردی از پایین ترین به بالاترین سطح مرتب شده‌­ا‌ند. این سطوح عبارتند از:

• بازیابی اطلاعات و داده‌های کیفی وارد شده به نرم افزار
• مدیریت اطلاعات و داده‌های متنی
• بازیابی و کدگذاری داده‌ها
• تولید فرضیه و تئوری بر اساس اطلاعات کدگذاری شده
• تولید شبکه مفاهیم از اطلاعات و داده­‌های موجود

نرم افزار Answr : این نرم افزار یک برنامه برای اجرای پژوهش ­های کیفی با دامنه وسیع و همچنین گروهی است. مشخصه اصلی این نرم افزار تولید بیش از ۳۰ نوع گزارش متفاوت از پژوهش است که پژوهشگر می­‌تواند از این گزارش ­ها برای خلاصه سازی و معرفی پژوهش در قالب متن, جدول, ماتریس و … استفاده نماید.

مقایسه نرم افزارهای تحقیق کیفی

نرم افزار‌های تحلیل داده‌های کیفی متفاوت از نرم افزار‌های کمی مانند ,SAS, SPSS, MATLA و… هستند. این نرم‌افزارها اصول و قواعد یکسانی پیروی نمی‌کنند. زمانی که داده‌های خام وارد یک نرم افزار تحلیل داده‌های کمی می‌شوند. تمامی فرایند تحلیل، تعرف شده و بر اساس اصول و قواعد ریاضی و آماری و به عبارت دیگر از پیش تعیین شده صورت می‌پذیرد. نرم‌افزارهای تحلیل داده‌های کیفی فرایند تحلیل را پس از ورود اطلاعات توسط پژوهشگر منحصرا خودشان انجام نمی دهند. نرم افزارهای تحقیق کیفی را دانلود کنید.

این نرم افزار‌ها می‌توانند بطور سیستماتیک و منطقی به جستجو و سازماندهی داده‌ها و اطلاعات بپردازند. بر اساس الگوریتم‌های موجود تنها به برجسته نمودن برخی اطلاعات مبادرت(با پتانسیل و اهمیت بیشتر) نمایند. ماکسول بیان می‌کند که پژوهش کیفی بیشتر بر کلمات تاکید دارد تا اعداد. نرم افزار‌های کیفی تمام پروسه تحقیق را به صورت الکترونیکی در اختیار پژوهشگر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر نرم افزار‌های تحلیل کیفی به صورت بالقوه باعث تسهیل انجام کلیت پژوهش از سوی محقق می‌شود. درحالی که نرم افزار‌های تحلیل کمی، داده‌های وارد شده را طی فرایند کاملا تعریف شده به نتایج نهایی مبدل می‌سازد. بنابراین پیشنهاد می‌شود نرم افزارهای تحقیق کیفی را دانلود کنید.