الزویر (Elsevier) بزرگترین ناشر علمی و فنی جهان است که میلیون‌ها مقاله پژوهشی، کتاب دانشگاهی و مجله تخصصی را در رشته‌های مختلف منتشر می‌کند. این شرکت نقشی بنیادین در زیرساخت جهانی علم‌سنجی و انتشار دانش دارد و پایگاه‌هایی چون اسکوپوس و ساینس‌دایرکت از مهم‌ترین محصولات آن هستند. در عصر پژوهش داده‌محور، آشنایی با الزویر برای هر پژوهشگر حرفه‌ای ضروری است. نظر به اهمیت موضوع در این نوشتار، «الزویر» تعریف و تحلیل خواهد شد.
معرفی و تاریخچه الزویر
انتشارات الزویر در سال ۱۸۸۰ در آمستردام هلند تأسیس شد و نام خود را از خانواده‌ای از ناشران هلندی قرن هفدهم به عاریت گرفته است. این شرکت امروزه زیرمجموعه گروه بزرگ RELX Group است و بیش از ۲۷۰۰ مجله علمی و ۴۰ هزار کتاب دانشگاهی را منتشر می‌کند.
الزویر یک شرکت اطلاعاتی و تحلیلی و یکی از بزرگترین تأمین‌کنندگان مقاله علمی و اسناد علمی، فنی و پزشکی در جهان محسوب می‌شود. در این پایگاه انواع مقاله علمی-پژوهشی و مقاله مروری و حتی مقاله کنفرانسی منتشر می‌شود.
لوگوی موسسه الزویر
این شرکت در طول بیش از یک قرن فعالیت، از یک ناشر چاپی سنتی به غول فناوری اطلاعات علمی تبدیل شده است. محصولات دیجیتال آن از جمله ScienceDirect، Scopus، Mendeley و SciVal به پژوهشگران، دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی این امکان را می‌دهند که به جدیدترین یافته‌های علمی و ابزارهای تحلیلی دسترسی یابند.
پایگاه‌های علمی تحت مدیریت الزویر
الزویر مجموعه‌ای از پایگاه‌های کلیدی را توسعه داده و مدیریت می‌کند که هرکدام در جامعه علمی نقش ویژه‌ای دارند:
- اسکوپوس (Scopus): پایگاه استنادی و چکیده‌نویسی بین‌المللی برای نمایه‌سازی مقالات، مجلات و کنفرانس‌ها.
- ساینس دایرکت (ScienceDirect): پلتفرم دسترسی مستقیم به متن کامل مقالات علمی منتشرشده توسط الزویر.
- مندلی (Mendeley): نرم‌افزار مدیریت منابع و شبکه اجتماعی پژوهشگران برای اشتراک و همکاری علمی.
- سایوال (SciVal): سامانه تحلیل عملکرد پژوهشی برای دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی.
این پایگاه‌ها در کنار هم یک اکوسیستم منسجم برای انتشار، ارزیابی و مدیریت دانش علمی ایجاد کرده‌اند.
مشاوره نگارش مقاله
راهنمای نگارش مقاله مدیریت، حسابداری و مهندسی صنایع:
- انتخاب موضوع مقاله
- روش پژوهش مقاله
- تحلیل آماری مقاله
- استخراج مقاله از رساله
ساینس‌دایرکت (ScienceDirect)
ساینس‌دایرکت (Science Direct) یکی از زیرمجموعه‌های انتشارات Elsevier است. ساینس دایرکت یکی از ۷۹ نوع محصول آنلاینی است که شرکت الزیویر در اختیار پژوهشگران، دانشجویان، اساتید، و کلیه‌ی علاقه‌مندان به علم و دانش قرار می‌دهد. تصویر زیر از بخش معرفی پایگاه‌های علمی قابل استفاده توسط صنایع مختلف که در سایت رسمی الزیویر منتشر شده است، استخراج گردیده است. در این تصویر می‌توان نام ساینس دایرکت و اسکوپوس را در کنار دیگر عناوین مرتبط با صنایع مختلف، مشاهده کرد.
پایگاه مقاله ساینس دایرکت
به‌طور خلاصه می‌توان گفت که ساینس دایرکت یکی از پایگاه‌های علمی است که بیش از ۲۵۰۰ عدد ژورنال، ۱۲،۶۰۰،۰۰۰ عنوان مقاله تمام متن، و تعداد تقریبی ۲۰،۰۰۰ جلد کتاب را برای دانلود و دسترسی آنلاین در اختیار کاربران قرار می‌دهد. بخش اعظمی از ژورنال‌های موردانتشار در این دیتابیس، توسط موسسه علمی «تامپسون رویترز» نمایه‌گذاری می‌شود؛ بنابراین اغلب مقالاتی که از این پایگاه دانلود شده، مورد استفاده قرار می‌گیرد، جزو مقالات آی اس آی محسوب می‌شود.
اسکوپوس (SCOPUS)
اسکوپوس (SCOPUS) بزرگترین پایگاه اطلاعاتی «چکیده» و «استنادی» جهان است؛ یعنی علاوه بر چکیده مقالات، دارای فهرست منابع هر مقاله نیز بوده و بدین ترتیب امکان محاسبه تعداد استنادات به هر مقاله را فراهم می‌کند. از این رو می‌توان دریافت هر مقاله در این مجموعه، تاکنون چند بار توسط سایر مقالات مورد استناد قرار گرفته است که این خود شاخصی برای تعیین کیفیت مقاله می‌شود. همچنین مؤثرترین کشورها، نشریات، مؤسسات علمی، آثار و دانشمندان از این طریق مشخص می‌شوند. اسکوپوس اواخر سال ۲۰۰۴ از سوی الزویر (ناشر هلندی) راه اندازی شد.
پایگاه چکیده مقالات علمی اسکوپوس
اسکوپوس زیر نظر پایگاه ساینس دایرکت فعالیت می‌کند. این پایگاه مرجعی برای ثبت چکیده مقالات علمی است و مجلات مختلف می‌توانند در این پایگاه نمایه شوند. دامنه مطالب تحت پوشش این مجموعه شامل فنی Technical، پزشکی Medical، علوم اجتماعی Social Sciences، ادبیات literature، هنر Art، علوم انسانی Humanities می‌باشد. این پایگاه با همکاری ۲۱ مؤسسه از سراسر جهان ارائه شده و به سرعت رقیب جدی موسسه اطلاعات علمی شد که قریب ۵۰ سال پیشرو نمایه‌های استنادی در جهان بود. این پایگاه روزانه آپدیت می‌شود.
معیارهای علمی و فرآیند داوری در الزویر
الزویر یکی از پیشگامان استانداردسازی فرآیند داوری همتا (Peer Review) در جهان است. تمامی مجلات این ناشر پیش از انتشار، مقالات را از نظر کیفیت علمی، اصالت و روش تحقیق به‌دقت ارزیابی می‌کنند. افزون بر این، الزویر از کمیته اخلاق در نشر (COPE) پیروی کرده و دستورالعمل‌های دقیقی برای شفافیت، جلوگیری از سرقت علمی و تضاد منافع دارد.
شاخص‌های تحلیلی مجلات الزویر در Scopus از طریق شاخص‌های SJR، SNIP و CiteScore اندازه‌گیری می‌شوند و هر سال توسط پایگاه SCImago Journal Rank منتشر می‌گردند. این سازوکارها، اعتبار و اثرگذاری مجلات الزویر را در سطح جهانی تضمین می‌کنند.
نقش الزویر فراتر از یک ناشر است؛ این شرکت یکی از ستون‌های نظام علم‌سنجی (Scientometrics) در جهان محسوب می‌شود. داده‌های استنادی اسکوپوس و شاخص‌های تحلیلی آن، مبنای بسیاری از رتبه‌بندی‌های دانشگاهی و پژوهشی بین‌المللی‌اند.
علاوه بر این، الزویر با انتشار مجلاتی چون Journal of Management Studies، The Lancet و Energy Policy بستری برای تبادل دانش میان حوزه‌های تخصصی فراهم کرده است. پژوهشگران، مدیران پژوهشی و سیاست‌گذاران علمی برای ارزیابی اثرگذاری تحقیقات خود، به داده‌های منتشرشده از سوی این شرکت تکیه می‌کنند.
سخن پایانی
الزویر نه‌تنها یک ناشر علمی، بلکه یک زیرساخت جهانی دانش است که به گسترش مرزهای علم، فناوری و نوآوری کمک می‌کند. این شرکت با ترکیب نشر آکادمیک سنتی و فناوری‌های نوین تحلیل داده، نظام علمی جهان را به‌صورت پیوسته تغذیه و پشتیبانی می‌کند. برای هر پژوهشگر، آشنایی با خدمات و شاخص‌های الزویر نه‌فقط مزیت رقابتی، بلکه شرط حضور مؤثر در جامعه علمی بین‌المللی است. در چشم‌انداز آینده‌ی علم، الزویر همچنان بازیگر اصلی تولید، ارزیابی و توزیع دانش در سطح جهانی باقی خواهد ماند.
نگارنده: پشتیبانی پارسمدیر | 
