شاخص SJR (سایمگو) معیاری برای سنجش جایگاه علمی مجلات است که نه‌تنها شمار استنادها، بلکه اعتبار مجلات استناددهنده را نیز در نظر می‌گیرد. آشنایی با این شاخص برای پژوهشگران حیاتی است زیرا انتخاب مجله مناسب برای چاپ مقاله، ارتباط مستقیم با ضریب تاثیر یک مقاله علمی دارد. نظر به اهمیت این موضوع، در این نوشتار شاخص سایمگو تعریف، روش محاسبه، کاربرد عملی و راهنمای استفاده از آن در انتخاب مجله بررسی خواهد شد.
تعریف شاخص SJR (سایمگو)
شاخص SJR در دهه ۲۰۰۰ توسط گروه تحقیقاتی SCImago Research Group در اسپانیا معرفی شد تا جایگزینی دقیق‌تر برای Impact Factor در ارزیابی کیفیت مجلات ارائه دهد. منبع داده این شاخص، پایگاه Scopus است و هر ساله برای تمام مجلات علمی نمایه‌شده در آن محاسبه می‌شود.
فرمول SJR به‌گونه‌ای طراحی شده که کیفیت استنادها را وزن‌دهی می‌کند؛ به این معنا که استناد از مجله‌ای با اعتبار بالا، ارزش بیشتری نسبت به مجله‌ای با رتبه پایین دارد. همچنین بازه زمانی تحلیل سه‌ساله است تا پایداری اثر علمی یک مجله بهتر سنجیده شود. این شاخص معمولاً در بازه‌ای بین ۰ تا ۱۵ قرار می‌گیرد و هرچه عدد بالاتر باشد، نشانگر جایگاه علمی قوی‌تر مجله است.
نکته مهم اینکه SJR تنها به کمیت استنادها توجه ندارد، بلکه به ارتباط و نفوذ علمی مجله در شبکه علم اهمیت می‌دهد. ازاین‌رو، مجلات با همکاری بین‌المللی بیشتر و انتشار پژوهش‌های تأثیرگذار، معمولاً SJR بالاتری دارند.
مشاوره نگارش مقاله
راهنمای نگارش مقاله مدیریت، حسابداری و مهندسی صنایع:
- انتخاب موضوع مقاله
- روش پژوهش مقاله
- تحلیل آماری مقاله
- استخراج مقاله از رساله
اهمیت شاخص SJR برای پژوهشگران
شاخص SJR یکی از معیارهای کلیدی در انتخاب مجله مناسب است، به‌ویژه برای چاپ مقاله‌های ISI و Scopus. دلایل اهمیت آن عبارت‌اند از:
-
ارزیابی اعتبار مجله: عدد SJR نشان می‌دهد که یک مجله در سطح جهانی چه جایگاهی دارد.
-
طبقه‌بندی رتبه‌بندی Q: مجلات بر اساس مقدار SJR در چهار رده‌ی Q1 تا Q4 قرار می‌گیرند. مجلات Q1 معتبرترین و Q4 ضعیف‌ترین هستند.
-
پرهیز از انتخاب نادرست: شناخت SJR کمک می‌کند از ارسال مقاله به مجلات نامعتبر یا کم‌اعتبار جلوگیری شود.
-
ارزش‌گذاری رزومه پژوهشی: بسیاری از دانشگاه‌ها و مؤسسات، مقالات منتشرشده در مجلات Q1 و Q2 را دارای امتیاز بالاتر می‌دانند.
در نتیجه، آشنایی با این شاخص بخش جدایی‌ناپذیر از سواد پژوهشی هر نویسنده علمی است.
آموزش گام‌به‌گام استفاده از سایت سایمگو
برای مشاهده شاخص SJR مجلات، مراحل زیر را دنبال کنید:
-
وارد سایت رسمی SCImago Journal & Country Rank شوید.
-
در نوار جست‌وجو، نام کامل مجله یا ISSN را وارد کنید.
-
در نتایج جست‌وجو، روی نام مجله کلیک کنید تا صفحه اختصاصی آن باز شود.
-
در این صفحه، اطلاعات زیر نمایش داده می‌شود:
-
SJR Indicator: عدد شاخص سایمگو برای سال اخیر.
-
Quartile: رتبه Q1 تا Q4.
-
Subject Area & Category: حوزه موضوعی مجله.
-
Total Documents & References: تعداد مقالات و استنادهای دریافتی.
-
-
با مقایسه SJR مجلات مختلف، مناسب‌ترین گزینه برای موضوع تحقیق خود را انتخاب کنید.
نکته کاربردی: پژوهشگران تازه‌کار بهتر است از مجلات Q2 یا Q3 شروع کنند تا احتمال پذیرش مقاله بیشتر باشد.
مقایسه شاخص SJR و شاخص JCR
شاخص SJR و شاخص JCR هر دو ابزار ارزیابی اعتبار مجلات علمی‌اند، اما تفاوت‌های اساسی دارند:
شاخص JCR (Journal Citation Reports) توسط شرکت کلاریویت آنالیتیکس منتشر می‌شود و بر پایه پایگاه وب‌آوساینس است. مهم‌ترین معیار آن ضریب تأثیر (Impact Factor) است که میانگین تعداد استنادهای دریافتی در دو سال اخیر را برای مقالات مجله نشان می‌دهد.
شاخص SJR (SCImago Journal Rank) متعلق به پایگاه اسکوپوس است و از الگوریتمی مشابه رتبه‌بندی گوگل بهره می‌برد تا وزن علمی هر استناد را نیز در نظر گیرد؛ یعنی استناد از مجلات معتبرتر ارزش بیشتری دارد. بنابراین JCR بیشتر بر کمّیت استنادها تکیه دارد، در حالی‌که SJR کیفیت استنادها را نیز لحاظ می‌کند.
هر دو شاخص در رتبه‌بندی مجلات نقش مهمی دارند، اما JCR بیشتر در نظام‌های رسمی ارزیابی بین‌المللی (مانند وزارت علوم ایران) مرجعیت دارد، در حالی‌که SJR به‌دلیل دسترسی آزادتر و پوشش گسترده‌تر، برای پژوهشگران کاربردی‌تر است.
سخن پایانی
شاخص SJR (سایمگو) ابزاری قدرتمند برای ارزیابی علمی مجلات و تصمیم‌گیری آگاهانه در مسیر چاپ مقاله است. این شاخص نه‌تنها عددی کمی بلکه نشانه‌ای کیفی از نفوذ و تأثیر علمی مجله در شبکه جهانی دانش محسوب می‌شود. تسلط بر نحوه استفاده از سایت سایمگو، توان پژوهشگران را در انتخاب مجله مناسب افزایش داده و از هدررفت زمان و هزینه جلوگیری می‌کند. پژوهشگر آگاه کسی است که پیش از ارسال مقاله، هم ضریب تأثیر و هم شاخص SJR مجله را بررسی کرده و بر اساس رتبه Q تصمیم نهایی خود را می‌گیرد؛ زیرا آگاهی از این شاخص، گامی مهم در حرفه‌ای شدن مسیر پژوهش است. به‌طور کلی مقاله‌هایی که در پایگاه اسکوپوس، ساینس دایرکت یا اشپرینگر نمایه می‌شوند از اعتبار بالایی برخوردار هستند.
نگارنده: پشتیبانی پارسمدیر | 
