مقاله کنفرانسی (همایشی)

مقاله کنفرانسی (Conference Paper) نوعی گزارش علمی کوتاه است که نتایج پژوهش یا یافته‌های نو را برای ارائه در یک همایش یا کنفرانس منتشر می‌کند. پژوهشگران برای دیده‌شدن علمی و ایجاد شبکه ارتباطی ناگزیر از انتشار چنین مقالاتی‌اند. نظر به اهمیت موضوع در این نوشتار، «مقاله کنفرانسی» مفهوم‌سازی و تعریف خواهد شد.

مقاله کنفرانسی (همایشی) چیست؟

مقاله کنفرانسی یکی از قالب‌های رسمی نشر علمی است که به‌منظور ارائه دستاوردهای جدید در گردهمایی‌های علمی و تخصصی نوشته می‌شود. تفاوت اصلی آن با مقاله ژورنالی در حجم، زمان داوری و هدف انتشار است. درحالی‌که مقالات ژورنالی معمولاً نتایج نهایی و کامل پژوهش را ارائه می‌دهند، مقاله کنفرانسی می‌تواند به یافته‌های اولیه یا ایده‌های در حال توسعه بپردازد.

این نوع مقاله معمولاً دارای ساختاری مشابه با مقاله علمی پژوهشی است اما کوتاه‌تر: چکیده، مقدمه، روش تحقیق، نتایج و نتیجه‌گیری. هدف اصلی آن، ارائه شفاهی در کنفرانس و جلب بازخورد از دیگر پژوهشگران است. بسیاری از مقالات علمی معتبر، نخست به‌صورت مقاله کنفرانسی ارائه و سپس توسعه یافته‌اند تا در مجلات چاپ شوند.

از دیدگاه نظری، مقاله کنفرانسی حلقه‌ای میان تولید دانش و گسترش آن است؛ زیرا در بستر تعامل زنده میان پژوهشگران شکل می‌گیرد. ازاین‌رو، نگارش صحیح و علمی آن نه تنها به پذیرش در کنفرانس بلکه به ارتقای جایگاه پژوهشی فرد نیز کمک می‌کند.

این مقالات نسبت به یک مقاله مروری (ترویجی) یا مقاله علمی-پژوهشی از ضریب اهمیت کمتری برخوردارند. در دسته‌بندی مقاله علمی و انواع آن، مقالات کنفرانسی از کمترین اهمیت برخوردار هستند.

معادل انگلیسی مقاله کنفرانسی

بسیاری از دانشجویان هنگام نوشتن رزومه یا مقاله علمی، بین دو اصطلاح دچار تردید می‌شوند:

منظور از Conference Paper یعنی همان «مقاله کنفرانسی» که شما می‌نویسید و در همایش ارائه می‌دهید.

اما Conference Proceedings به مجموعه مقالات چاپ‌شده در کتاب یا پایگاه کنفرانس گفته می‌شود.

بنابراین، اگر درباره‌ی مقاله‌ی خودتان صحبت می‌کنید، همیشه Conference Paper بنویسید.

انواع کنفرانس (همایش)

کنفرانس‌های علمی معمولا در دو بخش منطقه‌ای (داخلی) و بین‌المللی (خارجی) برگزار می‌شوند. معمولا زمان هر کنفرانس ۲ الی ۴ روز به طول می‌انجامد و به صورت دوره‌ای هر ۱۵ ماه الی ۴ سال تکرار می‌شوند.

کنفرانس داخلی و امتیازات پژوهشی آن

این کنفرانس‌ها معمولا داخلی هستند و در سطح ملی برگزار میشوند. کسانی که در این کنفرانس‌ها دارای مقالات چاپ شده هستند، می‌توانند برای هر مقاله تا ۱ امتیاز و در مجموع ۴ امتیاز پژوهشی را در آزمون مصاحبه دکتری دریافت کنند.

کنفرانس خارجی و امتیازات پژوهشی آن

این کنفرانس‌ها در سطح بین‌المللی برگزار می‌شوند و زبان رسمی در آنها، انگلیسی است. موضوع مقالات ارائه شده نباید به منطقه یا بخش خاصی متعلق باشد و مسائل و مشکلات عمومی را به بحث بگذارد. کسانیکه مقالات خود را در این همایش‌ها به چاپ می‌رسانند، می‌توانند در هر مقاله ۲ و در مجموع ۴ امتیاز پژوهشی را در آزمون مصاحبه دکتری دریافت نمایند.

پروسدیا Procedia مجموعه مجلاتی زیر نظر موسسه الزویر (Esevier) هستند که مقالات کنفرانسی را منتشر می‌کنند. این مقالات رایگان open access هستند و شاید بارها در سایت ساینس دایرکت با این مقاله‌ها برخورد کرده باشید. دقت کنید این مقالات معمولاً بسیار ضعیف و فاقد روش پژوهش یا مدل مناسب می‌باشند.

نگارش مقاله کنفرانسی

بخش‌های اصلی نگارش مقاله کنفرانسی را می‌توان در سه دسته محتوایی، ساختاری و اجرایی طبقه‌بندی کرد:

• بخش محتوایی: موضوع مقاله باید جدید، مرتبط با محورهای کنفرانس و دارای نوآوری علمی باشد. انتخاب کلیدواژه‌ها، چارچوب نظری و بیان مسئله نقش تعیین‌کننده دارند.
• بخش ساختاری: ساختار مقاله معمولاً بین ۴ تا ۸ صفحه است و شامل چکیده، مقدمه، روش، نتایج و منابع می‌شود. رعایت فرمت کنفرانس (Template) الزامی است.
• بخش اجرایی: زمان‌بندی ارسال مقاله، اصلاح نسخه نهایی پس از داوری و آماده‌سازی برای ارائه شفاهی یا پوستر نیز از اجزای کلیدی فرآیند محسوب می‌شود.

درک این ابعاد، پژوهشگر را در مسیر تدوین مقاله‌ای قابل‌قبول و حرفه‌ای یاری می‌کند.

نکات مهم نگارش مقالات کنفرانسی

مقاله کنفرانسی باید دقیق و مطابق با دستورالعمل هر همایش تهیه شود. نکات کلیدی عبارت‌اند از:

• محدودیت حجم مقاله معمولاً بین ۶ تا ۱۰ صفحه است.
• قالب استاندارد مقاله باید از سایت رسمی کنفرانس دانلود شود.
• رعایت فرمت، شیوه ارجاع و محورهای علمی الزامی است.
• مقالاتی که با قوانین کنفرانس مطابقت نداشته باشند بدون داوری رد می‌شوند.
• در کنفرانس‌ها معمولاً به بهترین مقاله، پوستر یا ارائه جوایزی تعلق می‌گیرد.
• برخی از مقالات برتر برای انتشار در مجلات علمی معرفی می‌شوند.

در جمع‌بندی، برای موفقیت در پذیرش مقاله کنفرانسی، کافی است دستورالعمل رسمی کنفرانس را دقیق بخوانید و مقاله را دقیقاً در همان قالب تنظیم کنید.

نمره مقالات مستخرج از پایان‌نامه که در یک کنفرانس (همایش) منتشر شوند به صورت زیر است:

• چاپ مقـالات در کنفرانس‌های خـارجی حداکثـر ۱
• و ملّی حداکثـر ۰/۵
• منطقـه‌ای حداکثـر ۰/۴

شیوه ارجاع به مقاله کنفرانسی

برای ارجاع دهی درون متنی به مقاله کنفرانسی (همایشی) مانند مقالات علمی-پژوهشی و تخصصی عمل می‌شود. برای نوشتن منابع پایانی نیز مانند سایر مقالات تخصصی عمل می‌شود با این تفاوت که عنوان نشریه، دوره، شماره و صفحات ذکر نمی‌شود بلکه عنوان و محل کنفرانس ذکر می‌شود.

نویسندگان. عنوان مقاله. عنوان کنفرانس؛ سال و ماه، محل برگزاری.

قوامی، محبوبه؛ تقی‌پور، خدیجه. شیوه‌های برابستن با بندشانه‌ای پهن. کنفرانس علمی دانش زنان؛ ۱۳۶۰ فروردین، کلارآباد.

سخن پایانی

مقاله کنفرانسی نقطه تلاقی دانش و تعامل علمی است. نگارش دقیق، رعایت اصول نگارشی و توجه به قالب کنفرانس، کلید موفقیت در پذیرش آن به شمار می‌رود. این نوع مقاله، فرصت ارزشمندی برای آزمون ایده‌ها، دریافت بازخورد از متخصصان و ارتقای سطح پژوهش فراهم می‌آورد. برای پژوهشگرانی که به دنبال مسیر رشد علمی سریع هستند، مقاله کنفرانسی سکوی پرتابی است که می‌تواند به چاپ مقاله ژورنالی و گسترش شبکه همکاری‌های علمی منجر شود.