دکتری مهندسی صنایع یکی از پرطرفدارترین رشته‌های فنی–مدیریتی است که در آن مهارت تحلیل، مدل‌سازی و تصمیم‌گیری در سیستم‌های پیچیده آموزش داده می‌شود. هدف این رشته تربیت پژوهشگرانی است که بتوانند با ترکیب دانش ریاضی، آمار، اقتصاد مهندسی و فناوری اطلاعات، فرآیندهای سازمانی و صنعتی را بهینه‌سازی کنند. در این نوشتار کوشش بر آن است تا مرجع کاملی برای آمادگی آزمون دکتری در اختیار دانشجویان رشته مهندسی صنایع قرار گیرد.
معرفی رشته دکتری مهندسی صنایع
این رشته در مرز بین مدیریت و مهندسی قرار دارد و تمرکز آن بر طراحی، بهبود و یکپارچه‌سازی سیستم‌های تولید، خدمات و زنجیره تأمین است. داوطلبان دکتری مهندسی صنایع باید علاوه بر پایه قوی در مبانی مهندسی، با تحلیل داده و مدل‌سازی پیشرفته نیز آشنا باشند.
طول دوره دکترای صنایع حداقل ۳ و حداکثر ۴ سال پس از کارشناسی ارشد است و شروع آن از زمان ثبت نام می‌باشد. دوره شامل دو مرحله آموزشی و پژوهشی است. حداکثر طول مدت مجاز مرحله آموزشی چهار نیمسال و نظام آموزشی آن واحدی خواهد بود. مرحله پژوهشی پس از پایان مرحله آموزشی است که با موفقیت در امتحان جامع شروع و با تدوین رساله پژوهشی و دفاع از آن خاتمه می‌یابد.
نکات کلیدی برای موفقیت در آزمون دکتری عبارتند از:
- مطالعه هدفمند فصل‌های پرتکرار در کنکورهای سال‌های گذشته.
- تسلط بر مبانی ریاضی، آمار و برنامه‌ریزی ریاضی.
- مرور تست‌های طبقه‌بندی‌شده و حل نمونه سوالات تحلیلی.
- تمرکز بر درک مفهومی به جای حفظ فرمول‌ها.
- مرور خلاصه‌ها و نکات طلایی پیش از آزمون.
تعداد کل واحد‌های دوره دکتری مهندسی صنایع ۳۶ واحد و تعداد واحد‌های درسی دوره آموزشی ۱۸ واحد است که از مجموعه دروس تخصصی مشخص می‌شود. درس‌هایی که دانشجو در دوره کارشناسی ارشد گذرانده باشد، نمی تواند در برنامه دانشجو قرار گیرد.
گرایش‌های دکتری مهندسی صنایع
رشته مهندسی صنایع در مقطع دکتری شامل گرایش‌های تخصصی متنوعی است که هر یک بر جنبه‌ای از تصمیم‌گیری و بهینه‌سازی تمرکز دارند:
- بهینه‌سازی و تحقیق در عملیات: مدل‌سازی ریاضی، برنامه‌ریزی خطی و غیرخطی، الگوریتم‌های فراابتکاری.
- مدیریت تولید و عملیات: طراحی سیستم‌های تولید، زمان‌بندی، کنترل موجودی، برنامه‌ریزی منابع.
- مدیریت زنجیره تأمین: مکان‌یابی، لجستیک، مدل‌های حمل‌ونقل، مدیریت تقاضا.
- کیفیت و قابلیت اطمینان: شش‌سیگما، کنترل آماری فرآیند (SPC)، طراحی آزمایش‌ها (DOE).
- سیستم‌های سلامت و خدمات: مهندسی فرآیندهای خدماتی، بهینه‌سازی صف‌ها، تحلیل ظرفیت.
- سیستم‌های داده‌محور و تصمیم‌گیری: داده‌کاوی، یادگیری ماشین، تحلیل چندمعیاره و هوش تصمیم.
منابع کنکور دکتری مهندسی صنایع
منابع آزمون دکتری مهندسی صنایع ترکیبی از کتاب‌های تخصصی و مقالات مرجع است. مطالعه این منابع باعث تسلط بر مباحث نظری و تحلیلی می‌شود:
- تحقیق در عملیات
- احتمال و آمار
- برنامه‌ریزی و کنترل تولید
- مدیریت زنجیره تأمین
- اقتصاد مهندسی و تصمیم‌گیری
- شبیه‌سازی
سازمان سنجش آموزش کشور، منابع آزمون دکتری را به صورت قطعی بیان نکرده است و فقط به بیان کردن عناوین دروس امتحانی در سطوح کارشناسی و کارشناسی ارشد پرداخته است. بنابراین نمی‌توان به قطعیت گفت که کتاب‌های زیر جزو منابع اصلی آزمون دکتری مهندسی صنایع هستند.
برای دروس تخصصی در سطح کارشناسی و کارشناسی ارشد می‌توانید از منابع ذکر شده در جدول زیر استفاده کنید :
منابع آزمون دکتری مهندسی صنایع
برای دروس استعداد تحصیلی می‌توانید از کتاب استعداد تحصیلی دکتری را مطالعه کنید. لازم به ذکر است داوطلبانی که قصد شرکت در آزمون دکتری را دارند باید از دانش عمومی زبان انگلیسی برخوردار باشند. این که هر داوطلبی چه درصدی در درس زبان کنکور دکتری کسب می‌کند، تا حدودی به دانش زبان عمومی وی مربوط است.
برای شروع بهتر، مطالعه خلاصه‌های آموزشی و منابع طبقه‌بندی‌شده در قالب برنامه ۱۲ هفته‌ای توصیه می‌شود.
دانلود سوالات دکتری مهندسی صنایع (همه دوره‌ها)
دکتری مهندسی صنایع به صورت فراگیر برگزار می‌شود تمام گرایش‌های کارشناسی ارشد و حتی رشته‌های دیگر مهندسی تنها در یک کنکور با یکدیگر رقابت می‌کنند.
دکترای صنایع برخلاف کارشناسی ارشد صنایع که دارای گرایش‌های متنوعی است، تنها یک عنوان دارد. البته دانشگاه علم و صنعت دانشجویان را در سه گرایش صنایع، سیستم‌های اقتصادی اجتماعی و مدیریت سیستم و بهره‌وری پذیرش می‌کند. این تفاوت‌ها تنها در مرحله مصاحبه دکتری مهندسی صنایع صورت می‌گیرد.
آزمون دکتری مهندسی صنایع از سال ۱۳۹۰ به صورت یکپارچه برگزار شد. دانشجویان دواطلب آزمون باید به سوالات تخصصی و سوالات عمومی پاسخ دهند. سوالات عمومی آزمون برای تمامی دانشجویان رشته‌های فنی و مهندسی مشترک است.
برای آمادگی کامل، بررسی سوالات سال‌های گذشته ضروری است. در این بخش می‌توانید مجموعه کامل سوالات و پاسخ‌نامه‌های آزمون‌های دکتری مهندسی صنایع را دانلود کنید:
دانلود سوالات دکتری مهندسی صنایع از سال ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۵
تمام فایل‌ها در قالب PDF و به‌صورت دسته‌بندی‌شده بر اساس سرفصل‌ها در دسترس هستند.
سخن پایانی
دکتری مهندسی صنایع مسیری پژوهش‌محور و تحلیلی است که نیازمند دید سیستمی و تفکر داده‌محور است. اگر با علاقه و برنامه‌ریزی پیش بروید، این رشته می‌تواند پلی باشد میان دنیای فنی، مدیریتی و تحقیقاتی. گرایش‌های دکترای صنایع شامل بهینه سازی سیستم‌ها، سیستم‌های سلامت، گرایش لجستیک و زنجیره تامین است همچنین گرایش سیستم‌های کلان، مهندسی مالی، مدیریت مهندسی، کیفیت و بهره‌وری نیز وجود دارد. گرایش مدیریت پروژه و سیستم‌های اطلاعاتی نیز با استقبال زیادی مواجه هستند.
نگارنده: پشتیبانی پارسمدیر | 
