لجستیک الکترونیک (E-logistics) اقداماتی بر روی شبکه اینترنت است که کارخانه‌های پراکنده و کاربران نهایی را در زمان به‌هنگام، به یکدیگر مرتبط می‌سازد. در این روش کامیون‌ها، کشتی‌ها، انبارها، افراد و شرکت‌ها باهم به هماهنگ و در دسترس می‌باشند.
تعریف لجستیک الکترونیک
لجستیک الکترونیک به کلیه فرآیندهای برنامه‌ریزی، اجرا و کنترل جریان کالا، خدمات و اطلاعات در زنجیره تأمین اطلاق می‌شود که با استفاده از فناوری‌های دیجیتال و ارتباطات اینترنتی انجام می‌پذیرد. این مفهوم در بستر تجارت الکترونیک و زیرساخت‌های فناوری اطلاعات شکل می‌گیرد و هدف آن، بهینه‌سازی عملیات لجستیکی از طریق اتوماسیون، شفاف‌سازی و تسریع فرآیندهاست.
رشد اینترنت و ابزارهای الکترونیکی کمک می‌کند تا شرکت‌ها بتوانند از شیوه‌های جدید پشتیبانی و لجستیکی استفاده کنند. مجموعه اقدامات زنجیره تامین، تمایل به پراکندگی در بخشهای گوناگون شرکت دارند. اما پشتیبانی الکترونیکی بر روی یکپارچگی عملکردهای متعدد شرکت، پافشاری می‌ورزد.
لجستیک الکترونیکی، چیزی بیش از حمل و نقل بوده و شامل طیف وسیعی از رویه هایی است که در تامین کالاها و مواد اولیه وجوددارد. این رویه‌ها شامل، سفارش تدارک و تامین، مدیریت موجودی، انبارداری و توزیع، کارآیی حمل‌و‌نقل، برنامه زمانبندی حرکت محموله، مدیریت بازده و خدمات مشتریان است. ارتباطات، می‌باید به هنگام بوده و اطلاعات ازطریق سیستم‌های اداری پشتیبانی گردد که درنتیجه کاهش امور دستی و دفتری هستند.
مزایای لجستیک الکترونیک
لجستیک الکترونیکی سازمان‌ها را قادر ساخته است که با جمع آوری اطلاعات و پالایش آن (جهت تدارک و اجرا) تصویر بزرگ و دیدوسیعی از شرکت را به دست آورند. از این رو، مدیریت کلیه زنجیره تامین به صورت الکترونیکی امکان پذیر بوده و سیستم لجستیکی،اقدام به تولید اطلاعاتی می‌کند که به عنوان بازخور به دیگر بخشهای سازمان جهت اتخاذ تصمیمات استراتژیک و تاکتیکی، منتقل می‌شود.
امروزه اینترنت، زمینه‌ای را برای دستیابی هرچه بیشتر به اطلاعات صحیح عرضه و تقاضا (به جای پیش‌بینی آن ) فراهم آورده است. به طور خلاصه، لجستیک الکترونیکی، شالوده‌ای را پی‌ریزی می‌کند که با شفافیت به هنگام، ارتباطات بدون مرز و راه حل‌های مشترک در زنجیره تامین، موجب بهبود فرایندهای یک شرکت می‌شود و نهایتا ما را در پیاده سازی زنجیره تامین الکترونیکی یاری می‌کند.
به دلیل این که شرکت‌های زیادی، راه رسیدن به موفقیت را بهبود در زنجیره تامین خود تلقی کرده اند؛ لجستیک به موضوعی قابل توجه برای مدیران ارشد خصوصا مدیران حمل و نقل، تبدیل شده است. درواقع، می‌توان گفت که لجستیک الکترونیکی، به یک سلاح رقابتی کلیدی تبدیل گشته است. این شیوه پشتیبانی بر تامین کنندگان و توزیع کنندگان شرکت‌های بزرگ در امر لجستیک الکترونیکی، تاثیر بسزایی داشته است.
لجستیک الکترونیک و زنجیره تامین الکترونیکی
لجستیک الکترونیکی در زنجیره تامین دارای قابلیت‌هایی است که می‌تواند هم مورد نیاز مشتریان بوده و هم لجستیک تولید کنندگان را ارائه دهد. برای بسیاری از ارائه دهندگان اصلی لجستیک جزء سوم، ارائه این قابلیت‌ها جز برای قراردادهای بزرگ بسیار غیرعادی است. هرچند که، مجموعه‌ای از این استراتژیها باید بوسیله تولید کننده یا ارائه دهنده لجستیک برای ارائه سرویس، بررسی شود.
لجستیک زیرمجموعه‌ای از مدیریت زنجیره تامین بوده و بنابراین، لجستیک الکترونیکی نیز زیرمجموعه‌ای از مدیریت زنجیره تامین الکترونیکی میباشد. پشتیبانی الکترونیکی زیرمجموعه‌ای از یک بازار لجستیک خارجی بزرگ میباشد. لجستیک الکترونیکی می‌تواند به معنی انتقال کالاها و خدمات بوسیله تکنولوژی ارتباطات اینترنت مانند انتقال داده الکترونیکی پست الکترونیکی و وبجهان گستر باشد.
پشتیبانی الکترونیکی به عنوان جزیی از کسب‌وکار الکترونیکی، مفاهیم پشتیبانی را بصورت اینترنتی جهت هدایت کسب‌وکار بکار می‌برد. بسیار مشکل است که این شیوه پشتیبانی را بصورت کامل تعریف کرد. زیرا توان مواجه کسب وکار الکترونیکی با پشتیبانی و زنجیر تامین هنوز بصورت کامل درک نشده است. یک تعریف ممکن این است که لجستیک الکترونیکی بصورت ساده به معنی مراحل لازم برای انتقال کالای فروخته شده در اینترنت به مشتریان میباشد.
سیستم لجستیک الکترونیکی
سیستم‌های لجستیک، مجموعه‌ای از داده، سخت افزار، نرم‌افزار و قوانینی هستند که برای پشتیبانی یک فعالیت با یکدیگر همکاری می‌کنند.لجستیک ا لکترونیکی در وهله اول برای ایجاد یک سیستم مدیریت حمل و نقل که از تکنولوژی برپایه IP استفاده می‌کند، میباشد.
لجستیک الکترونیکی برپایه چند سایتی بوده و نباید بصورتی عمل کند که برپایه چند سایت تبدیل شود. تفاوت آن با دیگرابزارهای بهینه سازی، که بر ارسال از طریق یک سایت و بعهده گرفتن دارایی‌ها تمرکز هستند، آن است که می‌تواند به سمت اجرای طرح بهینه سازی حرکت کند. این موضوع شفافیت بلادرنگ کل شبکه حمل و نقل را فراهم کرده و بصورت کارآمدی توسعه گسترش آن دارایی‌ها را برای اجرا بصورت استاندارد، بهینه می‌سازد.
لجستیک الکترونیک در زنجیره تامین الکترونیکی شامل مسیر واقعی عملیات حمل و نقل و همه مراحل پیش‌بینی، برنامه‌ریزی، تحویل، تحویل پستی و گزارش دهی سیکل مدیریت حمل و نقل راپشتیبانی می‌کند. البته سیستم‌های دیگر ممکن است عملکرد بهتری را در قسمتی از آنها داشته باشند. هرچند که به نظر میرسد، سیستم دیگری وجود نداشته باشد که مدیریت تمام مراحل را داشته و قادر باشد شرکا تجاری در یک سطح با یکدیگر همکاری،جریان کاری موثر و کاهش نیاز به مدیریت سطح بالا را داشته باشند. این سیستم پشتیبانی بوسیله روند سیستم اطلاعات وارزش می‌تواند توصیف شود.
گام‌های لجستیک الکترونیکی
مراحل لجستیک الکترونیک شامل درخواست انتقال، حمل و نقل و ردیابی میباشد.
مرحله درخواست انتقال (RFQ) بوسیله مدیر مرحله تجارت به منظور برخورداری از سرویس‌های پایه مانند برخورداری از انتقال انجام می‌شود.
سفارش خرید هنگامی که پاسخ دریافت شد، به‌روزرسانی می‌شود.
مرحله حمل و نقل نیز بوسیله مدیر مرحله تجارت و بر اساس سفارش خرید به‌روزرسانی نهایی، درخواست می‌شود.
در هنگام حما کالا شماره ردیابی سازگار با شماره سفارش خرید در سیستم پشتیبانی به مشتری داده می‌شود.
مشتریان می‌توانند محموله خود را به کمک این شماره ردیابی نمایند.
دیاگرام عملیات بین پشتیبانی الکترونیکی و مدیر مرحله تجارت رخ می‌دهد.
دانلود ادبیات پژوهش لجستیک و زنجیره تامین
فصل دو شامل ادبیات پژوهش و مبانی نظری لجستیک و زنجیره تامین به صورت فایل ورد همراه با رفرنس فارسی و انگلیسی
سخن پایانی
لجستیک الکترونیک با تلفیق فناوری‌های دیجیتال و فرآیندهای زنجیره تأمین، مدلی نوین از پشتیبانی و همکاری در سازمان‌ها را فراهم کرده است. این سیستم با ساختاری چندلایه شامل استراتژی‌های عملیاتی، چارچوب‌های سه‌مرحله‌ای و زیرساخت‌های اطلاعاتی، امکان تبادل مؤثر داده‌ها و هماهنگی دقیق میان ذی‌نفعان را فراهم می‌سازد. در عصر دیجیتال، لجستیک الکترونیک نه‌تنها باعث افزایش سرعت و شفافیت شده، بلکه شیوه تعامل و پشتیبانی در زنجیره تأمین را متحول کرده است. امروزه این رویکرد، به یکی از ابزارهای کلیدی برای پاسخ‌گویی سریع، مدیریت هوشمند منابع و افزایش رضایت مشتری تبدیل شده و آینده لجستیک را رقم می‌زند.
منبع: کاعب، سلیمه. مدیریت زنجیره تامین. تهران: پارس‌مدیر.
نگارنده: پشتیبانی پارس‌مدیر | 
