طیف لیکرت

طیف لیکرت (Likert scale) ابزاری برای سنجش نگرش افراد است و برای تهیه پرسشنامه‌های سنجش نگرش در مدیریت و علوم انسانی کاربرد دارد. به‌طور کلی سه مقیاس استاندارد توسط رنسیس لیکـرت معرفی شده است که با عنوان مقیاس پنج درجه، هفت درجه و نه درجه شناخته می‌شوند. این مقیاس‌ها می‌توانند برای بیان توافق یا تعیین اهمیت گویه‌ها مورد استفاده قرار گیرند.

پرسشنامه پژوهش به عنوان مهم‌ترین ابزار گردآوری داده‌ها در مطالعات مدیریت و علوم اجتماعی است. اگرچه طیف‌ها متنوعی برای طراحی پرسشنامه وجود دارد اما معمولاً از طیف لیکـرت استفاده می‌شود. با استفاده از این طیف بسادگی می‌شود داده‌های کمی برای تحلیل را گردآوری نمود. در این مقاله کوشش شده است تا هم انواع مختلف این مقیاس معرفی گردد و هم به پرسش‌های کلیدی در مورد انواع مختلف این مقیاس پاسخ داده شود.

حد وسط طیف لیکرت

آیا طیف لیکرت باید نقطه وسط داشته باشد؟

همیشه از طیف‌های فرد استفاده کنید و طـیف زوج را انتخاب نکنید. سوالاتی مانند ممتنع، نظری ندارم و مانند آن را برای نقطه وسط در نظر بگیرید.

آیا تعداد گویه‌های پرسشنامه طیف لیکرت مشخص است؟

بطور قطعی تعداد مشخصی برای اینن پرسشنامه مشخص نشده است اما توصیه آن است از ۳۰ گویه بیشتر استفاده نشود.

حد وسط طیف لیکرت ۵ درجه چه عددی است؟

دقت کنید مقیاس پنج درجه از یک شروع می‌شود بنابراین حد وسط آن ۳ است و ۲٫۵ را در نظر نگیرید.

انواع طیف لیکرت

مرسوم ترین شکل طیف لیکرت، به صورت ۵ درجه است. همچنین از این مقیاس می‌توان برای بیان توافق یا سنجش اهمیت یا وضعیت استفاده کرد.

مقیاس ۵ درجه برای بیان میزان اهمیت یا وضعیت یک متغیر: خیلی کم، کم، متوسط، زیاد، خیلی زیاد

مقیاس ۵ درجه برای بیان توافق با سوال: کاملا مخالف، مخالف، ممتنع، موافق، کاملاً موافق

به همین ترتیب می‌توان از مقیاس هفت درجه نیز استفاده کرد. یک نمونه مقیاس هفت درجه به صورت زیر است:

در نهایت یک نمونه مقیاس نه درجه نیز ارائه شده است. این مقیاس کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سخن پایانی

تهیه پرسشنامه و سایر ابزارهای سنجش، نقش مهمی در پایان‌نامه دانشجویان مدیریت ایفا می‏ نمایند. مقایس و پرسشنامه از جمله ابزارهای سنجش هستند که گاه مترادف‏ و یکسان در نظر گرفته می‏‌شوند. اگرچه اصطلاحات مقیاس و پرسشنامه قابل تبدیل به‏ یک‏دیگر هستند،اما تفاوت‌‏های قابل ملاحظه‌‏ای بین شیوه‌‏های ساخت و کار آن‏ها وجود دارد. تهیه پرسشنامه‌‏ها یا مقیاس‌‏ها کار آسانی به نظر می‏رسد،با یک برنامه واژه‌‏پرداز می‏‌توان طی یک‏ روز پرسشنامه‏‌ای کاملا درخور توجه نتظیم کرد. استفاده از پرسشنامه یکی مهم‌ترین ابزارهای گردآوری اطلاعات در تحقیق می‌باشد.

بنابراین می‏‌توان‏ گفت تهیه طراحی پرسشنامه طیف لیکرت یا مقیاسی که منجر به گردآوری داده‌‏های ارزشمندی شود، کاری دشوار است. هیچ پژوهش خوبی را نمی‌‏توان بر اساس داده‌‏هایی که با کم دقتی گرد آمده‌‏اند استوار ساخت. برای طراحی پرسشنامه پایان‌نامه مدیریت معمولا از مقیاس لیکـرت استفاده می‌شود. طیف‌های پنج درجه برای طراحی پرسشنامه مرسوم است. برای طراحی پرسشنامه آنلاین نیز می‌توان از انواع مختلف طیف لیکرت استفاده کرد. پس از معرفی این مقیاس توسط رنسیس لیکـرت کاربرد آن در مطالعات مدیریت و علوم اجتماعی به صورت گسترده‌ای افزایش یافته است. به عنوان یک دانشجوی رشته مدیریت آشنایی با این مقیاس و نحوه کاربرد آن بسیار بااهمیت است.