گردشگری متاورسی (Metaverse Tourism) تجربه‌ای نوین از سفرهای دیجیتال است که با واقعیت مجازی و تعامل سه‌بعدی، مرزهای جغرافیایی را از میان برمی‌دارد. در دنیایی که فاصله‌ها دیگر معنای گذشته را ندارند، نیاز به گردشگری هوشمند بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود. نظر به اهمیت موضوع در این نوشتار، «گردشگری متاورسی» مفهوم‌سازی و تعریف خواهد شد.
مبانی نظری و تعریف گردشگری متاورسی
گردشگری متاورسی مفهومی است که در پی ادغام فناوری‌های واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR) و بلاک‌چین، امکان تجربه سفر در جهان‌های دیجیتالی را فراهم می‌کند. در این شیوه از صنعت گردشگری، کاربر بدون ترک محل زندگی خود می‌تواند به مکان‌های تاریخی، فرهنگی یا طبیعی سفر کند و در محیطی سه‌بعدی، احساس حضور واقعی را تجربه نماید.
از منظر نظری، گردشگری متاورسی نتیجه‌ی تحول در پارادایم تجربه کاربر است؛ جایی که «حضور مجازی» جایگزین «حضور فیزیکی» می‌شود. در این فضا، مقصد گردشگری نه جغرافیایی واقعی، بلکه بازنمایی دیجیتالی از واقعیت است که توسط توسعه‌دهندگان و طراحان تجربه‌محور ساخته می‌شود.
افزون بر این، کاربرد متاورس در توریسم بستری برای آموزش، تعامل فرهنگی و گردشگری پایدار محسوب می‌شود. دانشگاه‌ها، موزه‌ها و شرکت‌های توریسم با بهره‌گیری از این فناوری، می‌توانند محتوای فرهنگی و علمی خود را به شکلی فراگیر در اختیار جهانیان قرار دهند. در واقع، متاورس راهی است برای دمیدن روح جدیدی در صنعت توریسم و بازتعریف مفهوم «سفر» در قرن بیست‌ویکم.
اهمیت و ضرورت گردشگری متاورسی
اهمیت گردشگری متاورسی در توانایی آن برای دموکراتیک‌سازی تجربه سفر و کاهش محدودیت‌های جغرافیایی و اقتصادی نهفته است. این نوع توریسم می‌تواند جایگزین مناسبی در زمان بحران‌هایی همچون همه‌گیری‌ها یا بلایای طبیعی باشد.
مزایای کلیدی آن عبارت‌اند از:
- دسترسی جهانی: هر فرد در هر نقطه از جهان می‌تواند به مقاصد دور دسترسی یابد.
- کاهش هزینه‌ها: حذف هزینه‌های حمل‌ونقل، اقامت و ویزا.
- حفظ محیط زیست: کاهش ردپای کربن ناشی از سفرهای فیزیکی.
- آموزش و فرهنگ: امکان بازدید آموزشی از مکان‌های تاریخی و فرهنگی برای دانش‌آموزان و پژوهشگران.
این ویژگی‌ها سبب شده تا توریسم متاورسی به ابزاری مؤثر برای توسعه پایدار، ترویج فرهنگ و عدالت در دسترسی به تجربه‌های گردشگری تبدیل شود.
ابعاد گردشگری متاورسی
گردشگری متاورسی دارای ابعاد گوناگونی است که هر یک به شکلی در شکل‌گیری تجربه کاربر نقش دارند:
- بعد فناورانه: استفاده از واقعیت مجازی، هوش مصنوعی و بلاک‌چین برای خلق فضاهای امن و تعاملی.
- بعد اقتصادی: ایجاد فرصت‌های جدید شغلی برای طراحان محتوا، راهنمایان مجازی و پلتفرم‌های متاورسی.
- بعد فرهنگی: امکان تبادل فرهنگی بین ملت‌ها بدون محدودیت مکانی.
- بعد آموزشی: توسعه روش‌های نوین یادگیری از طریق بازدید مجازی از موزه‌ها و آثار باستانی.
در مجموع، این ابعاد نشان می‌دهند که گردشگری متاورسی تنها یک نوآوری فناورانه نیست، بلکه تحولی چندوجهی در ساختار اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی جهان مدرن به شمار می‌آید.
سخن پایانی
گردشگری متاورسی گامی بزرگ در جهت تلفیق فناوری و تجربه انسانی است. این پدیده با حذف مرزهای فیزیکی، فرصت کشف دوباره جهان را در فضایی دیجیتال و امن فراهم می‌کند. از سوی دیگر، می‌تواند به‌عنوان ابزاری مؤثر در آموزش، فرهنگ‌سازی و حفاظت از محیط زیست مورد استفاده قرار گیرد. با رشد سریع متاورس و واقعیت مجازی، انتظار می‌رود در آینده نزدیک، توریسم مبتنی بر متاورس به یکی از ارکان اصلی صنعت گردشگری جهانی بدل شود و مفهوم سفر را به‌طور کامل بازتعریف کند.
منبع: حبیبی، آرش. متاورس: مفهوم‌سازی آن در بستر سازمان و مدیریت.
نگارنده: پشتیبانی پارسمدیر | 
