گردشگری طبیعت (اکوتوریسم)

گردشگری طبیعت Ecotourism نوعی توریسم طبیعی و پایدار است که با مشارکت گردانندگان بومی و بهره‌گیری از پتانسیل‌های بومی و طبیعی گردشگری میسر می‌شود. سازمان جهانی گردشگری؛ اکوتوریسم را اینگونه تعریف می‌کند: نوعی از گردشگری که در آن مسافرت به مناطق طبیعی (که به نسبت بدون آسیب مانده) با اهداف مطالعاتی و بهره بصری از مناظر و رستنی‌های طبیعی و حیات وحش و با توجه به جنبه‌های فرهنگی هم در گذشته و هم در حال صورت می‌پذیرد.

گستره فضایی این الگو، محیط طبیعی مثل ساحل، جنگل، کوه، کویر، غار و نظیر اینها است. این الگوی فضایی از گردشگری در برگیرنده گونه‌های متفاوتی از گردشگری شامل گردشگری زیست محیطی، گردشگری دریایی، گردشگری ورزشی، گردشگری صید و شکار، جمع آوری گیاهان و حیوانات و نظیر اینها است. هر گونه برنامه‌ریزی و سیاست‌گذاری در حوزه اکوتوریسم باید واجد شرایطی باشد که در وهلۀ اول موجب توسعه اقتصادی جوامع باشد. تضاد میان منابع مورد استفاده گردشگران و زندگی ساکنان بومی را به حداقل برساند. چگونگی توسعه گردشگری در این بخش نباید تعارضی با ویژگی‌های اجتماعی، زیست محیطی و فرهنگی جوامع محلی داشته باشد.

تعریف گردشگری طبیعت یا اکوتوریسم

واژه اکوتوریسم در ادبیات انگلیسی را نخستین بار رومریل بکار برد. هدف وی از بکارگیری این اصطلاح، توجه به سرمایه‌گذاری بخش صنعت در مطالعات جذب گردشگر در مناطق با پتانسیل‌های طبیعی یا طبیعت‌گردی بوده است. این مفهوم در وهله نخست ناظر بر ملاحظات محیط زیستی و مفهوم توسعه پایدار است. طبیعت‌گردی در درجه دوم اهمیت قرار دارد و باید بر بعد پایداری تاکید بیشتری شود. این شیوه از صنعت گردشگری با گردشگری پایدار شباهت زیادی دارد.

اکوتوریسم سفری مسئولانه به مناطق طبیعی تعریف شده است که حفظ محیط زیست و پایداری رفاه مردم محلی و بومی را به همراه دارد. آنچه دو مفهوم طبیعت‌گردی و گردشگری طبیعت را متمایز می‌سازد لزوم توجه به حفظ محیط‌زیست و پایداری اکوسیستم است.
انجمن بین‌المللی اکوتوریسم

اکوتوریسم یا بوم گردشگری گونه‌ای از گردشگری است که در آن گردشگران برای دیدار از مناطق طبیعی نامسکون و دست‌نخوردهٔ جهان سفر می‌کنند و به تماشای گیاهان و پرندگان و ماهی‌ها و دیگر جانوران می‌پردازند. البته در بوم گردشگری صرفاً دیدار مطرح نیست بلکه آموزش محیط زیست و نفع‌رسانی به جوامع محلی و غیره ضروری و واجب است. اصطلاح «بوم گردی» اخیرا رواج پیدا کرده است و منظور از آن، سفر به مناطق محلی و اقامت در اقامتگاه‌های روستایی و محلی میباشد.

عوامل موثر بر اکوتوریسم

عوامل متعددی در گردشگری طبیعت تاثیر دارند. در یکی از مطالعات انجام شده هشت عامل اصلی به این منظور شناسایی شده است. این عوامل عبارتند از: عوامل جغرافیایی، زیرساخت‌ها، توان محلی، بازاریابی، برنامه‌ریزی، تبلیغات، مدیریت و سیاست‌گذاری. در این میان توان محلی، تبلیغات و زیرساخت‌ها نقش کلیدی ایفا می‌کنند. عوامل موثر بر اکوتوریسم در شکل زیر ارائه شده است.

عوامل موثر بر اکوتوریسم

هنگامی که از محدوده محیط زندگی خود خارج شده و وارد محیطی غیر از محیط شهری و روستایی می‌شوید، در واقع طبیعت گردی خود را شروع کرده اید. از آن زمان که انسان برای شناخت محیط اطراف خود، شروع به سفر نمود، در واقع اولین سفرهای طبیعت گردی هم آغاز شدند. با این وجود صنعت گردشگری و طبیعت گردی تاریخ طولانی ندارد. جدای از آلاینده‌ها و آلودگی هایی که هر روز در زمین بیشتر می‌شوند، طبیعت روند زندگی خود را پیش گرفته و همچنان صحنه‌های بی نظیر و خیره کننده‌ای از حیات وحش و مناظر خود به وجود می‌آورد.

پرسشنامه گردشگری طبیعت (اکوتوریسم)

پرسشنامه شامل سه بعد عوامل شخصیتی، طبیعت و سخت‌افزاری دارای ۱۵ گویه با طیف لیکرت پنج درجه

برای مطالعه بیشتر پرسشنامه اکوتوریسم و پرسشنامه توسعه گردشگری را بنگرید. مطالعه بحث عوامل موثر بر توسعه گردشگری نیز می‌تواند به شما کمک نماید. به تعریفی دیگر، اکوتوریسم یا بوم گردشگری نوعی از گردشگری است که ریشه‌های آن به طبیعت و محیط‌های باز گسترش یافته‌است. نخستین مسافرانی که حدود نیم قرن پیش سرنگیتی در آفریقا را بازدید کردند، یا ماجراجویانی که در هیمالیا کوه‌پیمایی کردند را می‌توان نخستین اکوتوریسم‌ها برشمرد.

ادبیات پژوهش و مبانی نظری انواع گردشگری
فصل دوم انواع گردشگری شامل ادبیات پژوهش و مبانی نظری انواع گردشگری تهیه شده است. فصل دوم انواع گردشگری شامل فهرست کامل منابع بوده و به صورت فایل ورد قابل ویرایش می‌باشد.

 خلاصه و جمع‌بندی

توسعه گردشگری در فضاهای جغرافیایی علاوه بر آثار اقتصادی واجتماعی ـ فرهنگی دارای آثار زیست محیطی نیز می‌باشد. این آثار در صورت عدم پیگیری راهبردهای مشخص و روشن در زمینه توسعه گردشگری دارای جنبه‌های تخریبی بسیاری در ابعاد محیط انسانی و طبیعی می‌باشند. هرچند  گردشگری می‌تواند در صورت پایبندی به پایداری در مفهوم بومی کردن خود با کاستن از بار منفی محیط، زمینه ساز حفاظت از محیط زیست شود. بر این اساس می‌توان با در نظر گرفتن تمامی ابعاد به راه حلی درست و منطقی دست یافت.

از دیدگاه زیست محیطی توجه به فواید گردشگری نباید مانع از پرداختن به جنبه‌های نامطلوب این پدیده گردد. مطالعات مختلفی توسط سازمان ملل در مورد تاثیر گردشگری بر کشورهای در حال توسعه‌ انجام گرفته است. نتایج نشان از آن دارد که گردشگری موجب شکوفایی اقتصادی کشورهای میزبان گردیده است. همچنین مبادلات فرهنگی را بین کشورهای مختلف قوت بخشیده است. از طرف دیگر موجب خللهای اجتماعی ومحیط زیستی نیز شده است. از این رو ضرورت پرداختن به گردشگری در مفاهیمی از پایداری رخ نموده است. این سبب شده که برنامه ریزان وسیاست‌گذاران امور گردشگری با دیدی وسیع‌ در‌ ترسیم راهبردهای توسعه گردشگری، دیدگاه‌های زیست محیطی را در زمینه پایداری محیط زیست در ابعاد انسانی و طبیعی در نظر گیرند.

دانلود مقاله گردشگری طبیعت (اکوتوریسم)