پایداری شرکتی
پایداری شرکتی (Corporate sustainability) رویکردی با هدف ایجاد ارزش بلندمدت برای ذی‌نفعان سازمان بوسیله استراتژی تجاری دوستدار محیط‌زیست است. در این رویکرد کوشش می‌شود بر ابعاد اقتصادی، فرهنگی، اجتماعی، محیطی و اخلاقی تمرکز شود. همچنین اهداف بلندمدت نیز نباید فدای دستیابی به هدف‌های کوتاه‌مدت شود.
به‌طور کلی پایداری شرکتی رویکردی اقتصادی و عمل‌گرا با پتانسیل در راستای خلق فرصت‌ها و مخاطره‌ها برای تجارت و دادوستد می‌باشد. موضوع پایداری شرکتی مفهومی وسیع، پیچیده و در حال تکامل است که نگرشها و ایده‌های متنوعی را دربر می‌گیرد. این مفهوم در آغاز با دیدگاه مالی شرکت‌ها ارتباط داشت. همچنین هدف اصلی آن به حداکثر رساندن ارزش برای سهامداران بود تا شرکت‌ها از طریق پایدار بودن در بلندمدت منتفع شوند.
به دنبال افزایش تقاضا برای پاسخگویی در رابطه با فعالیت شرکت و اثرات آن بر جامعه، قوانین و مقرراتی برای نحوه گزارشگری شرکت‌ها تدوین می‌شود. به دیگر سخن باید گفت حرکت به سوی پایداری در کسب‌وکارها دیگر یک شعار زیبا و مردم‌پسند نیست. الزامات قانونی وجود دارد که شرکت‌ها را ملزم می‌سازد تا از این اصول در تصمیم‌‌گیری سازمانی استفاده نمایند. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله به تشریح و مفهوم‌سازی پایداری شرکتی پرداخته‌ایم.
پیدایش پایداری شرکتی
اصطلاح پایداری سال ۱۸۹۲ در گزارش بروتلند به عنوان گسترشی که نیازمندی‌ها برای زمان حال را بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای رفع نیازهای خود تأمین نماید، تعریف گردید. پایداری تجاری مفهومی نسبتاَ نوین است که به صورت دستیابی به راهبردی تجاری از طریق تخصیص منابع مالی و یا منابع درون شرکتی در راستای فعالیت‌های عملکرد پایداری اقتصادی ارائه گردید. این رویکرد این اساساَ فرآیندی متمرکز بر دستیابی به کلیه ابعاد عملکرد پایداری است.
ابعاد پایداری شرکتی
کارول به سال ۱۹۷۹ اعلام کرد پایداری شرکتی باید متشکل از تعهدات اقتصادی، قانونی، اخلاقی و بشردوستانه نسبت به محیط کار شرکت باشد. اکنون مدل کارول با نظریه گروه‌های ذینفع بسیار مورد توجه پژوهشگران قرار دارد. اکنون پایداری متمرکز بر آینده است و به کسب اطمینان از اینکه حق انتخاب بهره‌برداری از منابع در آینده به خاطر تصمیمات گرفته شده در حال حاضر محدود نشده باشد، مربوط است.
مسئله پایداری و توسعه پایدار و لزوم دستیابی به آن از سال ۱۹۹۰ در دستور کار شرکت‌های بزرگ قرار گرفت. آنها هنگام تهیه و انتشار گزارش‌های سالانه از ابعاد اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی نیز به تشریح فعالیت‌های خود می‌پردازند. شرکت‌های بزرگ می‌کوشند به سوی پایداری شرکتی حرکت نمایند تا موفقیت را در فضای رقابتی تضمین کنند. بعلاوه با این رویکرد می‌توانند منافع عمومی و خواسته‌های جامعه را نیز به‌درستی پاسخ بدهند.
چالش‌ها و پرسش‌های پایداری شرکتی
طبق تعریف عمومی توسعه پایدار توسعه‌ای است که ضمن رفع نیازهای نسل حاضر، چگونگی برطرف کردن نیازهای نسل آینده را نیز مورد توجه قرار می‌دهد. در این راستا سوال اساسی در زمینه محدودهای است که باید از بعد زمانی و جغرافیایی بین سازمان، محیط و آثار اجتماعی آن مورد توجه قرار گیرد. برای مثال یک سازمان چند دهه یا چند سده از آینده را باید در بررسی آثار عملیات تجاری خود در نظر بگیرد؟ و در سنجش این آثار کدامیک از نگرشها و دیدگاههای مختلف را باید به‌کار گیرد؟
چالش دیگر ارتباط بین پایداری و اهداف تجاری شرکت در جهت حداکثر کردن رشد سرمایه و منافع سهامداران و ذی نفعان است. اگرچه تحقیقات نشان می‌دهد که ترویج فعالیت‌های تجاری پایدار می‌تواند سودآوری بلندمدت را بهبود بخشد، اما این ارتباط همیشه واضح و مشهود نیست و این سوال برای تصمیم‌گیرندگان وجود دارد که تا چه اندازه و در چه محدودهای سازمان‌ها باید آثار خارجی فعالیت‌های خویش را در نظر گیرند.
در محیط‌های تجاری کنونی، تجارت‌های جهانی تحت بررسی دقیق از سوی قانون گذاران، نهادهای تدوین کننده استانداردها، جامعه ی سرمایه گذاری و سهام داران تمرکز گسترده و وسیعی بر عملکرد پایداری دارند در سال‌های اخیر، پایداری شرکتی از تمرکز بر مسئولیت‌پذیری اجتماعی شرکتی و عملکرد محیطی، اجتماعی و حاکمیتی به سوی اهداف پایداری تکامل یافته است که می‌تواند بازدهی و عملکرد مالی با کیفیت بالا را راهبری کند.
جهت‌گیری پایداری شرکتی متمایل به بخش‌های مرکزی رویکردهای تجاری بوده و در حال حاضر متخصصان امور تجاری مسئولیت پذیری اجتماعی شرکتی را به عنوان عاملی از پایداری شرکتی ارزیابی می‌کنند. با وجود تئوری‌های متعدد و مختلف در زمینه پایداری نیاز برای یک رویکرد الزام آور و روش عملی برای پایداری شرکتی وجود دارد.
چالش سبزشویی و پایداری شرکتی
سبزشویی Greenwashing شبیه پولشویی دارای بار معنایی منفی است. این واژه توسط در سال ۱۹۸۶ جی وستروِلد (Jay Westerveld) فعال محیط‌زیست مطرح شد. وی مقاله‌ای منتشر کرد و در آن گفت به نظر نمی‌رسد هتل‌ها واقعاً نگران حفظ محیط زیست و مسئولیت اجتماعی باشند بلکه بیشتر دغدغه خودشان را دارند. منظور وسترولد از سبزشویی این بود که شرکت‌ها می‌کوشند با ظاهر «سبز بودن» و «حمایت از محیط زیست» ردپای اثرات منفی فعالیت‌های خود بر محیط زیست را بشویند و پاک کنند.
سبزشویی (تظاهر به پتشیبانی از محیط زیست)
سبزشویی واژه‌ای است که به دورویی انسان‌های به‌ظاهر دوستدار محیط زیست اشاره دارد. به این صورت که با نام حمایت از محیط زیست به محیط زیست صدمه می‌زنند. برای اثبات سبزشویی اغلب به این موضوع استناد می‌شود. آنها بیش از آن‌که واقعاً در مسیر دوستی با محیط زیست فعالیت کنند، برای سبز بودن تبلیغ و هزینه می‌کنند.
پایداری شرکتی از سبزشویی نام و نشان تجاری به سوی یک ضرورت در شرکت‌های بزرگ در سطح جهانی در حرکت است. این مقوله گسترش پایداری را در خلق فرصت‌ها برای رشد و توسعه شغلی، ابداع محصولات و خدمات جدید و درآمدزایی به همراه دارد. تجارت بین‌المللی و سرمایه‌گذاران جهانی اطلاعات عملکرد پایداری فراتر از گزارش مالی شرکت در ایجاد اشتغال و اتخاذ تصمیم‌های مدیریتی را به کار می‌برند.
نتیجه‌گیری
پایداری شرکتی گامی عملی برای تحقق اهداف اقتصادی، اجتماعی و محیطی برای شرکت‌ها است. مطالعات نشان می‌دهد که یک شرکت ممکن است از طریق فعالیت‌های تجاری خود در کوتاه‌مدت به سود دست یابد. ولی معیارهایی مانند رفتار اجتماعی شرکت، پاسخگویی اخلاقی شرکت و در نظر گرفتن منافع دیگر ذی‌نفعان است که باعث می‌شود شرکت در درازمدت حفظ شود و به فعالیت خود ادامه دهد. برای سنجش این مقوله می‌توان از پرسشنامه پایداری شرکتی استفاده کرد.
در دنیای امروز با توجه به گسترش روزافزون واحدهای تجاری و همچنین صنعتی شدن این واحدها، مشکلات متعددی که ناشی از پیامدهای کسب‌وکار این واحدهای تجاری برای کسب سود است، برای محیط زیست و اجتماع به وجود آمده است. کاهش تنوع جانوران و گیاهان زیست محیطی، آلودگی آب و هوا بیداد می‌کند. گرم شدن زمین و غیره از جمله پیامدهای بالا بردن س ود ش رکتها، بدون توجه به محیط اطراف آنها بوده است. بنابراین پژوهشگران بر این باورند که شرکت‌ها برای اینکه بقای خود را در جامعه تضمین کنند، باید تدابیری تازه بیندیشند.
آنها نه تنها منافع سهامداران، بلکه منافع دیگر ذی‌نفعان مانند کارکنان، تأمین‌کنندگان، مشتریان، دولت‌ها، اتحادیه‌ها، مقام‌های نظارتی و سازمان‌های غیردولتی را نیز در نظر بگیرند. شعار اصلی پایداری شرکت رفع نیازهای حال حاضر بدون به خطر انداختن توانایی نسل‌های آینده برای رفع نیازهای خود است. همچنین، کمیسیون جهانی محیط زیست در تعریف پایداری شرکت بیان می‌کند که پایداری، اصلی اساسی برای تغییر جهانی و ماندن به‌عنوان وسیله‌ای برای براوردن نیازهای نسل حاضر بدون به خطر انداختن توانایی‌های نسل‌های آینده برای رفع نیازهای خود است.
