ژوزف شومپیتر

ژوزف آلویس شومپیتر (Joseph A. Schumpeter) یکی از بزرگ‌ترین اقتصاددانان قرن بیستم است که تأثیر ماندگاری بر حوزه‌های اقتصاد مدیریت و مدیریت کارآفرینی گذاشت. او در سال ۱۸۸۳ در اتریش به دنیا آمد و در ۱۹۵۰ درگذشت.

آشنایی با ژوزف شومپیتر

شومپیتر با نگاهی متفاوت به پویایی‌های نظام سرمایه‌داری، نوآوری و کارآفرینی را در مرکز تحلیل‌های اقتصادی خود قرار داد و همین امر باعث شد نام او به عنوان یکی از برجسته‌ترین نظریه‌پردازان توسعه اقتصادی ثبت شود.

مفهوم مشهور «تخریب خلاق» (Creative Destruction)، مهم‌ترین میراث فکری شومپیتر است. او بر این باور بود که نوآوری‌ها دائماً ساختارهای قدیمی اقتصاد را از میان می‌برند و زمینه را برای شکل‌گیری ساختارهای تازه فراهم می‌سازند.

این روند اگرچه می‌تواند موجب نابودی صنایع و مشاغل سنتی شود، اما در نهایت موتور محرک توسعه اقتصادی و پیشرفت اجتماعی خواهد بود. از نگاه شومپیتر، کارآفرین کسی است که منابع موجود را با شیوه‌ای نو ترکیب می‌کند و تحولی بنیادین در بازارها به وجود می‌آورد.

او در اثر مهم خود The Theory of Economic Development (نظریه توسعه اقتصادی) توضیح داد که توسعه اقتصادی صرفاً نتیجه انباشت سرمایه یا سیاست‌های مالی نیست، بلکه در گرو فعالیت کارآفرینانی است که با نوآوری و ریسک‌پذیری، مسیرهای جدید رشد را ایجاد می‌کنند.

در کتاب دیگرش با عنوان Capitalism, Socialism and Democracy (سرمایه‌داری، سوسیالیسم و دموکراسی) نیز به این موضوع پرداخت که سرمایه‌داری همواره با تغییر و تحول زنده است و بقای آن به توانایی آن در بازآفرینی مداوم وابسته است.

سخن پایانی

امروزه اندیشه‌های شومپیتر همچنان در مباحث مربوط به تحول دیجیتال، اقتصاد دانش‌بنیان و کارآفرینی فناورانه کاربرد دارد. بسیاری از پژوهشگران معتقدند او نخستین کسی بود که کارآفرینی سازمانی را به‌عنوان یک نیروی بنیادین در رشد اقتصادی مفهوم‌سازی کرد. به همین دلیل، شومپیتر نه تنها یک اقتصاددان بزرگ، بلکه پدر کارآفرینی مدرن شناخته می‌شود؛ اندیشمندی که حق بزرگی بر تفکر مدیریتی و پژوهش‌های نوآوری و کارآفرینی امروز دارد.

منبع: فلاح‌، محمدمادق. مدیریت کارآفرینی. تهران: سمت.