رگ‌تک (RegTech) فناوری نظارتی است که با بهره‌گیری از فناوری اطلاعات، فرآیندهای نظارت و انطباق را بهبود می‌بخشد. در دنیای پرشتاب امروز، نبود چنین فناوری‌هایی می‌تواند ریسک‌های بزرگی برای سازمان‌ها ایجاد کند. نظر به اهمیت موضوع در این نوشتار، «رگ‌تک» مفهوم‌سازی و تعریف خواهد شد.
مبانی نظری و تعریف رگ‌تک (RegTech)
رگ‌تک یا فناوری نظارتی، ترکیبی از نوآوری‌های فناوری اطلاعات و الزامات قانونی است که برای مدیریت چالش‌های پیچیده‌ی نظارت و انطباق ایجاد شده است. با گسترش جهانی‌سازی و افزایش مقررات سخت‌گیرانه در حوزه‌های مختلف مانند بانکداری، بیمه، سلامت و انرژی، نیاز به راهکاری فناورانه برای کاهش هزینه‌ها و افزایش دقت در پایبندی به مقررات بیش از هر زمان دیگری احساس می‌شود.
کارکرد اصلی رگ‌تک در این است که داده‌های کلان (Big Data)، یادگیری ماشین (Machine Learning) و هوش مصنوعی (AI) را در خدمت فرآیندهای انطباق قرار می‌دهد. این فناوری نه‌تنها سرعت بررسی داده‌ها و گزارش‌گیری را افزایش می‌دهد، بلکه شفافیت بیشتری در عملکرد سازمان‌ها ایجاد می‌کند. در واقع، رگ‌تک یک پل میان نهادهای نظارتی و شرکت‌هاست که هم دغدغه قانون‌گذاران را کاهش می‌دهد و هم از فشارهای مالی و انسانی بر کسب‌وکارها می‌کاهد.
در نگاه کلان، رگ‌تک پاسخی به سه نیاز بنیادین است: افزایش پیچیدگی مقررات، رشد داده‌های دیجیتال و ضرورت اعتمادسازی در بازارهای پرریسک. به بیان دیگر، این فناوری کمک می‌کند سازمان‌ها در شرایطی که هر روز قوانین جدیدی تدوین می‌شود، همچنان پایدار، چابک و پاسخ‌گو باقی بمانند.
اهمیت و ضرورت رگ‌تک (RegTech)
رگ‌تک به‌عنوان یک تحول بنیادین، اهمیتی دوچندان برای صنایع مختلف دارد. نبود این فناوری می‌تواند منجر به افزایش هزینه‌های حقوقی، جریمه‌های مالی و کاهش اعتبار سازمان‌ها شود. ضرورت استفاده از رگ‌تک را می‌توان در چند بعد خلاصه کرد:
- کاهش هزینه‌ها: خودکارسازی فرآیندهای انطباق، منابع انسانی و مالی کمتری می‌طلبد.
- مدیریت ریسک: پیش‌بینی و شناسایی سریع تهدیدها پیش از وقوع بحران.
- افزایش سرعت و دقت: پردازش داده‌ها و گزارش‌دهی در لحظه امکان‌پذیر می‌شود.
- شفافیت سازمانی: تعامل بهتر میان نهادهای نظارتی و شرکت‌ها شکل می‌گیرد.
- رقابت‌پذیری بین‌المللی: سازمان‌هایی که از رگ‌تک استفاده می‌کنند، توان بیشتری در رقابت جهانی خواهند داشت.
به این ترتیب، رگ‌تک نه فقط ابزاری برای تبعیت از قانون، بلکه راهبردی برای ایجاد مزیت رقابتی پایدار در بازارهای پرچالش محسوب می‌شود.
ابعاد رگ‌تک (RegTech)
رگ‌تک در ابعاد مختلفی قابلیت تحلیل و پیاده‌سازی دارد که هر یک به نحوی ارزش‌آفرین است:
- بعد فناورانه: استفاده از هوش مصنوعی، یادگیری ماشین و تحلیل داده‌های بزرگ برای پیش‌بینی و شناسایی تخلفات.
- بعد سازمانی: تسهیل فرآیندهای داخلی شرکت‌ها و ایجاد هماهنگی میان واحدهای حقوقی، مالی و فناوری اطلاعات.
- بعد نظارتی: ایجاد بستری شفاف برای ارتباط مؤثر میان قانون‌گذاران و شرکت‌ها.
- بعد اقتصادی: کاهش هزینه‌های انطباق و جلوگیری از جریمه‌های مالی.
- بعد اجتماعی: افزایش اعتماد عمومی به سازمان‌ها و نهادهای فعال در صنایع حساس.
به‌طور کلی، رگ‌تک تنها یک ابزار فناورانه نیست بلکه پارادایمی نوین در حکمرانی سازمانی و تعامل با محیط بیرونی به شمار می‌آید.
مقایسه رگ‌تک (RegTech) و ساپ‌تک (SupTech)
رگ‌تک (RegTech) و ساپ‌تک (SupTech) هر دو از زیرشاخه‌های فناوری‌های مالی (FinTech) به شمار می‌آیند که با هدف بهبود فرایندهای نظارتی و انطباق طراحی شده‌اند، اما کارکرد و مخاطبان اصلی آن‌ها متفاوت است.
به بیان ساده، رگ‌تک به سازمان‌ها کمک می‌کند از جریمه و تخلفات قانونی در امان بمانند، در حالی که ساپ‌تک به نهادهای ناظر کمک می‌کند تا تخلفات احتمالی را زودتر شناسایی و مدیریت کنند. تفاوت‌های کلیدی میان رگ‌تک و ساپ‌تک عبارتند از:
- مخاطب اصلی: رگ‌تک برای شرکت‌ها و مؤسسات، ساپ‌تک برای نهادهای نظارتی.
- هدف: رگ‌تک برای انطباق بهتر با قوانین، ساپ‌تک برای نظارت مؤثرتر بر اجرای قوانین.
- کارکرد: رگ‌تک تمرکز بر خودکارسازی گزارش‌دهی و انطباق داخلی، ساپ‌تک تمرکز بر تحلیل داده‌های کلان و پیش‌بینی تخلفات.
- مزایا: رگ‌تک هزینه‌های انطباق را کاهش می‌دهد، ساپ‌تک کیفیت حکمرانی و اعتماد عمومی را ارتقا می‌دهد.
در نهایت می‌توان گفت این دو فناوری مکمل یکدیگر هستند: رگ‌تک از سمت شرکت‌ها جریان داده‌های دقیق و شفاف را فراهم می‌آورد و ساپ‌تک از سمت نهادهای نظارتی این داده‌ها را تحلیل و پایش می‌کند تا نظام مالی و اقتصادی کارآمدتر و قابل اعتمادتر باشد.
سخن پایانی
رگ‌تک (RegTech) به‌عنوان یک فناوری نوظهور، تحولی اساسی در مدیریت مقررات و انطباق سازمانی ایجاد کرده است. این فناوری با تلفیق ابزارهای هوشمند و الزامات قانونی، نه‌تنها هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، بلکه به افزایش دقت، سرعت و شفافیت در فرآیندها نیز کمک می‌کند. صنایع مختلف به‌ویژه خدمات مالی، سلامت، انرژی و هوانوردی می‌توانند با بهره‌گیری از رگ‌تک جایگاه رقابتی خود را تقویت کنند. در نهایت، می‌توان گفت رگ‌تک آینده‌ای را ترسیم می‌کند که در آن سازمان‌ها به جای نگرانی از پیچیدگی قوانین، از آن به‌عنوان فرصتی برای نوآوری و اعتمادسازی استفاده خواهند کرد.
منبع: تقی‌پور، خدیجه؛ قوامی، محبوبه. فناوری اطلاعات پیشرفته. تهران: پارس‌مدیر.
نگارنده: پشتیبانی پارس‌مدیر | 
