جهت‌گیری کارآفرینی (Entrepreneurial Orientation) رویکردی استراتژیک است که با استفاده از نوآوری و ریسک‌پذیری در جستجوی پیشگامی در شکار فرصت‌ها می‌باشد. گرایش به انجام فعالیت‌های کارآفرینانه یکی از مباحث زیربنایی در مدیریت کارآفرینی است. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله جهت‌گیری کارآفرینی (گرایش کارآفرینانه) تشریح شده است.
تعریف جهت‌گیری کارآفرینی (گرایش کارآفرینانه)
جهت‌گیری کارآفرینی (گرایش کارآفرینانه) فرایند خلق راهبرد است که شرکت را به سمت نوآوری مستمر هدایت می‌کند. این گرایش به موضع‌یابی شرکت در بازار کمک می‌کند و به شرکت توان تقبل سرمایه‌گذاری ریسک‌دار را می‌دهد. جهت‌گیری کارآفرینی شرکت‌ها را از طریق قرار دادن آنها در معرض فناوری‌های جدید همواره در زمینه روندهای بازار آگاه و هوشیار نگه می‌دارد. همچنین به آنها در ارزیابی امکانات جدید کمک می‌کند.
گرایش کارآفرینانه فرایندی است که راه‌های جدیدی را برای توسعه و تجاری‌سازی محصولات جدید، حرکت به سوی بازارهای جدید و ارائه خدمات تازه به مشتریان خلق می‌کند.
جهت‌گیری کارآفرینی به عنوان رویکردی استراتژیک به مقوله کارآفرینی تعریف می‌شود که به سیاست‌های اساسی، شیوه توسعه اقدامات کارآفرینی، تصمیم‌گیری‌ها فرایندی که تصمیم‌گیرندگان برای تقویت هدف سازمان استفاده می‌کنند، مرتبط است. بنابراین یک فرد یا سازمان با جهت‌گیری کارآفرینی قابلیت کشف و بهره‌برداری از فرصت‌های جدید بازار را دارد.
مفهوم جهت‌گیری کارآفرینی
این مفهوم بیانگر تمایل سازمان به نوآوری، پذیرش ریسک از طریق امتحان کردن محصولات و خدمات جدید و بیش فعال بودن نسبت به رقبا در جستجو فرصت‌های بازار است. گرایش کارآفرینانه پس از حدود سه دهه از مطرح شدن توسط پژوهشگران به ییکی از پرکابردترین سازه‌های کارآفرینی سازمانی تبدیل شد.
این رویکرد یک گرایش راهبردی در سطح بنگاه است که شامل رویه‌های ایجاد راهبردهای سازمان، فلسفه مدیریتی و رفتار شرکت با ماهیتی کارآفرینانه است. شرکت‌هایی که گرایش کارآفرینانه آنها در سطح بالایی قرار دارد، رفتارهایی خلاقانه، اثرگذار و خطرپذیر از خود بروز می‌دهند.
جهت‌گیری کارآفرینی با آگاه‌سازی مدیران از تغییرات صنعت و تقاضای مشتریان به شرکت‌ها در شناسایی فرصت‌ها و راه‌اندازی سرمایه‌گذاری جدید یاری می‌رساند. گرایش کارآفرینی به عنوان یک مفهوم مهم در ادبیات موضوع بین‌المللی شدن و مدیریت کارآفرینی در طول دو دهه گذشته ظهور پیدا کرده است.
ابعاد جهت‌گیری کارآفرینی (گرایش کارآفرینانه)
مفهوم «جهت‌گیری کارآفرینانه» برای نخستین‌بار به‌صورت نظام‌مند توسط دنی میلر در سال ۱۹۸۳ مطرح شد. او در مقاله‌ای بنیادین با عنوان «کارآفرینی در سه دسته کسب‌وکار» سه سازه اصلی جهت‌گیری کارآفرینانه را معرفی کرد:
- نوآوری (Innovation)
- پیشگامی (Proactiveness)
- ریسک‌پذیری (Risk-taking)
ابعاد جهت‌گیری کارآفرینی (گرایش کارآفرینانه)
پژوهش‌های گذشته، گرایش کارآفرینانه را از پیش‌بین‌های اصلی برای عملکرد کسب‌وکار معرفی نموده اند. رابطه گرایش کارآفرینانه و عملکرد کسب‌وکار به خوردن قرص خواب و بهره‌مندی از خواب بهتر تشبیه شده است. چنین رویکردی از ویژگی‌های اصلی افراد کارآفرین جهت رهبری کارآفرینانه است.
برای سنجش ابعاد مختلف این مقوله مقیاسی استاندارد توسط کوین و اسلوین طراحی شده است. این مقیاس شامل سه بعد ریسک‌پذیری، نوآوری و پیشگامی است. در ادامه هاگس و مورگان مقیاسی شامل پنج بعد طراحی و ارائه نمودند. هر دو مقیاس در پرسشنامه گرایش کارآفرینانه ارائه شده‌اند.
مدل پنج بعدی لامپکین و دس
در سال‌های اخیر انواع عملیاتی‌سازی برای گرایش کارآفرینانه ارائه شده است. یک مدل در این زمینه، مدل پنج بعدی لامپکین و دس می‌باشد. به اعتقاد این دو پژوهشگر، گرایش کارآفرینانه جنبه‌های تصمیم‌گیری، رویه‌ها و طرز عمل یک شرکت را برای مشخص کردن جهت‌گیری راهبردی و چگونگی اداره شرکت با هم ترکیب می‌کند.
ابعاد پنجگانه گرایش کارآفرینی مطرح شده توسط لامپکین و دس عبارتند از:
- ریسک‌پذیری
- نوآوری
- پیشگامی
- رقابت تهاجمی
- استقلال
این عوامل با تأثیر گرفتن از عوامل محیطی و سازمانی، بر عملکرد کسب‌وکار تأثیر می‌گذارند.
نوآوری: گرایش شرکت برای به کارگیری و حمایت از ایده‌های جدید، تازگی، آزمایش‌گری و فرایندهای خلاقانه نشانه‌ای است که شاید به تولیدات، خدمات یا فرایندهای فناورانه جدید بی‌انجامد.
ریسک‌پذیری: به میزان تمایل سازمان برای دادن تعهدات بزرگ و پرخطر در شرایطی که احتمال شکست پرهزینه نیز وجود دارد، اطلاق میگردد.
پیشگامی: با عمل پیش از مشکلات، نیازها و شانس‌های آینده نمایان می‌شود.
رقابت تهاجمی: نشان‌دهنده تمایل یک شرکت برای چالش‌های مستقیم و شدید با رقابت کننده‌ها برای به دست آوردن ورودی یا موقعیت بهتر است.
استقلال کاری: بر فعالیت‌های مستقل فرد یا تیم در جهت ارائه یک ایده و به تحقق رساندن آن تأکید دارد.
سخن پایانی
گرایش کارآفرینی به‌عنوان یک مؤلفه استراتژیک، شامل ریسک‌پذیری، نوآوری و پیشگامی در بهره‌گیری از فرصت‌های بازار است. سازمان‌هایی با این رویکرد، نسبت به رقبا توان بیشتری در برندسازی و شکل‌دهی به محیط دارند و با استفاده از منابع سازمانی، فرصت‌های نامطمئن را به مزیت رقابتی تبدیل می‌کنند. چنین شرکت‌هایی با کشف ایده‌های خلاقانه، پیش‌بینی تقاضا و ایجاد تغییر در بازار، عملکرد بهتری نسبت به سازمان‌های فاقد گرایش کارآفرینی از خود نشان می‌دهند.
دانلود مقاله جهت‌گیری کارآفرینانه میلر
دانلود پرسشنامه گرایش کارآفرینانه
فهرست منابع
فلاح، محمدمادق. مدیریت کارآفرینی. تهران: سمت.
Covin, J. G., & Slevin, D. P. (1989). Strategic management of small firms in hostile and benign environments. Strategic management journal, 10(1), 75-87.
Lumpkin, G. T., & Dess, G. G. (1996). Clarifying the entrepreneurial orientation construct and linking it to performance. Academy of Management Review, 21(1), 135–۱۷۲.
Miller, D. (1983). The correlates of entrepreneurship in three types of firms. Management science, ۲۹(۷), ۷۷۰-۷۹۱.
نگارنده: پشتیبانی پارسمدیر | 
