کارآفرینی رسانه‌ای (Media Entrepreneurship) ایجاد و مالکیت یک کسبوکار است که فعالیت‌هایش دست‌کم به یک نوآوری در بازار رسانه منجر شود. این شیوه از کارآفرینی برای بازارهای مربوط به رسانه مناسب است و افراد کارآفرین باید از سواد رسانه‌ای برخوردار باشند. در این مقاله کوشش می‌شود تا به ارائه تعاریف و مفاهیم مرتبط با کارآفرینی رسانه‌ای پرداخته شود.
تعریف کارآفرینی رسانه‌ای
کارآفرینی رسانه‌ای ارائه محصولات رسانه‌ای نوآورانه با استفاده از فناوری و برنامه‌های چندرسانه‌ای با هدف ایجاد یک کسبوکار جدید تعریف می‌شود. در یک تعریف فراگیر، کارآفرینی رسانه‌ای عبارت است از:
پذیرفتن ریسک استفاده از فرصت‌ها با کاربرد نوآورانه از منابع در تبدیل یک ایده به فعالیت‌های پردازشی ارائه ارزش در شکل رسانه‌ای که نیازهای یک بخش ویژه بازار را برآورده می‌کند.
این می‌تواند در قالب فردی و یا راه اندازی یک شرکت جدید و یا اقدام درون یک شرکت موجود برای کسب منفعت از یکی از منابع درآمدی که تمایل دارد برای ارزش پیشنهادی پرداخت نماید. بنابراین این رویکرد در مدیریت کارآفرینی و کارآفرینی سازمانی در دنیای کنونی جایگاه مهمی دارد.
ویژگی‌های کارآفرینی رسانه‌ای
ویژگی‌های کارآفرینی رسانه‌ای عبارتند از:
- فعالیتی با ریسک ادراک‌شده و کارآفرین فردی با ریسک‌پذیری بالا است.
- بر پایه تشخیص یا خلق فرصت شکل می‌گیرد.
- بر ایده‌ای مبتنی بر فرصت شناسایی‌شده استوار است.
- کارآفرین باید منابع تولید را بیابد، اجاره کند یا قرارداد ببندد.
- لزوماً به مالکیت منابع وابسته نیست و با کنترل منابع دیگران هم ممکن است.
- هدف اصلی، ارائه ارزش به بازار هدف است.
- با نوآوری همراه است، حتی در قالب نوآوری تقلیدی.
- ارزش پیشنهادی در محتوا، پلتفرم یا داده‌های کاربران نهفته است.
- بر رفع نیاز بخش خاصی از بازار متمرکز است.
کسب‌وکارها یا مصرف‌کنندگان نهایی که حاضر هستند برای دریافت ارزش پیشنهادی منفعتی را به کارآفرین رسانه‌ای برساند. در نهایت این شیوه می‌تواند فردی باشدمی‌تواند شامل راه اندازی یک کسب و کار جدید باشد و یا می‌تواند در قالب کارآفرینی درون سازمانی باشد.
ویژگی‌های محصولات رسانه‌ای
شش تفاوت اصلی میان محصولات رسانه‌ای و غیررسانه‌ای عبارتند از:
- محصول رسانه‌ای محتوای ناملموس دارد اما برای توزیع به رسانه فیزیکی وابسته است.
- مصرف همزمان توسط افراد متعدد نه‌تنها باعث استهلاک نمی‌شود، بلکه صرفه‌جویی مقیاس ایجاد می‌کند.
- شرکت‌های رسانه‌ای به دو منبع «محتوا» و «آگهی» وابسته‌اند و نیازمند مدل کسبوکار ترکیبی هستند.
- محتوای رسانه‌ای معمولاً در قالب‌ها و زمان‌های مختلف به مصرف‌کننده می‌رسد.
- این محصولات تحت تأثیر سلیقه مصرف‌کنندگان، زیرساخت‌های ارتباطی هر بازار و همچنین قانون‌گذاری قرار دارند.
- برخلاف کالاهای مصرفی با طبقه‌بندی مشخص، رسانه‌ها طبقه محصول ثابتی ندارند و مصرف‌کنندگان همزمان از قالب‌های متنوع بهره می‌گیرند.
به عبارت دیگر مصرف کنندگان رسانه، فقط یک رسانه خاص یا قالب رسانه‌ای خاص را به کار نمی‌گیرند. آنها مجموعه‌ای از رسانه‌های گوناگون را در قالب‌های متنوع مورد استفاده قرار می‌دهند. در نتیجه، محصولات رسانه‌ای در عین رقابت، مکمل یکدیگر نیز هستند.
اهمیت کارآفرینی رسانه‌ای
کارآفرینی رسانه‌ای ابزار نوآوری در تولید و توزیع محتواست. این نوع کارآفرینی موجب خلق فرصت‌های شغلی پایدار می‌شود. رسانه‌های اجتماعی و شبکه‌های اجتماعی، قدرت اثرگذاری اجتماعی و فرهنگی دارند.
آنها مسیرهای تازه‌ای برای درآمدزایی در اقتصاد دیجیتال فراهم می‌کنند. کارآفرینان در فضای رسانه به توسعه صنایع خلاق و فرهنگی کمک می‌کند. این رویکرد نقش مهمی در ارتقای سواد رسانه‌ای جامعه دارد.
کارآفرینان در فضای رسانه‌ها و کانال‌های خبری، به تنوع‌بخشی در بازار محصولات جدید و خدمات جدید کمک می‌کنند. در سطح ملی، کارآفرینی رسانه‌ای ابزاری برای تقویت هویت و رقابت‌پذیری است.
سخن پایانی
کارآفرینی رسانه‌ای شیوه‌ای نوآورانه برای تولید محصولات و ارائه خدمات در بازارهای مرتبط با رسانه است. افراد یا شرکت‌های کوچکی که با استفاده از منابع کوچک مالی، مهارت، دانش، تجهیزات و با شناسایی یک فرصت مناسب سودآور در بازار اقدام به عرضه محصول یا خدمت جدیدی در بازار رسانه می‌کنند. همیشه هدف این رویکرد سودآوری و کسب منافع مالی نیست. در برخی موارد کارآفرین رسانه‌ای فعالیتی را برای جلب توجه عمومی به یک موضوع اجتماعی همچون مسائل محیط زیستی و یا تبعیض در جامعه انجام می‌دهد. برخی برای تشویق یک رفتار خاص، مثل رأی دادن به یک فرد یا حزب خاص در انتخابات فعالیتی را انجام می‌دهند. کارآفرینی رسانه‌ای مدل‌های کسبوکار متفاوتی را برای به دست آوردن منفعت مورد نظر خود به کار می‌برد.
منبع: فلاح، محمدمادق. مدیریت کارآفرینی. تهران: سمت.
نگارنده: پشتیبانی پارسمدیر | 
