هنری فورد

هنری فورد (۱۸۶۳-۱۹۴۷) یکی از پیشگامان صنعت اتوموبیل سازی است که در مدیریت با مباحث خط تولید و تقسیم کار شناخته می‌شود. فورد، اصول مدیریت تولید را در دنیای واقعی بکار گرفت.  او کارآفرین، مخترع، نویسنده و نظریه‌پرداز آمریکایی بود، که شرکت خودروسازی فورد را در سال ۱۹۰۳ تأسیس نمود.

فورد مخترع خط تولید صنعتی می‌باشد، که نخستین بار با هدف تولید خودروی ارزان‌قیمت خط تولید را به کار گرفت. او نه تنها انقلابی در صنعت اروپا و آمریکا ایجاد کرد، بلکه ترکیب تولید انبوه کالا، دستمزد بالا برای کارگران و قیمت پایین پیشنهادی او چنان تأثیری بر اقتصاد و جوامع قرن بیستم ایجاد کرد، که آن را فوردیسم نامیدند. آنچه پیشگامان مدیریت در حوزه تقسیم کار مطرح کرده بودند در خط تولید فورد به منصه ظهور رسید.

فورد دیدگاهی جهانی داشت و مصرف‌گرایی را باعث صلح در جهان می‌دانست. هنری فورد به یکی از مشهورترین و متمول‌ترین مردان تاریخ صنعت تبدیل شد. او پس از مرگ، همهٔ ثروتش را به بنیاد فورد بخشید، ولی ترتیبی داد که خانواده‌اش برای همیشه کنترل آن را در دست داشته باشند. فورد در کنار فعالیت‌های صنعتی و اقتصادی، یک نظریه‌پرداز و نویسنده ماهر نیز بود. هنری فورد به دلیل مخالفت با حضور ایالات متحده آمریکا در جنگ جهانی دوم معروف است. در سال ۱۹۱۸ نیمی از خودروهای آمریکا فورد مدل تی بودند، که نکته جالب در مورد آن‌ها مشترک بودن رنگ مشکی آن‌ها بود.

جایگاه هنری فورد در مدیریت

هنری فورد (Henry Ford) در عرصه تولید و عملیات بسیار سرشناس است. البته او نه خط تولید (Assembly Line) را برای اولین بار بکار برد و نه ماشین را اختراع کرد. با این وجود او اولین فردی است که ارزش خط تولید انبوه را در دنیای واقعی به همگان نشان داد. خط تولید و مدیریت علمی با کار فردریک تیلور آغاز شد و با مطالعات کارسنجی و زمان سنجی برادران گیلبرت ادامه یافت. شرکت‌های مختلف از اصول مدیریت علمی استفاده کردند اما هنری فورد در کارخانه فورد، اهمیت و کارایی بالای خط تولید را به رخ جهانیان کشید. در زمینه تولید اتومبیل نیز اولین اتومبیل مدرن به کارل بنز منسوب است.

فورد در زمان اوج ثروت اقتصادی که انقلاب صنعتی و اختراعات و ابداعات به همراه داشت، فلسفه خود را در دنیای اقتصاد و مدیریت پایه گذاری کرد. او در سال ۱۸۹۱ فورد به عنوان مهندس در شرکت روشنایی توماس ادیسون مشغول به کار شد. در آن سال‌ها ادیسون با اختراعات مختلف خود جهان را خیره کرده بود. هنری فورد خیلی زود در تشکیلات ادیسون جایگاهی پیدا کرد و بعدها راه خودش را در پیش گرفت.

هنری فورد و ادیسون

فورد در سال ۱۸۹۶ اولین اتومبیلی را که خود طراحی کرده بود، ساخت اما علی رغم استعدادی که داشت اولین و دومین اقدام او در کسب‌وکار با شکست مواجه گردید.  بعد از دو بار تلاش ناموفق برای تأسیس یک کمپانی سازنده اتومبیل، بالاخره فورد به همراه ۱۰ نفر مبتکر دیگر از جمله کوزنس و برادران دوج، در ۱۹۰۳ به تأسیس “شرکت موتور فورد” در دیترویت موفق شد. هنری فورد به دلیل اهمیتی که برای تقویت روحیه کارکنان در محیط کار قائل بود، ساعت کار روزانه را کم کرد، دستمزدها را افزایش داد و محیطی بهتر و سالمتر برای کارگران ایجاد نمود. افزایش دستمزدها موجب گردید، کارگران فعال تر و در انجام کار در زمان کوتاهتر توانمندتر شوند.