روش تحقیق آمیخته

روش تحقیق آمیخته : رویکردی برتر برای مطالعات مدیریت

روش تحقیق آمیخته Mixed Method رویکردی پژوهشی است که در آن از ترکیبی از روش‌های کمی و کیفی به صورت همزمان استفاده می‌شود. این روش در مطالعات داخلی با عنوان طرح تحقیق آمیخته اکتشافی نیز شناخته می‌شود. معمولاً دریک روش آمیخته ابتدا با استفاده از روش‌های کیفی به شناسایی مقوله‌های زیربنایی پدیده مورد مطالعه پرداخته می‌شود. سپس در فازی کمی به طراحی الگویی براساس مقوله‌های شناسایی شده، اقدام می‌شود. این روش پژوهش در پایان نامه دکتری مدیریت مورد استفاده بسیاری قرار می‌گیرد.

کند و کاو برای شناسایی و حل مسایل مدیریت و انجام پژوهش جهت شناخت پدیده‌های سیستم‌های تولید کالا و خدمات بر پایه دیدگاه‌های فلسفی معرفت ‐ شناختی و انتخاب روش تحقیق انجام می‌شود. برای این منظور پژوهشگران، به طور ضمنی یا آشکار، یک دیدگاه فلسفی را مفروض داشته و مبتنی بر آن، نحوه گردآوری داده ها، تنظیم، تلخیص و چگونگی تحلیل شواهد را تعیین می‌کنند. برای درک بهتر مساله باید با فلسفه تحقیق و روش پژوهش آشنایی لازم وجود داشته باشد. انتخاب انواع روش تحقیق برای پی بردن به ناشناخته‌ها، بر پایه دیدگاه‌های فلسفی به عمل می‌آید. روش‌های تحقیق کمی مبتنی بر دیدگاه تجربه‌گرایی (پوزیتیویسم) است. روش‌های تحقیق کیفی نیز بیشتر بر پارادایم تفسیری استوار است. در این مقاله کوشش شده است تا با رویکردی ترکیبی، مبانی روش تحقیق آمیخته تشریح شود.

تحلیل کمی-کیفی با روش تحقیق آمیخته برای دکتری مدیریت پذیرفته می‌شود.

معرفی طرح‌ها و مدل‌ها در روش تحقیق آمیخته

توسعه کمی و کیفی فعالیت‌های پژوهشی در جوامع دانش بنیان و توسعه یافته و در حال توسعه روندی دایمی و مستمر شده است. تنوع در روش‌های مختلف پژوهشی نیازمند رویکرد جدیدی از روش‌ها و مدل‌های تحقیقاتی می‌باشد. استفاده از روش‌های آمیخته و یکپارچه در جهت تسریع تحقق اهداف پژوهشی و ارایه تصویری کامل تر و درکی عمیق تر از پدیده‌های مورد مطالعه جنبشی نوین در عرصه پژوهش‌های علمی محسوب می‌شود که تامین این نیاز پژوهشی از الزامات اساسی پژوهشگران می‌باشد.

انواع تحقیق از منظر نوع داده

در این میان روش‌های تحقیق آمیخته به عنوان رویکردی از روش‌های کمی و کیفی موقعیتی را برای پژوهشگران به وجود آورده که بر اساس آن می‌توانند متدولوژی ها، طرح ها، مدل‌ها و روش‌های به کار گرفته شده در یک مطالعه پژوهشی واحد را در کنار هم قرار دهند. این مقاله با توجه به شکل‌گیری روش‌های آمیخته و بررسی پارادایم‌های پژوهشی مدل‌ها و طرح‌های روش شناسی، تحقیق آمیخته را به عنوان یک متدولوژی برای مطالعات بین رشته‌ای بررسی می‌کند و به توسعه روش‌ها و طرح‌های مختلف در مطالعات پژوهشی آمیخته و نحوه تلفیق داده‌های کمی می‌پردازد.

گام‌های تحقیق کیفی-کمی

در مطالعه بسیاری از پدیده‌ها، روش‌های تحقیق کمی و کیفی به تنهایی نمی‌توانند پیچیدگی‌های موجود را بدون اریبی بررسی کنند. بنابراین ترکیب این روش‌ها مورد استفاده قرار گرفته و از آن تحت عنوان روش تحقیق آمیخته یاد شده است. در دهه گذشته استفاده از چنین طرح‌های پژوهشی گسترش یافته است. بر این اساس، در این مقاله، به سوال‌های زیر پاسخ داده شده است:

• تحقیق آمیخته چیست، ویژگی‌های آن کدامند و کاربرد آن چه می‌باشد؟
• مراحل انجام یک طرح تحقیق با روش‌های تحقیق آمیخته کدامند؟

مراحل کمی و کیفی در تحقیق آمیخته

به طور کلی در تحقیقات ترکیبی در گام نخست از روش‌های کیفی استفاده می‌شود. انواع روش پژوهش کیفی براساس مطالعات کتابخانه‌ای یا با ابزار مصاحبه انجام می‌شوند. از طریق تحلیل محتوای متون تخصصی به مقوله‌های زیربنایی پدیده مورد مطالعه دست پیدا می‌شود. متون تخصصی می‌توانند کتاب‌ها یا مقالات موجود باشند. اگر ادبیات و پیشینه پژوهش غنی باشد از این روش استفاده می‌شود. در غیر این صورت متون تخصصی همان مصاحبه‌هایی است که به صورت مکتوب در آمده است. پس از انجام مراحل تحقیق کیفی نوبت به مراحل کمی می‌رسد. در این مرحله با استفاده از مدل‌های اکتشافی یک الگوی اولیه ترسیم می‌شود. در نهایت با استفاده از روش‌های تاییدی به اعتبارسنجی و ارائه الگوی نهایی پرداخته می‌شود.

الگوریتم کلی روش تحقیق آمیخته

بخش کیفی : انجام مصاحبه‌های تخصصی با صاحب نظران با استفاده از مصاحبه ساخت یافته و نیم ساخت یافته

ثبت و ذخیره مصاحبه‌ها به صورت متن و تحلیل محتوا با نرم افزارهایی مانند نرم افزار Maxqda و استخراج شاخص‌های اولیه

بخش میانی : استفاده از تکنیک دلفی برای اطمینان از شاخص‌های استخراج شده و شناسایی شاخص‌های نهایی

بخش کمی : طراحی پرسشنامه‌های لازم برای گردآوری داده‌ها پیرامون شاخص‌های شناسایی شده

در تحقیقات دوره دکتری مدیریت که هدف شناسایی مدل است معمولا از روش ساختاری-تفسیری استفاده می‌شود.

خلاصه و جمع‌بندی

منظور از روش تحقیق آمیخته روشی ترکیبی شامل مباحث کیفی و کمی است. دسته‌بندی‌های متعددی در زمینه انواع طرح‌های آمیخته و ترکیبی ارائه شده است. در روش پژوهش چندمرحله‌ای در رویکرد ترکیبی، پژوهشگر ممکن است از طرح‌های گوناگون ترکیبی ـ یعنی موازی همگرا، متوالی توضیحی، و متوالی اکتشافی ـ در یک مطالعه تاریخی و به ترتیب از آنها استفاده کند. تمرکز پژوهشگر در چنین پژوش‌هایی روی یک هدف مشترک در پروژه‌های گوناگون خواهد بود. از این روش بیشتر برای ارزیابی یا اجرای یک برنامه، که شامل گام‌های متفاوت در مقاطع زمانی گوناگون می‌شود، استفاده می‌شود. اگرچه در هرکدام از این گام‌ها هدفی وجود دارد، اما هدف غایی از تمامی گام‌ها یک هدف واحد و مشترک است.

کرسول در آثار پیشین خود درباره روش تحقیق آمیخته، آنها را در شش روش دسته‌بندی می‌کرد (یعنی موازی همگرا، متوالی توضیحی، متوالی اکتشافی، لانه‌ای، تحولی، و چندمرحله‌ای)،  اما در ویرایش آثار خود در سال‌های اخیر قائل به یک دسته‌بندی چهارگانه است. در هر صورت، از آنجا که هدف تحقیق آمیخته رفع نقص‌های متوجه رویکردهای کمی و کیفی است، بنابراین از ترکیب روش‌های گوناگون می‌توان به روش‌های جدیدتر و متفاوت‌تری دست پیدا کرد. بنابراین، به نظر می‌رسد این حوزه هنوز به بلوغ کامل نرسیده و در سال‌های آتی دستخوش تغییرات جدیدی خواهد شد.

دانلود مقاله آمیخته بازاریابی

منبع: اقتباس آزاد از روش تحقیق آمیخته نوشته عباس بازرگان فصلنامه دانش مدیریت