همبستگی پیرسون

همبستگی پیرسون (Pearson correlation) یک روش مبتنی بر آمار پارامتریک است که شدت و جهت رابطه دو متغیر را نشان می‌دهد. این روش نیز مانند سایر روش‌های همبستگی روابط متغیرها را دو به دو در نظر می‌گیرد. یعنی چنانچه رابطه دو متغیر A و B را با حضور یا بدون حضور متغیری مانند C بسنجید همچنان میزان این رابطه یکسان بدست می‌آید. این روش توسط کارل پیرسون ابداع شد و مبتنی بر مفروضات آمار پارامتریک است.

در بررسی همبستگی دو متغیر اگر هردو متغیر مورد مطالعه در مقیاس نسبی و فاصله‌ای باشند از ضریب همبستگی گشتاوری پیرسون استفاده می‌شود. اگر ضریب همبستگی جامعه ρ و ضریب همبستگی نمونه‌ای به حجم n از جامعه r باشد، ممکن است r تصادفی و اتفاقی بدست آمده باشد. برای این منظور از آزمون معنی داری ضریب همبستگی استفاده می‌شود. در این آزمون بررسی می‌شود آیا دو متغیر تصادفی و مستقل هستند یا خیر. به عبارت دیگر آیا ضریب همبستگی جامعه صفر است یا خیر.

محاسبه همبستگی پیرسون در SPSS

مانند شکل بالای صفحه در منوی SPSS از Analyze قسمت Correlate و سپس Bivariate را انتخاب کنید.

در کادر باز شده همبستگی پیرسون را تیک بزنید.

انواع همبستگی دومتغیری

متغیرهایی که می‌خواهید همبستگی آنها را محاسبه کنید بوسیله دکمه ⇐ به کادر Variables منتقل کنید.

اگر می‌خواهید نتایج معنادار با ستاره مشخص شود تیک Flag significant correlations را فعال کنید.

روی دکمه OK کلیک کنید تا نتایج ظاهر شود.

نتایج آزمون همبستگی پیرسون

نتایج آزمون همبستگی پیرسون نشان می‌دهد رابطه بین رضایت و اعتماد ۰/۵۹۵ می‌باشد. مقدار معناداری نیز ۰/۰۰۰ بدست آمده است بنابراین با اطمینان ۹۹% بین رضایت و اعتماد رابطه مثبت و معناداری وجود دارد. رابطه بیم رضایت و وفاداری نیز ۰/۵۷۳ بدست آمده است. همچنین میزان ارتباط اعتماد و وفاداری نیز ۰/۷۰۹ بدست آمده است.

تفسیر همبستگی پیرسون

این ضریب میزان همبستگی بین دو متغیر فاصله‌ای یا نسبی را برآورد می‌کند و مقدار آن بین ۱+ و ۱- می‌باشد:

اگر مقدار بدست آمده مثبت باشد به معنی این است که تغییرات دو متغیر به طور هم جهت اتفاق می‌افتد. یعنی با افزایش در هر متغیر، متغیر دیگر نیز افزایش می‌یابد و برعکس.

اگر مقدار r منفی شد یعنی اینکه دو متغیر در جهت عکس هم عمل می‌کنند یعنی با افزایش مقدار یک متغیر مقادیر متغیر دیگر کاهش می‌یابد و برعکس.

چنانچه مقدار بدست آمده صفر شد نشان می‌دهد که هیچ رابطه‌ای بین دو متغیر وجود ندارد و اگر ۱+ شد همبستگی مثبت کامل و اگر ۱- شد همبستگی کامل و منفی است.

منبع: حبیبی، آرش؛ سرآبادانی، مونا. (۱۴۰۱). آموزش کاربردی SPSS. تهران: نارون.