کسب‌وکار الکترونیک
کسب‌وکار الکترونیک فرایند انجام مبادلات تجاری بین فروشندگان و خریداران در بستر اینترنت یا استفاده از فناوری‌های الکترونیکی گفته می‌شود. با رشد و گسترش فناوری انجام مبادله‌های تجاری نیز دسخوش تغییرات زیادی شده است. الگوی کسب‌وکار نیز به سوی استفاده از روندهای الکترونیکی تغییر یافته است.
کسب‌وکارهای الکترونیکی E-business ممکن است به عنوان استفاده از فناوری اطلاعات و ارتباطات (ICT) در پشتیبانی از تمام فعالیت‌های درون کسب‌وکار تعریف شود. تجارت از تبادل محصولات و خدمات بین مشاغل وگروه‌ها و افراد تشکیل شده است. همچنین می‌تواند یکی از فعالیت‌های اساسی باشد که در هر کسب‌وکار دیده شده است. نظر به رشد گسترده و حجم بالای تراکنشهای مالی این حوزه در مقاله حاضر به تشریح کسب‌وکار الکترونیک پرداخته شده است.
تعریف کسب‌وکار الکترونیک
کسب‌وکار الکترونیک عبارت است از کاربردی کردن کلیه سامانه‌های اطلاعاتی برای تقویت و کنترل فرایندهای کسب‌وکار. امروزه این فرایندها با استفاده از تکنولوژی‌های مبتنی بر وب توسعه می‌یابند.
کسب‌وکار الکترونیکی در یک تعریف ساده واژه‌ای به معنی انجام کسب‌وکار با استفاده از ارتباطات راه دور و ابزارهای مرتبط است. تجارت الکترونیک از این دست دارای مفهومی کوچک‌تر و محدودتر نسبت به کسب‌وکار الکترونیکی است. در تجارت الکترونیک حتماً باید بین دو طرف پول رد و بدل شود (تا به مفهوم تجارت برسیم) ولی در کسب‌وکار الکترونیک لازم نیست پولی مبادله شود. به عنوان مثال دادگاهی که در آن محاکمه از طریق فضای اینترنتی انجام می‌شود کسب‌وکار الکترونیک محسوب می‌شود.
کسب‌وکار الکترونیک تعاریف متعددی دارد که در زیر به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
کسب‌وکار الکترونیک وسیله‌ای که مسیر رسیدن بنگاه‌ها به بازار را هموار می‌سازد. مسیری که مشتریان در آنجا اقدام به خرید کالا و خدمات می‌کنند.
کسب‌وکار الکترونیک وسیله‌ای است که به استفاده‌کنندگان آن امکان رسیدن به مشتریان مؤثر و کارآمد را فراهم می‌سازد.
کسب‌وکار الکترونیک توانایی هدایت تجارت از طریق شبکه‌های الکترونیک نظیر اینترنت و شبکه جهانی است.
کسب‌وکار الکترونیک عبارتست از کاربردی کردن کلیه سیستم‌های اطلاعاتی برای تقویت و کنترل فرایندهای کسب‌وکار. امروزه این فرایندها با استفاده از تکنولوژی‌های مبتنی بر وب توسعه می‌یابند. کسب‌وکار الکترونیکی در یک تعریف ساده واژه‌ای به معنی انجام کسب‌وکار با استفاده از ارتباطات راه دور و ابزارهای مرتبط است.
تفاوت کسب‌وکار الکترونیک و تجارت الکترونیک
کسب‌وکار الکترونیک به مفهوم کلی شامل به‌کارگیری فناوری‌های جدید برای برقراری ارتباطات زنجیره‌ای بین سازندگان، فروشندگان، عرضه‌کنندگان و به‌طور کلی ارائه دهندگان کالا و خدمات از یک سو و خریدار و مصرف‌کننده یا به‌طور کلی مشتری از سوی دیگر است و نتیجه آن اتخاذ تصمیم‌های بهتر، بهینه‌سازی کالا و خدمات، کاهش هزینه‌ها و گشودن کانال‌های جدید است؛ ولی تجارت الکترونیک به هر شکلی از نقل و انتقالات در تجارت اطلاق می‌شود که در آن طرفین، بیشتر از طریق الکترونیکی با یکدیگر در تماس هستند تا از طریق نقل و انتقالات فیزیکی.
به عبارت دیگر، تجارت الکترونیک زیربخشی از کسب‌وکار الکترونیک در سازمان‌ها است، زیرا در کسب‌وکار الکترونیک، شکل الکترونیکی کلیه فرایندهای کسب‌وکار سازمان از قبیل تولید، تحقیق و توسعه امور اداری، مالی، مدیریت نیروی انسانی، پشتیبانی و تجارت مطرح است. در حالی که در تجارت الکترونیک تنها فرایند تجارت سازمان به صورت الکترونیک یک جزء بنیادی از کسب‌وکار الکترونیک به حساب می‌آید.
کسب‌وکار الکترونیک باعث می‌شود تا فرایندهای تجارت، روابط و دادوستد جهانی گردد. محیط تجاری شرکت، ممکن است، شامل یک شبکه جهت دسترسی به سازمان‌های عمومی یا شبکه‌هایی که با محافظت خاص برای دسترسی افرادی خاص طراحی شده یا حتی شبکه داخلی باشد که برای دسترسی افراد و کارمندان داخل شرکت طراحی شده‌است. کسب‌وکار الکترونیک تنها قراردادن یک صفحه شبکه‌ای نیست. بلکه محیط مدل‌های تجاری اعم از تجارت با کارمندان، مشتریان، تأمین‌کنندگان و شرکا است.
مزایا و معایب کسب‌وکار الکترونیک
مزایای کسب‌وکار الکترونیک عبارتند از:
- نزدیک شدن ارتباطات
- دستیابی به بازارهای جدید
- افزایش میزان فروش و سود
- حذف هزینه‌هایی مانند تهیه کاغذ، چاپ، بروشور و کاتالوگ
- کاهش هزینه‌های معاملاتی و تدارکاتی
- بهبود مدیریت بر روابط مصرف‌کننده، عرضه‌کننده و کارکنان
- کاهش آلودگی محیط زیست، ترافیک و ازدحام
معایب کسب‌وکار الکترونیک عبارتند از:
- مسئله امنیت، امکان ورود به سامانه‌های شما از طریق آدرس پست الکترونیکی، سایت شبکه
- دستیابی به اطلاعات مالی و غیره
- اختلال در برنامه کاری در صورت خرابی سامانه
- از دست دادن کنترل
- مشکلات و هزینه‌های به روز بودن با فناوری‌هایی که به سرعت پیشرفت می‌کنند.
در زمینه کسب‌وکارهای الکترونیکی، تحقیقات بسیاری صورت گرفتهاست که هر یک به ابعاد مختلفی از کسب‌وکار الکترونیک پرداخته‌اند. با نگاهی به راهکارهای ارائه شده برای راه اندازی کسب‌وکار اینترنتی، می‌توان به اهمیت وجود سه عامل پی برد:
- زیرساخت‌های فنی و اجتماعی
- منابع انسانی متخصص
- چارچوب‌های قانونی
سه مرحله وجود دارد که در ایجاد کسب‌وکار الکترونیک باید در نظر گرفته شوند:
- برنامه‌ریزی کسب‌وکار
- اجرای طرح کسب‌وکار
- ارزیابی طرح کسب‌وکار اجرا شده
همچنین طبق تحقیق موحدی، جهت راه اندازی و توسعه بیشتر کسب‌وکارهای الکترونیکی در حوزه کشاورزی به شیوههایی از قبیل فرهنگ سازی و آگاه سازی از طریق رسانه‌های انبوه و کلاس‌های آموزشی ترویجی زمینه‌های لازم در کشاورزان و روستاییان باید ایجاد گردد.
مدل کسب‌وکار الکترونیک
مدل کسب‌وکار الکترونیک مدل کسب‌وکار، طرح جامعی است که روش دستیابی به موفقیت را برای یک شرکت ترسیم میکند. همچنین فرآیندی را که شرکت باید برای دستیابی به بازار هدف خود شناسایی کند رت ساده و اثربخش می‌سازد. بعلاوه ارزش پیشنهادی را که به این بازار ارائه می‌دهد را مشخص کمی‌کند. در نهایت پیشنهادی را که برای مشتریان هدف، همکاران و ذی‌نفعان ایجاد ارزش میکند را ارائه می‌نماید.
یک مدل کسب‌وکار الکترونیکی توصیفی از نقش‌ها و ارتباطات میان مصرف‌کنندگان، مشتریان، هم پیمانان و عرضه‌کنندگان یک شرکت است. این مدل جریان‌های اصلی تولیدی، اطلاعاتی، مالی و همچنین منافع اصلی شرکا را مشخص میکند.
دو نقطه مرجع محورِ توجه و میزان کنترل، عوامل مؤثری در انتخاب مدل‌های کسب وکار الکترونیک و راهبردهای محصول هستند. هماهنگی راهبردی میان انتخاب نوع مدل کسب وکار و نوع راهبرد محصول در کسب‌وکارهای الکترونیکی وجود دارد. اهمیت مدل کسب‌وکار موجب می‌شود که شرکت‌ها با طرح‌ها و ایده‌های جدید خود، زمینه ورود به بازار کسب‌وکار جدید و در نتیجه امکان حفظ و ارتقاء موقعیت شرکتشان در بازارهای داخلی و جهانی، فراهم نمایند. شرکت‌های فناوری بنیان با مطالعه و بررسی این الگوها و با توجه به شرایط و توانمندی‌های بومی، الگویی مناسب انتخاب و به طراحی مدل کسب‌وکار مناسب اقدام نمایند.
خلاصه و جمع‌بندی
کسب‌وکار الکترونیک به مفهوم کلی عبارت است از: کسب مشتری و بازرگانان برای مبادلات تجاری از راه خودکارکردن تراکنش ها، تبادلات، ارتباطات و تعاملات از راه تکنولوژی‌های ارتباطی و کامپیوتری در جهت هدف‌های اقتصادی که شامل سیستم‌های بین سازمانی، مانند: تلفن، اینترنت، ایمیل، یا رشته‌های کامپیوتری داخلی در جهت پشتیبانی معاملات آنلاین تجاری است. پس می‌توان گفت که هدف این نوع کسب وکار‌های جدید، خودکار سازی تراکنشهای کسب‌وکار و جریان کار است.
فناوری اطلاعات آثار عمده‌ای در تمامی عرصههای اقتصادی، تجاری و شغلی گذاشته است. به طوری که برای هر پدیده تجاری یک نسخه الکترونیک به وجود آمده است. مدل‌های کسب وکار الکترونیکی بسیاری از سوی پژوهشگران معرفی شده اند، این مدل‌ها در یک طبقه خاص، معمولا دارای ویژگی‌های مشترکی هستند.
تهیه و تنظیم: محبوبه برابسته
مدیریت بازاریابی | ۱۳ مرداد ۰۰
