انواع روشهای نگهداری و تعمیرات
انواع روشهای نگهداری و تعمیرات به سه دسته کلی شیوههای پس از وقوع، شیوههای پیش از وقوع و شیوههای مدرن قابل دستهبندی است. فرسایش و خرابی قطعات یک ماشین خصوصا قطعات متحرک، اجتناب ناپذیر است و نیاز به تعمیر و یا تعویض دارند حتی مواد مصرفی مثل روغنها و یا گریسها پس از مدتی خاصیت اصلی و کاربری خود را از دست داده و احتایج به تعویض دارند.
سرویس و تعمیر منظم، موجب حفظ وضعیت ماشین در شرایط کاری و عملیاتی است. انجام عملیات تعمیراتی پس از وقوع شکستگی و خرابی در ماشینآلات موجب توقف عملیات تولیدی میگردد. زیانها و هزینه ناشی از این توقف بمراتب بیشتر از تعمیر ماشینآلات مربوطه میباشد. در نتیجه ایجاد سیستمی که بتواند از شکستگی و خرابی ماشینآلات جلوگیری کند لازم و ضروری است.
این سیستم علاوه بر افزایش راندمان تولیدی دستگاه، باعث کاهش زیانهای ناشی از توقف کار، به حداقل ممکن میشود. در بررسی تئوری سیستمهای نگهداری به این نتیجه میرسیم که هر کدام از آنها دارای فرایند مختص به خود هستند، که با وجود تشابهات کمی که دارند دارای اختلافات زیادی در ماهیت عملیاتی و اجرایی دارند. در این مقاله انواع روشهای نگهداری و تعمیرات تشریح شده است.
مشهورترین انواع روشهای نگهداری و تعمیرات
- نگهداری و تعمیرات اصلاحی Corrective Maintenance
- نگهداری و تعمیرات مبتنی بر شکست Breakdown Maintenance
- نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه preventive Maintenance; PM
- نگهداری و تعمیرات پیشگویانه Predictive Maintenance; PDM
- نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع Total Productive Maintenance; TPM
- نگهداری و تعمیرات ناب Lean Maintenance
- نگهداری و تعمیرات اضطراری Emergency Maintenance
با توجه به تشریح انواع روشهای نگهداری و تعمیرات و تبیین مزایا و معایب هر کدام و مقایسهای که در قسمت قبل انجام شد به این نتیجه میرسیم که با اجرای روشهای نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه و پیش نگر و پیش گستر به تنهایی نمی توان حذف نقاط ضعف و ارتقاء کیفیت خروجی سیستم را انتظار داشت.
برای نیل به این هدف باید به تعمیرات و نگهداری جهت داد به عبارت بهتر باید تعمیرات هر دستگاه دارای روند مشخص و مدونی باشد و همواره از یک روش معین و جهت دار تبعیت نماید. این سیستم را با نام نگهداری و تعمیرات جهت دار Oriented Maintenance میشناسند که تلفیقی است هوشمندانه و جهت دار از ۴ سیستم موجود BM-PVM-PDM-PAM که به عنوان برترین و کارآمد ترین سیستم نگهداری شناخته شده است.
تشریح روشهای نگهداری و تعمیرات
نگهداری و تعمیرات اصلاحی
این روش در گذشته و دوران پیش از جنگ جهانی دوم کاربرد داشت. هزینه ابتدایی این روش پایین است و زمانی از آن استفاده میشود که خرابی رخ دهد. شاید بتوان این شیوه را تنها تعمیرات نامید زیرا پس از وقوع حادثه از آن استفاده میشود.
نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه
این روش مجموعه فعالیتهایی است که برای جلوگیری از وقوع یک خرابی در تجهیزات انجام میگردد. این مجموعه از فعالیتها ممکن است تعمیراتی یا نگهداری محور باشند. باعث پیشگیری از وقوع یک خرابی یا حادثه و توقف برنامهریزی نشده تجهیزات گردند. فعالیتهای نگهداری و تعمیرات پیشگیرانه شامل بازرسی، بازدید، سرویس، آچارکشی، بالانس کردن، تعویض قطعات، روانکاری و غیره است.
نگهداری و تعمیرات پیشگویانه
این روش فعالیتهای مبتنی بر پایش وضعیت تجهیزات میباشد که به مجری دادههای آماری خوبی برای تعیین و پیشبینی احتمال وقوع یک خرابی در تجهیز را در آینده میدهد. بعد از تشخیص وقوع یک خرابی در تجهیز واحد نت میتواند فعالیتهای تعمیراتی پیشگیرانه را روی تجهیز در یک زمان برنامهریزی شده تبیین و اجرا کند.
نگهداری و تعمیرات اضطراری
وقتی یک تجهیز خراب میشود باعث توقف تولید و عدم ارائه عملکرد مورد انتظار ما از دستگاه را پیش میآورد که باید هر چه سریع نسبت به رفع خرابی و شروع تولید یا کار دستگاه اقدام شود مجموعهای از فعالیتهای ذکر شده در نگهداری و تعمیرات اصلاحی باید انجام گردد که مهم ترین آنها اقدامات محدود کننده از تسری خرابی به دیگر تجهیزات و قطعات و اصلاح و یا درست کردن دستگاه به شرایط عملکردی مورد انتظار است.
نگهداری و تعمیرات بهره ور جامع
الگوی نت بهرهور فراگیر روشی برای مدیریت داراییهای فیزیکی با تمرکز بر نگهداشت و بهبود عملکرد ماشینآلات تولیدی و همزمان کاهش هزینههای تولید است. این شیوه بیان ژاپنی از سیستم نت بهرهور آمریکایی است. از این شیوه در مدیریت کیفیت فراگیر استفاده میشود.
شیوههای استفاده از انواع روشهای نگهداری و تعمیرات
برای اجرای نگهداری و تعمیرات جهت دار باید مراحل خاصی را طی نمود که این مراحل بصورت منحصر بفردی با یکدیگر در ارتباط میباشند. مراحل اصلی این روش عبارتند از :
- تهیه ساختار و دادههای دستگاه (تعریف دستگاه )
- تهیه مدل عملیاتی و کاربردی از دستگاه
- مشخص کردن شرایط مطلوب دستگاه
- مشخص کردن و شناسایی شرایط واقعی دستگاه
- مقایسه شرایط مطلوب با واقعی
- عیب یابی
- تجزیه و تحلیل نقاط ضعف
- بهینه سازی و حذف نقاط ضعف دستگاه
با اجرای انواع روشهای نگهداری و تعمیرات جهتدار میتوان به منافع و مزایای زیر نائل گردید:
- استفاده از حداکثر عمر مفید دستگاه
- افزایش راندمان زمانی دستگاه
- جلوگیری از تعمیرات، باز و بسته کردن بی مورد قطعات دستگاه
- اجرای برنامه لازم جهت تعمیرات
- افزایش قابلیت اطمینان و عملکرد دستگاه
- کاهش نظارت مستمر بر وضعیت دستگاه بواسطه استفاده از تجهیزات ایمنی
- افزایش آگاهی و اطمینان از محصول نهایی از لحاظ کمی و کیفی
راهکارهای اجرای انواع روشهای نگهداری و تعمیرات
اولین قدم جهت اجرای انواع روشهای نگهداری و تعمیرات تشریح و تعریف ساختار دستگاه و دادههای آن میباشد. مرحله بعدی تهیه مدل عملیاتی و کاربردی از دستگاه میباشد. مدل عملیاتی دستگاه نشاندهنده ارتباط داخلی بین تمام واحدهای مورد نیاز دستگاه، جهت انجام یک کار میباشد. این مدل نقطه شروعی برای نصب یک سیستم عیب یاب کارآمد بوده و مبنایی برای تعریف شرایط دستگاه و تجزیه و تحلیل نقاط ضعف آن میباشد. ویژگیهای مورد نیاز جهت توصیف شرایط مشخص باید در این مدل تعریف گردد. در مرحله بعد، باید شرایط مطلوب براساس مدل عملیاتی تعریف و شرایط عملیاتی مربوط به آن تهیه گردد.
برای این منظور لازم است مشخصات و پارامترهای معین برای شرایط مختلف دستگاه، تعریف گردد تا امکان تشخیص بین شرایط مختلف و با جزئیاتی که تعریف میشود، میسر گردد. پس از تعریف مشخصات مربوط به توصیف شرایط، مرحله بعدی تعیین مقادیر برای هر یک از وضعیتهای عملیاتی دستگاه و کمیتهای مورد نظر میباشد. در این مرحله لازم است تلرانسها مجاز هریک از کمیت ها، مشخص و معین گردد. در قسمت بعدی جهت شناسایی شرایط واقعی باید روشها و ابزارهای اندازهگیری مناسب انتخاب گردد. ویژگیها و مشخصات واقعی از مقادیر اندازهگیری شده بدست میآیند.
خلاصه و جمعبندی
در این مقاله کوشش شد انواع روشهای نگهداری و تعمیرات معرفی شود. جهت ارزیابی وضعیت فعلی دستگاه، مشخصات و ویژگیهای واقعی با مقادیر و شرایط مطلوب مقایسه میگردند. درصورتیکه شرایط غیرمجازی مشخص شود، مرحله عیب یابی آغاز شده و نوع عیب، محل آن و علت آن مورد بررسی قرار میگیرد. به این ترتیب میتوان عمر باقیمانده قطعه و یا دستگاه را پیشبینی نمود و دستور العمل هایی برای بهره برداری از دستگاه و روشهای نگهداری و تعمیر آن تدوین نمود. این دادهها (مقادیر واقعی ) و دادههای قبلی میتوانند روند سلامت و یا خرابی دستگاه را نشان داده و به شناسایی و تجزیه و تحلیل نقاط ضعف دستگاه کمک کنند.
هدف از بهینه سازی، حذف هر گونه نقطه ضعف شناسایی شده میباشد. به این ترتیب کارایی دستگاه، کیفیت محصول دستگاه و قابلیت تولید دستگاه بهبود یافته و درضمن هزینههای نگهداری نیز کاهش پیدا میکند. دستورالعمل عملیات نگهداری و تعمیرات جهت دار، جهت تضمین کارایی قابل اعتماد و مناسب، مورد نیاز میباشد. روش یاد شده پس از طرح و اجرا بر روی دستگاه بر روی دستگاه مورد نظر، باید بارها مورد اصلاح و بهینه سازی قرار گیرد تا در هر زمان عملکرد نگهداری و تعمیرات بهتر از زمان قبل گردد. تنها دراین حالت است که روش نگهداری و تعمیرات موفق و کارآوری حاصل میگردد.
فصل دوم و ادبیات پژوهش نگهداری و تعمیرات
فصل دوم و ادبیات پژوهش در زمینه نگهداری و تعمیرات بصورت فایل ورد همراه با فهرست منابع فارسی و انگلیسی
پرسشنامه نگهداری و تعمیرات
پرسشنامه نگهداری و تعمیرات در قالب معیارها و زیرمعیارها و مقایسه زوجی عناصر و انتخاب بهترین روش نگهداری تعمیرات
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارس مدیر
مدیریت تولید | ۱۸ آذر ۹۲
