ایزو ۵۰۰۰۱ (سیستم مدیریت انرژی)

ایزو ۵۰۰۰۱ یک سیستم مدیریت انرژی است که هدف آن استفاده بهینه از انرژی و نگهداشت محیط زیست در راستای توسعه پایدار می‌باشد. سازمان بین‌المللی استانداردسازی این استاندارد را برای مدیریت انرژی ارائه نمود.

امروزه یکی از نیازهای مبرم جوامع انسانی و به خصوص صنایع در تمامی کشورها مسئله مدیریت انرژی است. استاندارد ایزو ۵۰۰۰۱ برای احیای محدودیت منابع تجدید ناپذیر،هزینه بالای سوخت، آلودگی‌های زیست محیطی و بحران‌های انرژی و مفهوم توسعه پایدار که هدف غایی تمامی جوامع است.

پیش‌بینی می‌شود که یکی از بهترین راه‌های کاهش انتشار گازهای گلخانه ای، صرفه جویی در انرژی و کاهش در استفاده از سوخت‌های فسیلی است. استاندارد جدید مدیریت انرژی می‌تواند جهت مقایسه بازده پس از اجرا در زنجیره تامین استفاده شود. نظر به اهمیت موضوع در این نوشتار ایزو ۵۰۰۰۱ (سیستم مدیریت انرژی) تعریف و مفهوم‌سازی خواهد شد.

اهمیت ایزو ۵۰۰۰۱ (سیستم مدیریت انرژی)

دلایل اصلی توجه به مبحث انرژی میباشد.در این راستا سازمان‌های مختلف استاندارد سازی، اقداماتی را در زمینه سیستم‌های مدیریت انرژی انجام داده اند که یکی از مهم‌ترین خروجی آنها استاندارد ایزو ۵۰۰۰۱ می‌باشد. با هدف‌گذاری کاربرد گسترده در کنار بخش‌های تجاری دنیا، ارزیابی می‌شود که این استاندارد بتواند تا ۶۰ % از کاربرد انرژی دنیا را تحت تاثیر بگذارد.

با رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات اکنون مباحثی مانند اینترنت انرژی نیز مطرح شده است. مفهوم اینترنت انرژی برای اجرایی کردن سیستم مدیریت انرژی بسیار مناسب است. این استاندارد جدید مدیریت انرژی در چارچوب کمک به سازمان‌ها با توجه به صرفه جویی در انرژی به طور کلی در عملیات، به تعریف وپیاده سازی شیوه‌های مدیریت بیشتر توجه خواهد کرد.

استاندارد جدید که سازمان‌ها مدت‌ها منتظر آن بوده اند، در حال حاضر به طور گسترده‌ای معرفی شده است. برای کمک به رسیدن به اهداف سازمان‌ها در کاهش استفاده از انرژی و کاهش تولید گازهای گلخانه‌ای و کربن ایزو ۵۰۰۰۱ را میتوان توسط شرکت‌های بزرگ استفاده شود.

هدف استاندارد ایزو ۵۰۰۰۱

هدف از تدوین این استاندارد تعیین الزامات برای استقرار،اجرا،نگهداری و بهبود سیستم مدیریت انرژی در سازمان است،که سازمان قادر خواهد بود،یک رویکرد نظام‌مند برای دستیابی به بهبود مداوم عملکرد انرژی، شامل بازدهی انرژی، مصرف و استفاده انرژی رادر نظر بگیرد که در نهایت باعث افزایش بهره‌وری خواهد شد.

این استاندارد قابل کاربرد برای هر سازمان که می‌خواهد انطباق با خط‌مشی انرژی بیان شده خود را تضمین و همچنین انطباق با سایر الزامات را اثبات کند کاربرد خواهد داشت.

دامنه کاربرد ایزو ۵۰۰۰۱ گسترده است. تخمین زده می‌شود که ۶۰ درصد از انتشار کربن از تولید انرژی هستند. با توجه به تهدیدها وپیامدهای گرم شدن کره زمین و تغییرات آب و هوایی، هم اکنون زمان مناسب برای افزایش بهره‌وری در مصرف انرژی و مدیریت منابع انرژی است. ایزو ۵۰۰۰۱ مکمل استانداردهای زیر است:

استاندارد جدیدانرژی به مدیریت بهبود بهره‌وری و مدیریت سرمایه گذاری انرژی کمک می‌نماید.

مزایای پیاده‌سازی ایزو ۵۰۰۰۱

مزایای پیاده‌سازی ایزو ۵۰۰۰۱ عبارتند از:

  • کاهش هزینه‌های انرژی
  • بهبود راندمان‌های عملیاتی
  • مدیریت پایدار
  • کمک به ارزیابی و اولویت بندی فناوری‌های جدید
  • حفاظت زیست محیطی
  • بهبود تصویر عمومی
  • استفاده از تشویق‌های مالی
  • استفاده بهینه از انرژی
  • ارتقاء بهترین شیوه‌ها و تقویت رفتار صحیح مدیریت انرژی
  • افزایش بهره‌وری در انرژی
  • اقدام سازمان‌ها به بهبود کارایی انرژی
  • بهبود مداوم سالیانه و بهبود عملکرد در استفاده از انرژی

ایزو ۵۰۰۰۱ خواص سیستم مدیریت انرژی را معین می‌کند تا سازمان را توانا به توسعه و اجرای این ایزو می‌کند. با توجه به این ایزو قسمت‌های چشمگیر مصرف انرژی و کاهش انرژی معین می‌شود. این ایزو بهترین عملکرد‌ها را در ایجاد مدیریت انرژی و با توجه به نوآوری‌های جهانی موجود عرضه می‌دهد.

این استاندارد فرصت‌های مناسبی برای سازمان‌ها از توزیع کننده‌های بزرگ تا تولیدکنندگان و کسب ‌وکارهای کوچک، جهت انعطاف پذیری بیشتر درخصوص هزینه‌های سازمان و مصارف انرژی فراهم می‌کند.

سخن پایانی

استاندارد ISO 50001 توسط اکثر سازمان‌ها در سراسر جهان به منظور مدیریت  و کاهش مصرف و هزینه‌های انرژی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این استاندارد چارچوب کامل و جامعی برای پیاده سازی سیستم مدیریت انرژی (EnMS) در سازمان ارائه می‌نماید.

به گزارش سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ایزو) نیاز مبرمی برای استاندارد بین‌المللی مدیریت انرژی وجود دارد از این رو ایزو ۵۰۰۰۱ برای ایجاد چارچوب‌های بین‌المللی برای کارخانه‌های صنعتی، شرکت‌ها و سازمان‌ها جهت مدیریت تمام جنبه‌های انرژی تهیه گردیده است. سازمان بین‌المللی استانداردسازی (ایزو) بر اساس نیاز بالا برای استاندارد بین‌المللی ایزو ۵۰۰۰۱ سیستم مدیریت انرژی را معرفی نموده است.

این استاندارد می‌تواند نقش بسیار مفیدی در مدیریت انرژی و تجارت سازمان داشته باشد. نیاز به ارتقاء بهره‌وری انرژی، نیاز به مواد جایگزین به منظور کاهش انتشار کربن، افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی به دلیل کاهش عرضه و نیاز به استفاده ازمنابع انرژی تجدید پذیر به اندازه کافی دلیل برای این استاندارد جدید توسعه مدیریت انرژی است. این بر پایه پیشرفته ترین و بهترین شیوه‌های موجود می‌باشد.

منبع: نارثدی، ثریا. ایزو: سازمان جهانی استانداردسازی. تهران: پارس‌مدیر.