شب بازار

شب بازار چیست؟

منبع: شب بازار نوشته آرش حبیبی نشر الکترونیک پارس‌مدیر

شب بازار Night market به بازارهایی گفته می‌شود که عمده فعالیت آنها از ابتدای شب شروع شده و در صبح خاتمه می‌یابد. شب بازار بیشتر در کشورهای اسیای جنوب شرقی رواج و گشترش دارد و در فرهنگ ایرانی مشابه همان بازار روز است. فرم کلی و ساختار شب بازار مشابه بازار روز ایرانی است. با عنایت به اینکه در سال‌های اخیر شیوه زندگی تغییر کرده است و افراد گرایش زیادی به بیدار ماندن در شب‌ها پیدا کرده‌اند بنابراین شب بازار فرصت اقتصادی مناسبی را در اختیار صاحبان کسب‌وکار قرار داده است. با ارائه محصولات در شب هنگام شادی و نشاط به محیط شبانه شهر تزریق شده و محفلی و محملی برای شب زنده‌داران فراهم می‌آید. برای مطالعه بیشتر پرسشنامه شب بازار را دانلود کنید.

از دریچه نشاط فصای شهری نیز می‌توان به مقوله شب بازار پرداخت. تأمین نشاط و سرزندگی شهری یکی از دغدغه های اصلی نظامهای مدیریت شهری است. ایجاد سرزندگی و فعالیت های مختلف در شهر را نمی توان محدود به زمان و دوره خاصی کرد. اگر شهر را موجودی زنده در نظر بگیریم، برای ادامه زندگی به سرزندگی و نشاط نیازمند است در غیر این صورت سبب بروز انواع ناهنجاری های اجتماعی، فرهنگی و در ارتباط با آنها زیستی و اقتصادی می گردد. اگر محیط‌های مناسبی برای برپایی بازارهای شب فراهم آید می‌توان از این پتانسیل در جذب گردشگر و مدیریت گردشگری نیز استفاده کرد. البته بازارهای شبانه با برخی از باورها  سنت‌های حاکم بر فضای فرهنگی و سیاسی کشور نیز مغایرت‌هایی دارد که باید به آن پرداخته شود.

اهمیت شب بازار

در دنیای امروز اکثر افراد تنها شب ها از فرصتی برای تفریح و گذراندن اوقات برخوردار هستند و این در حالی است که در اکثر شهرهای کشورمان فضاهای همگانی امنی برای  فعالیت های تفریحی شبانه که افراد اوقات فراغت خود را در آن سپری کنند وجود ندارد و شهر بعد از غروب آفتاب یک دوره مرده و خالی از سر زندگی و شادابی شبانه را دارد. زمان های شب بعد از تاریکی زمان های گم شده و یا از دست رفته ای جهت فعالیت های شهری و ایجاد سرزندگی در شهر هستند، که با شناخت و توانایی ها و محدودیت های ایجاد زندگی شبانه روزی و همچنین در نظر گرفتن خواست عموم شهروندان می توان شهرهای با سرزندگی و فعالیت شبانه روزی بوجود آورد.

     کلیه اقدامات انسانی (چه مادی و چه معنوی) که به منظور ارتقای سطح کیفی زندگی و در ساعات شب درون جامعه انسانی رخ می­دهد و موجب تداوم فعالیت جامعه و پویایی آن می­گردد؛ زندگی شبانه آن جامعه را تشکیل می‌دهد. این جامعه می تواند یک محدوده، منطقه و یا کل شهر باشد.

اگر شب بازارها دارای فضاهای جذاب باشند و در آن ها تفریحات سالم ، غذاهای مطلوب و اقلام موردنیاز به گونه ای سازمان یافته و مطابق باارزش های جامعه ارایه گردد، باحضور فعّال مردم امنیت، استحکام خانواده، رونق اقتصادی، گردشگری، شادابی و به تبع آن سرزندگی شبانه را شاهد خواهیم بود. در حال حاضر یکی از تفاوت های اصلی شهرهای ایرانی با برخی از شهرها در اروپا ، آسیا وآمریکا نوع، نحوه و زمان انجام فعالیت هایی است که صورت می گیرد؛ و این تفاوتها به نوبه خود موجب شکل گیری کالبدی متفاوت شده اند.

نتیجه‌گیری

بازار شب نوعی بازار است که شباهت بسیار به بازار روز دارد با این تفاوت که زمان برپایی آن در شب است. محل تشکیل این بازارها معمولاً کشورهای جنوب شرق آسیا مانند تایلند، هنگ کنگ، تایوان، مالزی، سنگاپور و اندونزی می‌باشد که با توجه به گرم بودن هوای در طول روز، بازارهای هفتگی یا دائمی شبانه در این مناطق گسترش یافته است. البته در کشورهای دیگر از جمله در آمریکا، بازارهای شبانه جهت گرامی‌داشت فرهنگ چینی برپا می‌گردد. با توجه به تنوع سلایق شهروندان شاهد تمایل آنها به انجام فعالیت های اجتماعی، اختیاری و اجباری در سطح فضاهای شهری در طول شبانه روز هستیم. هر چند فعالیت های اجباری از قبیل کار و رفع نیازهای اصلی زندگی روزمره آنها با شهرهای ایرانی تفاوت بارزی ندارد ولی فعالیت های اجتماعی و اختیاری آنها به لحاظ، نحوه انجام، مکان و زمان تفاوت بارزی را دارا می باشند.

از طرف دیگر محوطه های اطراف بناهای تاریخی، مکان های مذهبی همچون مسجد و همچنین بوستان های بزرگ در کنار کاربری های خدماتی، تفریحی و فضاهای شهری می توانند به کانون های حضور و فعالیت های شهروندان تبدیل گردند. به گونه ای که فعالیت های مختلف فرهنگی، اجتماعی، مذهبی و تفریحی پس از ساعات کاری موجب بازتولید بسیاری از فضاهای شهری شده و همچنین باعث سرزندگی و افزایش فعالیت های شبانه این مناطق برای ساکنین و بازدیدکنندگان شود. اثر مثبت زندگی شبانه روزی و شب بازارها زمانی بروز خواهد کرد که راهکارهای مدیریتی از قبیل تعیین زمان و محدوده انجام فعالیت ها و همچنین راهکاهای طراحانه از قبیل طراحی کالبد، منظر شبانه و کاربریهای پیشنهادی در محدوده مورد نظر برای زندگی شبانه روزی در نظر گرفته شود.