نوآوری همگرایانه

نوآوری همگرایانه (Convergent innovation) یکپارچه‌سازی اجزا، ایده‌ها و تجارب به ظاهر نامرتبط از منابع مختلف در راستای تامین اهداف ذی‌نفعان به شیوه‌ای تازه است. در این شیوه از نوآوری سازمانی می‌توان از منابع مختلف درون‌سازمانی و برون‌سازمانی برای عینیت بخشیدن به تفکر خلاق مدیران و کارکنان استفاده کرد.

نوآوری، «به­‌کارگیری ایده‌­ها و یا فناوری‌های جدید به روش­‌های اساساً متفاوت برای ایجاد ارزش جدید یا اضافی برای موفقیت مستمر سازمان و ذینفعان آن» تعریف شده است. در واقع نوآوری می‌­تواند مبتنی بر همگرایی چیزهایی به ظاهر ناهمگن و غیرمرتبط باشد که می­‌تواند به نتایج اقتصادی همگن و هم­افزایی منجر شود.

نوآوری همگرایانه، بسیار پویاتر از پیشرفت فناوری است زیرا از نیروی نمایی ترکیب اجسام، ایده ها، افراد، عملکردها، فناوری ها، سازمان ها، صنایع و جوامع حاصل می­شود. نوآوری همگرایانه نتها یک شایستگی اصلی پایدار برای ایجاد ارزش بلکه گامی درجهت تحقق آینده‌ای هوشمند است که در آن مردم، جامعه و محیط زیست همه بهره­مند می‌شوند. این نوآوری‌ها هم برای جامعه خوب است و هم قادر به تصویب مشارکت‌های اجتماعی بهتر در قوانین خدمات اجتماعی می‌باشد. نظر به اهمیت موضوع در ادامه به تشریح کامل نوآوری همگرایانه پرداخته خواهد شد.

تعریف نوآوری همگرایانه

نوآوری همگرایانه راهکاری مبتکرانه برای حل مشکلات اجتماعی است. فعالیت‌های نوآورانه مبتنی بر جامعه نسبت به راهکارهای قبلی اثربخش‌تر، کاراتر و پایدارتر است و به جای افراد، برای کل جامعه ارزش و منفعت خلق می‌کند. در حقیقت نوآوری اجتماعی به راهکارها، استراتژی‌ها یا مفاهیمی اطلاق می‌گردد که مشکلات و نیازهای جامعه را نسبت به راهکارها و روش‌های قبلی به شیوه مناسب‌تری برطرف می‌کنند.

Convergent innovation is a solution-oriented approach that combines technological and social in- novation in a form of “meta-innovation” that inte- grates human and economic development outcomes through behavioral and ecosystem transformation.

نوآوری همگرایانه از قدرتی کوانتمی برخوردار است که از توانایی ترکیب توانمندی منابع مختلف نوآوری ناشی می‌شود. یعنی هم نوآوری تدریجی (Incremental) و هم نوآوری بنیادی (Drastic) را باهم در برمی‌گیرد. نوآوری‌های اجتماع می‌تواند برای فرایندهای اجتماعی نوآوری، مانند تکنیک‌ها و روش‌های منبع باز، استفاده شود. از طرف دیگر، به نوآوری‌هایی اشاره دارد که هدف اجتماعی دارند، مانند یادگیری از راه دور با اعتبارات خرد. به طور خلاصه یا شفاف نوآوری‌های اجتماع راهکارهای جدید و کارآمدتری است که منجر به خلق ارزش برای کل جامعه می‌شود. این راهکارهای جدید و کارآمدتر بیشتر در استفاده از فناوری در حل معضلات اجتماعی معنا پیدا می‌کند.

ساختار نوآوری همگرایانه

در محیط تجاری جهانی بیش از حد رقابتی، پایداری سازمان به چابکی، سازگاری و انعطاف‌پذیری آن­ها بستگی دارد هدف اصلی نوآوری همگرایانه حمایت از سازمان در چنین فضایی است. شکل ذیر عناصر کلیدی اکوسیستم نوآوری همگرایانه را نشان می­‌دهد که مانند یک تار عنکبوت با چندین لایه ساختار یافته است. جایی که هر لایه عملکردهای خاصی را انجام می‌دهد (درست مانند هر ساز در یک ارکستر) و همه لایه‌ها با اتصال به­هم، هماهنگ می‌شوند. برای ایجاد یک نتیجه نوآورانه کوانتومی قدرتمند و هماهنگ با هم کار کنند.

ساختار اکوسیستم به شرح زیر است:

ساختار نوآوری همگرایانه

لایه‌های نوآوری همگرایانه

لایه نخست: نقطه تماس مستقیم با نیروهای بازار از جمله مشتریان، رقبا، شرایط بازار و تحولات تکنولوژیکی است. این لایه از شبکه‌ای از حسگرهای هوشمند مجهز به هوش مصنوعی تشکیل شده است که می‌توانند شرایط و حرکات موجود در بازار را رصدکنند. داده‌های گردآوری شده توسط حسگرها داده‌های بزرگ را تشکیل­ می­‌دهند. مسائل مربوط به همکاری یا تصمیم‌گیری به لایه دوم و بالاتر ارسال می‌شود.

لایه دوم: دارای مجموعه‌ای از زیرسیستم‌های نوآوری مرتبط است. منظور تحقیق و توسعه داخلی، اتصال و توسعه برای منابع خارجی، شبکه‌های همکاری با سازمان‌های شریک و سایر ذینفعان (مانند مشتریان، جوامع و دولت ها) و سیستم‌های منبع باز (نوآوری باز، جمع سپاری و منابع عمومی) است. این زیرسیستم‌ها به سیستم فیلتر ضمنی سازمان متصل هستند، که ایده‌ها را از منابع مختلف، از جمله آنهایی که از لایه اول بر اساس قابلیت‌ها و استراتژی‌های سازمان منتقل می‌شوند، پردازش و ارزیابی می‌کند.

لایه سوم: دارای یک پلت فرم خلق مشترک ارزش است که در آن سازمان تلاش می‌کند تا اهداف مشترک را با سهامداران اصلی ازجمله مشتریان، تامین کنندگان، سایر سازمان‌های شریک، جامعه، دولت‌ها ایجادکند

لایه چهارم: بالاترین سطح اکوسیستم است که هدف نوآوری را به لایه‌های پایین تر برای اجرا منتقل می­کند. در حالی که خلق ارزش هدف فوری اکثر سازمان‌ها به عنوان عملکرد آنها و همچنین برای منافع همه ذینفعان است هدف نهایی نوآوری می‌تواند بسیار فراگیرتر و جاه­طلبانه­تر از آن باشد. هدف نوآوری باید به نفع همه باشد (فراتر از سازمان و سهامدارانش) . ایجاد آینده‌ای هوشمند که در آن افراد، سازمان‌ها و محیط همه شکوفا و بهره­مند می‌شوند.

خلاصه و جمع‌بندی

مردم دریافته‌اند زمان آن رسیده‌است تا با هم کار کنند و راهکارهای جدیدی را برای چالش‌هایی که جامعه با آن‌ها روبه رو است پیدا کنند. نوآوری اجتماعی سازوکار پاسخگویی به چالش‌ها و مشکلات جامعه است و در سراسر جهان در حال ظهور است. تعاریف مختلفی برای این منظور وجود دارد و تمام این تعریف‌ها در یک چیز مشترک هستند: کار باهم ما را به سمت جامعه‌ای پایدار سوق می‌دهد.

نوآوری همگرایانه دارای یک رویکرد بین بخشی است و به‌طور جهانی قابل اجرا است. این شیوه بر روی فرایند و چگونگی خلاقیت و تغییر، شکل می‌گیرد. به عبارت دیگر بر روی کار جدید و اشکال جدیدی از همکاری (مدل‌های تجارت و کسب‌وکار) متمرکز است. نوآوری اجتماعی می‌تواند در دولت، در بخش انتفاعی، غیرانتفاعی، یا در فضای بین آنها رخ دهد. در نهایت هدف اصلی آن است که با رویکردهای جدید به نیازهای جامعه پاسخ مناسب داده شود.