کارتل (Cartel)
کارتل (Cartel) گروهی از فعالان مستقل بازار هستند که با تشریک مساعی تلاش میکنند به افزایش سودآوری و چیرگی بازار دست یابند. واژه کارتل یک بار منفی همراه خود دارد و به عنوان یک رفتار رقابتی ناسالم از آن یاد میشود. به عنوان یک دانشجو و پژوهشگر مدیریت شاید بد نباشد با این مفهوم بیشتر آشنا شوید.
بهطور کلی کارتل، شرکتهایی هستند که در یک رشتهٔ خاص فعالیت میکنند و با حفظ استقلال مالی و حقوقی خود با یکدیگر متحد میشوند. آنها در مورد تقسیم بازار میان خود و حجم تولید و قیمت کالا با یکدیگر به توافق میرسند. هدف کارتلها تسلط بر بازار یک کالای خاص از طریق تضعیف یا از بین بردن رقابت در بازار آن کالا توسط ایجاد انحصار است. نمونه بارز کارتلها از سال ۱۹۳۳ در آلمان و کشورهای اروپای غربی است. به خاطر تأثیر منفی کارتل در از بین بردن رقابت، قوانین ضد ایجاد کارتل در آلمان و برخی کشورهای دیگر به وجود آمد.
کارتل (Cartel) بینالمللی
یک کارتل (Cartel) جهانی عرضهکننده یک کالای مخصوص در کشورهای مختلف است. اعضاء آن میتوانند شرکتها، سازمانها و یا دولتها در کشورهای مختلف باشند. این اعضا با توافق بر روی کاهش تولید و صادرات سعی میکنند سود خود را بیشینه کنند. در آمریکا ایجاد کارتل ممنوع است. در اروپا نیز بسیار محدود شده اما مقابله با کارتلهای بینالمللی کار راحتی نیستن زیرا این کارتلها زیر نظر قانون هیچ کشوری نیستند.
معروفترین و تاثیرگذارترین کارتل (Cartel) بینالمللی در حال حاضر «سازمان کشورهای صادرکنندهٔ نفت (اوپک)» است.
یک کارتل زمانی موفق است که فقط تعداد کمی در آن سازمان کالایی ضروری تولید کنند که جانشینی نداشته باشد. اوپک در دهه هفتاد بسیار موفق عمل کرد. زیرا برای نفت جانشینی وجود ندارد و تولیدکنندههای آن نیز محدود هستند. وقتی تعداد زیادی عرضهکننده در سطح جهان وجود داشته باشد، مشکل میتوان آنها را در قالب یک کارتل کارآمد سازماندهی کرد.
همچنین اگر جانشین مناسبی برای کالای تولیدی کارتل وجود داشته باشد، هر نوع تلاشی به منظور افزایش قیمت از طریق کاهش تولید تنها باعث این خواهد شد که مصرفکنندهها کالای جانشین را خریداری کنند. این مهم علت شکست کارتلهای بینالمللی در تسلط بر بازار را نشان میدهد.
خلاصه و جمعبندی
کارتل (Cartel) نوعی ائتلاف میان شرکتهای یک صنعت است که با هدف همافزایی رقابتی شکل میگیرد. در چنین معنایی کارتلها به مثابه ائتلافهای استراتژیک اقتصادی میباشند اما در عرف چنین برداشتی از کارتل وجود ندارد.کارتلها هیولاهای عظیم اقتصادی هستند که رفتارهای رقابت منصفانه را زیرپا میگذارند و بر بازار حاکم میشوند.
بدون تردید کسبوکارهای بزرگ جهانی به مکانیزمی پیچیدهتر و پرنفوذتر نیاز دارند. تجارت گسترده در سطح جهانی گاه نیاز به همکاری خاص چند شرکت مختلف در قالب یک شرکت خاص را دارد. شرکتهای بزرگ برای افزایش منافع و منابع اقتصادی خود، ساز و کارهای خودساختهای را اجرا میکنند. این روندها گاه ورای قوانین دولتی و حکومتی است. افزایش رقابت، گسترش بازار و نفوذ بیشتر بر مشتری از اصلیترین اهداف چنین اقداماتی محسوب میشوند.
قدرت هر کارتل (Cartel) بستگی به توانایی آن در محدود کردن تولید و صادرات دارد. هر یک از عرضه کنندگان تمایل دارند خارج از کارتل فعالیت کنند و با توسل به نیرنگ به فروش نامحدود کالا با قیمتی کمتر از قیمت کارتل اقدام کنند. نمونه این واقعه در سال ۱۹۸۰ اتفاق افتاد و در زمانی که قیمت نفت در بالاترین حد خود بود. این قیمت باعث شد که کشورهای غیر عضو مثل انگلیس، مکزیک و نروژ به صورت جدی در پی اکتشاف نفت باشند. بر اساس پیشبینیهای نظریههای اقتصادی کارتلها غالبا ثبات ندارند و سرانجام با فروپاشی روبرو میشوند. در صورت موفقیت نیز کارتل چیزی بیش از انحصارگری جهت افزایش سود بدون درنظر گرفتن حقوق مصرفکننده نیست.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
صنایع و شرکتها , مدیریت بازاریابی | ۰۹ دی ۹۹
