ضریب هماهنگی کندال
ضریب هماهنگی کندال (Kendall’s coefficient of concordance) یک آزمون ناپارامتریک است و برای تعیین میزان هماهنگی میان نظرات استفاده میشود. این ضریب با نماد w نشان داده میشود و مقداری بین ۰ و ۱ است. اگر ضریب کندال صفر باشد یعنی عدم توافق کامل و اگر یک باشد یعنی توافق کامل وجود دارد. ویژگی‌های ضریب کندال یکی از مهمترین کاربردهای این آزمون را در مدیریت فراهم کرده است.
مقدار w برای تعیین درجه هماهنگی و موافقت بین چندین دسته رتبه مربوط به n پدیده است. این مقیاس همبستگی رتبه‌ای میان m مجموعه رتبه را نشان می‌دهد. همچنین نشان می‌دهد افرادی که چند مقوله را براساس اهمیت آنها مرتب کرده‌اند، بطور اساسی معیارهای مشابهی را برای قضاوت درباره اهمیت هریک از مقوله‌ها بکار برده‌اند و از این نظر با یکدیگر اتفاق نظر دارند. برای تعیین میزان وحدت نظر میتوان از ضریب هماهنگی کندال استفاده کرد. همچنین این ضریب برای تعیین روائی دیدگاه داوران قابل استفاده است.
کاربرد ضریب کندال در تکنیک دلفی
برای پایان راندهای تکنیک دلفی میتوان از ضریب هماهنگی کندال استفاده کرد. لازم به ذکر است استفاده از روش‌های آماری مختلف مانند ضریب کندال بخشی از روش دلفی نیست و برخی پژوهشگران کوشش کرده‌اند تا با محاسبات آماری به نتایج دلفی اعتبار بیشتری ببخشند. در مورد دلفی فقط یک قانون صادق است: هیچ قانونی وجود ندارد.
اشمیت برای تصمیم‌گیری درباره توقف یا ادامه دورهای دلفی دو معیار آماری ارائه کرده است.
اولین معیار اتفاق نظر قوی میان اعضای پانل است که براساس مقدار w تعیین میشود.
در صورت نبود چنین اتفاق نظری، ثابت ماندن این ضریب یا رشد ناچیز ان در دو دور متوالی نشان می‌دهد که افزایشی در توافق صورت نگرفته است و فرایند نظرخواهی باید متوقف شود.
مقدار این مقیاس هنگام هماهنگی یا موافقت کامل برابر با یک و در زمان نبود کامل هماهنگی برابر با صفر است.
تفسیر مقادیر ضریب هماهنگی کندال
هیچ قانون دقیقی برای تفسیر مقادیر w وجود ندارد ولی به‌طور کلی این ضریب بین ۰ (عدم اتفاق نظر کامل) تا ۱ (وحدت نظر کامل) می‌باشد. هیوئل (۲۰۱۲) براساس قواعد سرانگشتی معتقد است اگر میزان w از ۰/۵ کمتر باشد توافق وجود ندارد. اگر بین ۰/۵ تا ۰/۷ باشد متوسط است و اگر بین ۰/۷ تا ۰/۹ باشد مطلوب است. میزان w چنانچه بالای ۰/۹ باشد غیرطبیعی به‌نظر می‌رسد.
معناداری آماری ضریب w برای متوقف کردن فرایند دلفی کافی نیست. برای پنل‌های با تعداد بیشتر از ۱۰ عضو نیز مقادیر بسیار کوچک w نیز معنادار محسوب میشود.
محاسبه ضریب هماهنگی کندال در SPSS
از منوی Analyze گزینه nonparametric tests فرمان K-Related samples را اجرا کنید.
ضریب هماهنگی کندال
به جای گزینه Friedman گزینه Kendall’s w را تیک بزنید.
گزینه‌ها را به کادر test variables منتقل کنید.
دکمه ok را فشار دهید.
برای نمونه در مثال کتاب SPSS حبیبی مقدار آماره کندال ۰/۵۸۶ بدست آمده است که نشان می‌دهد تقریباً پنجاه درصد هماهنگی بین دیدگاه‌ها وجود دارد. مقدار معناداری نیز ۰/۰۰۰ محاسبه شده است که نشان می‌دهد ضریب هماهنگی مشاهده شده معنادار است.
فهرست منابع
منبع: حبیبی، آرش؛ سرآبادانی، مونا. (۱۴۰۱). آموزش کاربردی SPSS. تهران: نارون.
Howell, D. C. (2012). Statistical methods for psychology. Cengage Learning.
Kendall, M. G., & Smith, B. B. (1939). The problem of m rankings. The annals of mathematical statistics, 10(3), 275-287.
Riche, N., Duvinage, M., Mancas, M., Gosselin, B., & Dutoit, T. (2013). Saliency and human fixations: State-of-the-art and study of comparison metrics. In Proceedings of the IEEE international conference on computer vision, 1153-1160.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارس‌مدیر
آمار کاربردی مدیریت | ۱۱ فروردین ۹۴
سلام جناب حبیبی، وقت شریف به خیر
می خواستم بدونم برای محاسبه ضریب کندال، تعداد عوامل در ابتدای دور رو در نظر میگیریم یا تعداد عوامل در انتهای همان دور (که کمتر شده باشه)؟
باید میزان توافق خبرگان در زمینه تمامی شاخص‌ها تعیین شود. در واقع باید مشخص شود که خبرگان در زمینه تایید و حذف شاخص‌ها تا چه میزان هم‌نظر هستند.
در ادامه محاسبه ضریب کندال،چرا محاسبات آزمون کای۲هم انحام میشود؟
میخوان بدونم محاسبه کای۲ در تکنیک دلفی و ضریب کندال نشاندهنده چیست؟
سلام و صبح به خیر
جناب حبیبی در مطالبی که توضیح فرمودید در قسمت انتهایی اشاره کردید که سطح معنی داری ۰/۰۰۰ محاسبه شده است. این به چه معناست و چطور محاسبه می شود؟
ممنون میشم توضیح بفرمایید.
معناداری با استفاده از SPSS حساب میشود و اگر کمتر از سطح خطا باشد یعنی معنادار است.
اماره کای مربع مال ازمون واریانس هست.
ازمون واریانس معیاری برای سنجش پراکندگی بین نطرات می باشد. هرچه پراکندگی بین نظرات کمتر باشه، یعنی بین نظرات توافق و هماهنگی بیشتری وجود دارد. مقدار آماره کای – مربع رو با مقدار sig مقایسه کنید.
مرسی فردین
سلام جناب حبیبی، من در قسمت مطلب آمار توصیفی یک سوال پرسیدم ولی متاسفانه جوابش را پیدا نکردم
روش کار من پرسشنامه دلفی است که بعد از چند دور نظرخواهی از خبرگان بر سر توافق یا عدم توافق بین عوامل به نتیجه رسید. یعنی هر دور ضریب توافق را برای هر کدام از شاخص های پرسشنامه به دست آورد که با توجه به مقدار به دست آمده آن شاخص را رد یا تایید کرد، حال سوال من این است اساسا در spss میتوان به این روش به ضریب توافق دست پیدا کرد و اگر بله از چه راهی است؟
ضریب توافق کندال در SPSS قابل محاسبه هست و در این آموزش هم شرح داده شده. مشکل رو متوجه نمیشم – محبوبه برابسته کارشناس ارشد پارس‌مدیر
سوال من این است که به چه طریقی می توان در spss جداگانه برای هر عامل یا شاخص یک پرسشنامه ضریب توافق رابه دست آورد؟ چون من با توجه به دانسته های خود فقط می توانم ضریب توافق یا کندال را برای کل پرسشنامه و همه ی سوالات یکجا به دست آورم نه تک به تک برای هر سوال (شاخص) که بتوانم با توجه به ضریب به دست آمده شاخص راتایید یا حذف کنم؟
استفاده از ضریب توافق کندال در دلفی اشتباه است و هیچ ارتباطی با ماهیت این رویکرد ندارد و شما هم می‌توانید فقط به صورت کلی توافق را گزارش کنید. دقت کنید حتی کلمه تکنیک دلفی یا روش دلفی هم اشتباه است. دلفی تنها یک رویکرد ساده برای دستیابی به توافق است. همه شیوه‌های آماری ارائه شده برای دلفی از اساس اشتباه است. شخصاً فقط برای نظم دادن به ذهن پژوهشگران و حل مشکل آنها برای پاسخ به اساتیدی که به هیچ وجه قابل اصلاح نیستند، این روش‌ها را توضیح دادم. ساده بیان کنم اینها فقط برای فریب دادن اساتید و… بیشتر بخوانید
سلام لطفا توضیح بیشتری در این زمینه بدهید و جایگزین های این رویکرد را نیز بفرمایید
ممنون
درود بر شما ، کاملا صادقانه پاسخ دادید. متاسفانه از آنجا که برخی دانشگاهیان تکنیک های کیفی را نمی فهمند، باوجودیکه مایل به استفاده از آن هستند، تلاش دارند به نوعی آن را با اعداد و ارقام و محاسبات آماری علمی نشان دهند. اشکال در این است که نمی دانند روش کیفی الزامی به استفاده از این بازیها ندارد
سلام. اگر در دور بعدی میزان کندال کاهش یابد تکلیف چیست؟
سوال دومم: در پرسشنامه هم درجه اهمیت و هم رتبه بندی مورد پرسش قرار گرفته، با درجه اهمیت(۱تا۵) میشه کندال حساب کرد؟
اگر نمیشه چه راهکاری داریم که توافق را بر اساس درجه اهمیت بسنجیم تا بشه دلفی رو متوقف کرد؟
با سلام
ضریب کندال دور اول و دوم چند باشد نشانه توافق است؟
عدد ضریب کندال بهتر است از ۰/۵ بیشتر باشد ولی مقدار معناداری باید کمتر از سطح خطا باشد.
سلام آقای حبیبی در جایی محاسبه ضریب هماهنگی کندال را برای روش دلفی و اساسا این رویکرد را نقد کرده اید ممنون میشم توضیح دهید چرا مناسب نیست و در این رویکرد به جای ضریب کندال چه جایگزینی پیشنهاد میکنید
درود. به احترام شما، مباحث بیشتری به متن آموزش اضافه شد. لطفا مطالعه بفرمایید و اگر پرسشی بود مطرح کنید.
با سلام
شما فرموده اید در صورت ثابت ماندن ضریب کندال یا رشد ناچیز ان در دو دور متوالی می توان نظرسنجی را متوقف نمود.
پرسش این است که رشد ناچیز یعنی چقدر؟
درود بر شما. اگر دنبال یک عدد دقیق می‌گردید چنین عدد دقیقی وجود ندارد. بهتر است به‌عنوان یک پژوهشگر به ذهن خودتان هم مجال اندیشه و استدلال بدهید و اگر هم می‌خواهید در بند یک عدد ثابت و مرزبندی دقیق باشید از جدول ارائه شده در آموزش بالا به عنوان ملاک تصمیم‌گیری استفاده کنید.
سلام آقای دکتر. وقت بخیر.آیا درپایان هردور دلفی نیاز به محاسبه ضریب همبستگی کندال می باشد یاخیر؟ بخصوص بعد از پایان دور اول دلفی اگراختلاف نظر هر خبره ازمیانگین نظرات خبرگان کمتر از سطح آستانه(۰.۲) ؟
درود بر شما. کلا ضریب توافق کندال فقط برای دلفی معمولی کاربرد دارد و در پایان هر راند قابل محاسبه است. دو دیگر آنکه استفاده از این ضریب هیچ ضرورتی ندارد و از نظر من یک روش آماری است که بیهوده آن را به دلفی مرتبط کرده‌اند. بحث ۰.۰۲ هم که مطرح کردید مربوط به اختلاف فازی دو راند متوالی دلفی است و باید در آموزش توافق دلفی فازی آن را پیگیری کنید.
سپاس آقای دکتر.پس طبق فرمایش شما محاسبه ضریب توافق کندال برای دلفی فازی کاربرد نداشته و الزامی نمی باشد. برقرار باشید انشاا…
اساسا امکان محاسبه ضریب کندال با مقادیر فازی وجود ندارد و بهتر است این موضوع را فراموش کنید.
بادرود . بینهایت سپاسگزارم آقای دکتر.ایام به کام
سلام جناب حبیبی، برای مطالب مفید و کاربردی بسیار سپاسگزارم
من برای تعیین اجماع در دلفی(لیکرت ۳ تایی)، ضریب کندال ۰.۸ بدست آوردم ولی میزان Icc زیر ۰.۵ بدست میاد، آیا نتایج درست هست؟ چه روشی بهتر.هست؟
درود بر شما. استفاده از روش‌های آماری برای دلفی از اساس اشتباه است و اگر به اصرار اساتید مجبور به این کار شدید استفاده از یک روش کافی است. به همان ضریب کندال که مقدار قابل اعتنایی بدست آمده است استناد کنید.
سلام ضریب کندال جامعه آماری من ۰/۲۵۰ می باشد ممنون می شوم راهنمای فرمایید به دور بعد ادامه دهم ویا معنی این یعنی توافق اندک دارند و هیچ تصمیمی نمی توان گرفت؟ ممنون می شوم راهنمای فرمایید
درود بر شما. ضریب کندال هیچ ارتباطی با روش دلفی ندارد و استفاده از این روش از اساس اشتباه است. در هر پژوهشی هم که ضریب کندال مطلوب ارائه شده بدون تردید دستکاری آمار انجام شده است. شما هم خروجی را دستکاری کنید و مطلوب نمایش دهید. متاسفانه بیشتر اساتید ما با استدلال علمی قانع نمی‌شوند و خودشان هم حوصله مطالعه ندارند.
با سپاس