سطوح سازمان
طبقه‌بندی سطوح سازمانی تامپسون برای همه سازمان‌ها سه سطح نهادی، مدیریتی و فنی در نظر می‌گیرد. این نظریه کلاسیک مدیریت جایگاه مهمی در تئوری‌های مدیریت دارد. الگوهای زیادی براساس این طبقه‌بندی مطرح شده است. برای نمونه به تبع این سطوح، مهارت‌های مدیریتی تعریف شده است یا در مطالعاتی دیگر الگوهایی برای تصمیم‌گیری سازمانی ارائه شده است. نظر به اهمیت این نظریه در مقاله حاضر به تشریح کامل سطوح سازمان پرداخته شده است.
سطوح سازمان از دیدگاه پارسونز
جیمز تامپسون براساس نظریه سیستم اجتماعی پارسونز برای همه سازمان‌ها سه سطح شناسایی کرده است:
- سطح فنی Technical
- سطح مدیریت Managerial
- سطح نهادی Institutional
طبقه‌بندی سطوح سازمان پارسونز
در سطح فنی، متخصصان و کارکنان فنی که در آن وارده‌ها به کالا با خدمات بدل می‌شوند. سطح مدیریت، ارتباط بین مدیران با سطح اول و مشتریان را برقرار می‌کند. ارتباط سازمان با محیط فراگیر بیرون، جامعه، فرهنگ و سیاست نیز در سطح نهادی بررسی می‌شود. مدیران سطح نهادی باید از مهارت‌های ادراکی بالاتری برخوردار باشند در حالیکه مدیران سطح فنی باید مهارت‌های عملی بیشتری داشته باشند.
سطح نهادی
این سطح وظیفه دارد که سازمان را با محیط بیرونی پیوند دهد. بعد یگانگی نهادی در این سطح قرار می‌گیرد. یگانگی نهادی به توانایی سازمان در سازگاری با محیطش اشاره می‌کند. به طریقی که یگانگی، انسجام و تمامیت برنامه‌های سازمانی خود را حفظ نماید، کارکنان از فشارها و خواسته‌های نامعقول مشتریان محافظت شوند.
سطح نهادی در بالاترین قسمت از هرم سازمان و سطوح سازمانی قرار دارد. زمانی که خواست‌های محیطی با برنامه‌های سازمانی هماهنگ نباشد، گروه‌های معترض مشتریان نمی توانند بر عملیات سازمانی اثر آنچنانی بگذارند. شناخت دقیق محیط و تصمیم‌گیری کلان سازمانی در این سطح صورت می‌گیرد.
سطح اداری
این سطح وظیفه دارد که مدیریت درونی سازمان را اداره نماید و بر آن نظارت داشته باشد. ابعاد نفوذ مدیر، مراعات، ساخت دهی و تأمین منابع در این سطح قرار دارند. نفوذ مدیر به توانایی سازمان در تأثیرگذاری بر عمل و تصمیمات مدیران ارشد اشاره می‌کند. مدیر با نفوذ، ترغیب کننده بود و با رییس ناحیه به طور اثربخشی کار می‌کند؛ اما در عین حال در فکر و عمل خود استقلال دارد.
در این میان، ساخت دهی به این معناست که رفتار مدیر در حوزه مشخص کردن مناسبات و روابط کاری با کارکنان، انتظارات شغلی و استانداردهای عملکرد است و روش‌های انجام کار را به روشنی تعریف می‌کند. پشتیبانی منابع به این موضوع اشاره می‌کند که منابع و مواد اداری مورد نیاز برای واحدهای اداری در دسترس باشند.
سطح فنی
در سطح فنی، به محصول واقعی سازمان پرداخته می‌شود. محصول محصول مورد نظر بسته به کارکرد سازمان، متفاوت خواهد بود. در سازمان‌ها، فعالیت‌های کارکنان و به طور اخص، فراگردهای خدماتی و یادگیری در این دسته قرار می‌گیرند. این سطح شامل ابعاد روحیه و تاکید علمی است. روحیه به احساس اطمینان، اعتماد، همدردی و دوستی که در بین کارکنان وجود دارد، اشاره می‌کند. کارکنان احساس خوبی به یکدیگر داشته و در عین حال، احساس می‌کنند که کار خود را به خوبی انجام می‌دهند.
جمع‌بندی بحث سطوح سازمانی
جیمز تامپسون در کتاب سازمان‌ها در عمل برای هر سازمان سه سطح در نظر گرفته است. در سطح پایه و زیربنایی سازمان که هسته فنی و تیم عملیاتی سازمان قرار دارند سطح فنی گفته می‌شود. در سطح میانی مدیران قرار دارند که باید از مهارت‌های انسانی بالایی برخوردار باشند. سطح بالایی نیز مدیران ارشد سازمان قرار دارند که باید از توان ادراکی و شناخت محیط برخوردار باشند. شناخت سطوح سازمانی برای دانشجویان مدیریت و پژوهشگران سازمانی الزامی است.
Thompson, J. D. (1967). Organizations in action: Social science bases of administrative theory. Transaction publishers.
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
تئوری سازمان و مدیریت | ۱۰ تیر ۰۰
