مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط‌زیست HSE

مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست HSE استانداردی پذیرفته شده و جهانی برای دستیابی همزمان به اهداف فردی، سازمانی و اجتماعی است. علم و هنر تأمین بالاترین سطح سلامت نیروی کار، حفظ و ارتقاء سلامتی آنان و حفظ سرمایه از طریق ایجاد محیط کار سالم، انتخاب کارگر مناسب برای هر کار، تطبیق کار با مقتضیات روحی و جسمی کارگران، پیشگیری از حوادث و بیماری‌های شغلی و غیر شغلی، آموزش بهداشت فردی و مسائل مربوط به کار، تشخیص زودرس و درمان بیماری‌ها و توجه به مسائل و مشکلات کارگران همه مشاغل و افراد وابسته به آنان به گونه‌ای که هر کارگر قادر باشد با برخورداری از حداکثر سلامتی و رفاه، فردی مؤثر برای اجتماع باشد.

با توجه به ضرورت افزایش قابلیت یک سازمان در مواقع اضطراری و اجرای برنامه هایی جهت کاهش خطرات شغلی و زیست محیطی به ویژه در صنایع نفت و گاز و پتروشیمی، مقوله HSE مورد توجه ویژه‌ای قرار گرفته است.

این استاندارد، حداقل مقتضیات برای مدیریت ایمنی و سلامت شغلی را تعیین می‌کند. با ما کار کرده و از این استاندارد در کار خود استفاده کنید تا به حداکثر بازده برای کارکنان، عملیات، و مشتریان خود دست یابید.در همسویی با استقرار سیستم‌های مدیریت یکپارچه در زمینه بهداشت شغلی، ایمنی و محیط زیست، از دهه‌های قبل، برخی شرکت‌های بین‌المللی به ویژه در حضور صنایع نفت، اقدام به تدوین استاندارد‌های راهنما نمودند. استانداردهای مذکور که عمدتا با مخفف HSE-MS معرفی شده اند.چارچوب معینی را برای یک سیستم مدیریت یکپارچه مهیا می‌نمایند و ادای وجوه تمایزی با استاندارد‌های ISO 14001و OHSAS 18001 هستند.

تعریف مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

مدیریت HSE یک ابزار مدیریتی برای کنترل و بهبود عملکرد بهداشت، ایمنی و محیط زیست است. این سیستم در همه برنامه‌های توسعه و پروژه‌های صنعتی یا تشکیلات سازمانی بوده  است. با ایجاد بستر فرهنگی خلاق و نگرشی نو و سیستماتیک در راستای توسعه پایدار و کرامت انسان است. همچنین بطور یکپارچه و با همگرایی و چیدمان هم افزای نیروهای انسانی و امکانات و تجهیزات در جستجوی تعالی سازمانی است.

در این سیستم با استفاده از سیستم آموزش کارآمد، ممیزی‌های دوره ای، ارزیابی و بهبود مستمر، اثرات نامطلوب صنعت بر محیط کمینه می‌شود.  افزایش اثرات مطلوب آن از طریق تأمین ایمنی همه جانبه کلیه کارکنان و همکاران سازمان، تجهیزات و تأسیسات در دستور کار است. به صفر رساندن حوادث و آسیب‌های ناسی از کار از طریق کنترل یا حذف شرایط ناایمن و ارتقاء سطح سلامت افراد نیز هدف بعدی است. این از طریق اعمال راهکارهای کنترلی مدیریتی، مهندسی و اجرایی صورت می‌گیرد. برای این منظور باید در کلیه سطوح سازمان و همچنین صیانت از محیط زیست به عنوان سرمایه بشریت می‌گردد.

گسترش مواد و تکنولوژی نوین گرچه رفاه را افزایش می‌دهد اما به موازات خود مخاطرات جدیدی را نیز پیش روی بشر قرار می‌دهد. غلبه بر این مخاطرات نیازمند احساس مسئولیت اجتماعی در اجرای برنامه‌های بهداشت، ایمنی و محیط زیست برای محافظت از جان انسانها، محیط زیست و سرمایه‌های ملی می‌باشد. تکرار حوادث مشابه و ضعف در اثربخشی تمهیدات کنترلی مسئولین را برآن داشت تا با تأمل در طرح و برنامه‌های کنترل حوادث شرکت‌های نفتی معتبر دنیا به تحقیق پیرامون علل موفقیت هر یک بپردازند.

هدف و کاربرد مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) الگویی برای شرکت‌های تولیدی یا پیمانکاری است. شرکت‌هایی که در جستجوی کسب اطمینان از وضعیت خود در زمینه مدیریت ایمنی، بهداشت شغلی و محیط زیست می‌باشند. همچنین منجر به ایجاد سیستم یکپارچه می‌شود.

دامنه کاربرد HSE-MS نیز گسترده است. الگوهای ارائه شده HSE-MS قابل تسری به سایر صنایع صنوف بوده وحسب مورد با الگوهای مدیریتی مانند Security قابل تلفیق است. مزایای پیاده سازی HSE-MS عبارتند از:

• کاهش حوادث
• کاهش هزینه‌ها (جریمه‌ها و حوادث)
• مدیریت و ارزیابی دقیقتر بر عملکرد HSE پیمانکاران
• ایجاد بهترین شرایط کاری ممکن در سازمان
• برانگیزش کارکنان با شرایط کاری بهتر وایمن‌تر
• سازگاری با مشتریان و تأمین‌کنندگان

عناصر سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)

مهمترین عناصر سازنده یک سیستم HSE عبارتند از :

• رهبری و تعهد
• خط‌مشی و اهداف استراتژیک
• سازماندهی، منابع و مستند سازی
• ارزیابی و مدیریت ریسک
• طرح ریزی
• اجرا، ثبت و پایش
• ممیزی و بازنگری
• رهبری و تعهد

مدیریت باید رهبری و تعهد عملی، قوی و مشارکت در مسائل بهداشت، ایمنی و محیط زیست را نشان داده و اثبات نماید. همچنین باید منابع ضروری جهت دستیابی به اهداف HSE را فرآهم کند. اساس سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE)، رهبری و تعهد مدیریت و آمادگی او به منظور فرآهم نمودن منابع مورد نیاز جهت دستیابی به اهداف HSE می‌باشد.

هر سازمانی می‌تواند یک خط‌مشی جامع سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) یا خط‌مشی جداگانه برای هر یک از بخش‌های بهداشت، ایمنی و محیط زیست داشته باشد. پذیرفتن، توسعه و حمایت فعال و تأیید خط‌مشی از سوی بالاترین مقام وتهیه آن به صورت قابل فهم اطلاع رسانی آن به کلیه گروه‌های ذینفع بسیار حائز اهمیت است.

خلاصه و جمع‌بندی

استقرار سیستم مدیریت ایمنی بهداشت و محیط زیست (HSE) در سازمان ها، شرکت‌ها و صنایع کوچک و بزرگ در جهان همواره بر اساس یکسری خطوط راهنما انجام گرفته که معمولاً، از ساختار مشابهی برخوردارند. در دنیای پر رقابت امروز بسیاری از شرکت‌ها پی برده اند باید مدیریت HSE را جزء جدایی ناپذیر و ضروری سازمان خود قرار داده و به آن‌ها همانقدر اهمیت و بها دهند که به دیگر مدیریت‌های سازمان‌ها می‌دهند.

تجارب شرکت‌های نفتی موفق و معتبر در دنیا بیانگر تغییر نگرش واکنشی به نگرش پیشگرانه در برنامه‌های کنترلی حوادث بوده است. این نگرش آنها را به سمت ایجاد یکپارچگی در مدیریت بهداشت، ایمنی و محیط زیست سوق داده است.

هدف نهایی در سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) محافظت از افراد جامعه، اموال و محیط زیست می‌باشد. پیشگیری از بروز صدمات و حوادث بهداشتی، ایمنی و محیط زیست در راستای توسعه پایدار و افزایش بهره‌وری با در نظر گرفتن سلامت و ایمنی کارکنان، مشتریان، پیمانکاران و دیگر افراد مستلزم وجود ساختار سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) است. در واقع سیستم مدیریت ایمنی، بهداشت و محیط زیست (HSE) بخشی از سیستم مدیریت کل جاری در یک سازمان است و همانند سایر سیستم‌های مدیریتی از چرخه دمینگ پیروی می‌کند.