بهبود مستمر (کایزن)
بهبود مستمر (کایزن) فرایند ممتد و دائمی ارتقای محصولات و خدمات در طی زمان است که می‌تواند جزئی یا کلان باشد. این مفهوم نخستین بار توسط ادوارد دمینگ و جوران مطرح گردید و خیلی زود فراگیرد گشت. اکنون بخش جدایی ناپذیر از فلسفه مدیریت کیفیت فراگیر است و جایگاه مهمی در صنعت دارد.
بهبود مستمر معادل واژه کایزن kaizen در زبان ژاپنی است. کایزن ترکیبی از دو کلمه Kai به معنای «تغییر» و Zen به معنای «خوب» است. این مفهوم در فرهنگ ژاپنی به عنوان تغییر به سمت بهتر شدن یا بهبود مستمر و تدریجی است. در واقع کایزن بر این فلسفه استوار است که بهبود سازمانی لزوماً نیازمند تغییرات گسترده و ناگهانی نیست. بلکه هر نوع بهبود یا اصلاح به شرط آنکه پیوسته و مداوم باشد، ارتقای بهره‌وری سازمانی را به همراه دارد. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله کوشش شده است تا مفهوم بهبود مستمر (کایزن) تشریح شود.
فرایند بهبود مستمر
بهبود مستمر یک فرآیند و روشی موثر برای افزایش بهره‌وری سازمان است. هدف کایزن رشد دائمی و بهبود کیفیت در تمامی سرویس‌ها و فرآیندهای خدمت رسان می‌باشد. در این شیوه مدیریتی کوشش می‌شود تا رشد سازمانی به فرایندی دائمی تبدیل شود. این زیر سیستم بر اساس اطلاعات بازخوردی از رضایت سنجی مشتریان، انجام بازرسی ها، ارزیابی عملکرد از کارشناسان، پشتیبان‌ها و پیمانکاران در سطح سازمان اجرایی می‌گردد و نسبت به انجام اقدامات اصلاحی و بهبود دائمی در کسب‌وکار سازمان اقدام می‌نماید.
فرایند بهبود مستمر
شروع این فرآیند می‌تواند از نتایج فرآیند رضایت سنجی از مشتریان درحوزه ارائه سرویس و خدمات، فرآیند بازرسی‌های دوره‌ای یا موردی بر اساس چک لیست‌های تعریف شده و فرآیند ارزیابی عملکرد باشد. فرآیند کایزن بر اساس نتایج و اطلاعات جمع بندی شده در فرآیندهای مذکور با انجام اقدامات اصلاحی، شناسایی نقاط ضعف و یا تغییر در روند اجرایی فرآیندها افزایش رضایت مشتریان، بهبود عملکرد پشتیبان ها، بهبود و افزایش کیفیت ارائه خدمات را با اجرایی شدن فرآیندها تضمین می‌نماید.
کایزن (بهبود دائمی با تفکر ژاپنی)
بر این اساس فرآیند بهبود مستمر می‌تواند شامل ۴ زیر فرآیند باشد:
- فرآیند بهبود (فرآیندها)
- فرآیند بازرسی
- فرآیند رضایت سنجی
- فرآیند ارزیابی عملکرد
بهبود مستمر همواره باید به صورت یک فعالیت پایدار، اجرای مداوم داشته باشد نه به صورت یک ترمیم سریع و ناگهانی. به عبارت دیگر کایزن می‌تواند در قالب نتیجه یک بازنگری یا ارتقای رسمی خدمات یا به عنوان یک فعالیت پیشگیرانه توسط صاحب فرآیند در سطح سازمان اجرایی گردد.
مقایسه بهبود مستمر (کایزن) و چرخه دمینگ
پیش از شروع بحث باید بدانید که هیچ خط‌کشی دقیقی میان مفاهیم کیفیت وجود ندارد. آنچه در اینجا به عنوان مقایسه چرخه دمینگ و کایزن مطرح می‌شود تنها برای روشن‌تر شدن موضوع مورد بحث است.
بهبود مستمر یک روش است که برای بهبود کارایی این فرآیند با حذف زباله و فعالیت‌های غیر ارزش افزوده استفاده می‌شود. این کار از طریق مفاهیم مختلف ژاپنی مانند کایزن، ناب یا ۵S انجام شد. بکایزن یک تلاش مستمر در تولید محصولات، خدمات یا فرایندها است. بهبود مستمر دلالت بر شیب بهبود دارد. مانند بهبود کیفیت محصول.
بهبود مداوم در مورد شناسایی و ایجاد تغییراتی است که نتایج بهتر را به همراه خواهد داشت که یک مفهوم مرکزی برای نظریه‌های مدیریت کیفیت است. با توجه به چارچوب ایزو ۹۰۰۱، بهبود مداوم باید یک الزام ضروری برای سازمان باشد.
چرخه دمینگ PCDA
دکتر ادوارد دمینگ، که به عنوان پدر مدیریت کیفیت در اواسط قرن بیستم با تولید کنندگان خودرو ژاپنی در بهبود کیفیت محصولات کار می‌کرد. به غیر از این کار، دمینگ چرخه Plan-Do-Check-Act Act یعنی همان (PDCA) را برای بهبود مداوم معرفی کرد. بهبود مداوم در چرخه دمینگ نهادینه گردیده است.
خلاصه و جمع‌بندی
معنای بهبود مستمر چیست تقریبا از نامش پیداست. این مفهوم با اینکه بسیار ساده به نظر می‌رسد، اما در تار و پود صنایع وارد شده است. این شعار حوزه‌ی صنعت، به بهبود مستمر کسب‌وکار، فرایندها و روشِ کار شما اشاره دارد. نحوه‌ی بررسی، برنامه‌ریزی، اجرا و تکمیل این بهبود، کار را پیچیده می‌کند. شما باید فلسفه‌ی بهبودِ مستمرِ منطقی و پایدار را در کل سازمان‌تان ترویج دهید. با این کار، بهبود مستمر به چیزی فراتر از شعار روی پوستر تبدیل می‌شود و به این ترتیب روش همیشگیِ شرکت‌تان خواهد شد.
بهبود مستمر (بهبود افزایشی، بهبود نردبانی) یک فرایند یا ابزار بهبود بهره‌وری است. این شیوه مدیرتی قصد دارد یک رشد ثابت و سازگار و بهبود در تمامی قسمتهای یک فرایند یا فرایندها ایجاد کند. بهبوددائمی، پایایی فرایند و امکان بهبود آن را در آینده تضمین می‌کند. وقتی قصد، رشد سازمان و توسعه ترقی باشد، شناختن تمامی فرایندها و توسعه تحلیل اندازه‌گیری هر یک از مراحل فرایند ضروری است. بعضی از ابزارهای کایزن شامل تحلیل اقدامات اصلاحی، فعالیت‌های پیشگیرانه، ممیزی داخلی و رضایت مشتری می‌باشند. سیستم‌های مدیریتی ISO مانند سیستم مدیریت کیفیت یا سیستم مدیریت زیست‌محیطی از این ابزار استفاده می‌کنند. هدف آن است که تضمین شود، آرمان کلی یک سازمان بدست آمده است.
دانلود پاورپوینت بهبود مستمر (کایزن)
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارسمدیر
مدیریت تولید | ۱۳ دی ۹۹
