هوشمندی رقابتی
هوشمندی رقابتی (Competitive intelligence) گردآوری و تحلیل اطلاعات از رقبا، محیط و مشتریان برای کسب مزیت رقابتی تعریف می‌شود. هوش رقابتی عبارت است از نظارت هدفمند بر محیط رقابتی که سازمان‌ها در آن به فعالیت و رقابت می‌پردازند با هدف اخذ تصمیمات راهبردی برای کسب مزیت رقابتی پایدار سازمان. در خلال سالهای اخیر، هوشمندی رقابتی به یکی از مفاهیم مهم مدیریت تبدیل شده و با فرهنگ شرکت‌های پیشرو عجین گشته است.
افزایش هوشمندی رقابتی موجب می‌گردد سازمان‌ها اطلاعات محیط اطراف خود را سریعتر و با دقت بیشتری تجزیه و تحلیل کرده و نتایج حاصل را به طریق سودمند ذخیره و درمواقع مقتضی دردسترس تصمیم گیرندگان قرار دهند. این امر جریان تبادل اطلاعات و دانش را در بستر سازمان تسریع کرده و اثربخشی فرایند تفکر و تصمیم‌گیری جمعی را به نحو چشمگیری بهبود می‌بخشد.
بدین ترتیب، مدیران اجرایی با درک بهتر رقبا و محیط پرچالش رقابت می‌توانند با تکیه بر ابزارها و تکنیک‌های خاص، اطلاعات مرتبط با قابلیت‌ها، نقاط قوت و ضعف و نیات رقبا راموردبررسی قرار داده و نسبت به انتخاب راهبرد مناسب اقدام و همواره یک گام از رقبا جلوتر باشند. یک سازمان هوشمند استراتژی رقبا را بهتر و سریعتر پیش‌بینی می‌کند و از شکست و موفقیت آنها نکات بسیاری می‌آموزد. همچنین این امکان را برای مدیران ارشد سازمان به وجود می‌آورد تا با ممیزی سیستماتیک از رقابت پذیری سازمان، با آگاهی بیشتری نسبت به اتخاذ تصمیمات راهبردی اقدام کنند.
هوشمندی رقابتی چیست؟
جهانی شدن اقتصاد، سرعت گرفتن تغییرات فناوری و انفجار اطلاعات باعث گردیده سازمان‌ها فشار بیشتری را برای باقی ماندن در صحنه رقابت تحمل کنند. ازطرف دیگر فناوری ارتباطات و اطلاعات با دراختیار گذاردن راه‌های متنوع کسب برتری، موجب گشته است تا سازمان‌ها با افزایش سطح هوشمندی رقابتی خود و به کارگیری و استفاده از اطلاعات، بر رقیبان غلبه کنند. در سالهای اخیر، هوشمندی رقابتی در زمره یکی از مفاهیم مدیریت درآمده است و بسیاری از شرکت‌های بزرگ آن را به جزیی از فرهنگ سازمانی خود تبدیل کرده اند.
در دنیای امروز کسب هوشمندی رقابتی یکی از الزامات غیرقابل انکار برای اغلب سازمان‌ها است تا بتوانند از طریق کسب و تجزیه و تحلیل اطلاعات، و همین طور افزایش دانش و ایجاد آگاهی، بر قابلیت‌های خود بیفزایند. دکتر بن گیلاد استاد دانشگاه و تئوری پرداز معروف هوشمندی رقابتی اظهار داشته است: هوشمندی رقابتی، کل دانشی است که یک شرکت از محیطی که در آن رقابت می‌کند دراختیار دارد و حاصل تجزیه و تحلیل ذرات بی شمار از اطلاعاتی است که روزانه شرکت را بمباران می‌کند. در پرتو این دانش است که تصویر کاملی از وضعیت فعلی و آتی صحنه رقابت در پیش روی مدیران نقش می‌بندد تا بتوانند بهتر تصمیم بگیرند.
درحال حاضر اکثر موسسات موفق در کشورهای توسعه یافته از هوشمندی رقابتی به عنوان یک ابزار قدرتمند برای کسب آگاهی بیشتر از محیط استفاده می‌کنند. آینده به خدمت گرفتن هوشمندی رقابتی بسیار نویدبخش است و بدون شک موسسات برای ادامه حیات در محیطی که هر روز با چالشهای بیشتری مواجه خواهدبود با تکیه بر قابلیت‌های هوش و گردآوری و تجزیه و تحلیل موفقیت آمیز اطلاعات و چیرگی بر عدم اطمینان از چشم‌انداز رقابتی، احساس امنیت بیشتری خواهندکرد.
هوشمندی سازمانی چیست؟
سازمان‌ها اطلاعات مختلف و بسیار زیادی را در درون خود جای داده‌اند ولی این اطلاعات به راحتی ترکیب و به هوش سازمانی ختم نمی‌گردند. سازمان‌ها می‌توانند در راه هوشمندی رقابتی قدم بردارند، کافیست:
- آنچه را که موجب کند ذهنی سازمان می‌شود تشخیص داده و از میان بردارند.
- آنچه را که موجب هوشمندی سازمان می‌گردد مشخص و تقویت کنند.
- ساختارها و فرایندهای ضروری برای ارتقای هوشمندی سازمان را توسعه دهند.
در زندگی روزمره، انسانهای باهوش را از نوع صحبت کردن و عملشان تشخیص می‌دهیم نه الزاماً به واسطه تسلط‌شان درحل معما و تستهای تشخیص بهره هوش، یک انسان باهوش دارای سه ویژگی است:
- توانایی استثنایی در کسب اطلاعات از محیط اطراف خود
- توانایی استثنایی در پاسخ مناسب به این اطلاعات
- توانایی یادگیری سریع
سازمان‌ها نیز همانند انسان درجه‌ای از هوشمندی رقابتی را به نمایش می‌گذارند. برخی از سازمان‌ها بسیار کند ذهن هستند. آنها حتی نمی توانند سیگنالهای بسیار قوی از تغییرات محیط خود را تشخیص دهند و در پاسخ به این محرک‌ها بسیار ناتوانند. این سازمان‌ها به آرامی یاد می‌گیرند و بدون هیچگونه درک و بینش، اشتباهات قبلی خود را تکرار می‌کنند.
برای ایجاد یک سازمان هوشمند، تنها استخدام افراد باهوش و قراردادن دفتر مجلل، شبکه و رایانه‌های قوی در اختیار ایشان کافی نیست. افراد بسیار باهوش اغلب در برقراری ارتباط با همکاران، به اشتراک گذاردن دانش و هماهنگ ساختن کار با دیگران از توانایی لازم برخوردار نیستند.
ادبیات پژوهش رقابت سازمانی
فصل دو شامل ادبیات پژوهش و مبانی نظری طرح رقابت سازمانی به صورت فایل ورد همراه با منابع فارسی و لاتین
دانلود پرسشنامه هوش رقابتی همراه با روایی و پایایی و منبع شناسی مشخص به صورت طیف لیکرت پنج درجه
جمع‌بندی بحث هوشمندی رقابتی
براساس تعریف جامعه کارشناسان هوشمندی رقابتی، هوشمندی رقابتی، برنامه سیستماتیک و اخلاقی است. این برنامه برای جمع آوری، تجزیه و تحلیل و مدیریت اطلاعات بیرونی سازمان است که برنامه ها، تصمیمات و عملیات شرکت را تحت تاثیر قرار می‌دهد. به عبارت دیگر هوشمندی رقابتی فرایند افزایش توان رقابتی بازار ازطریق درک رقبا و محیط رقابتی است. خصوصا هوشمندی رقابتی عبارت است از جمع آوری و تجزیه و تحلیل اطلاعات درخصوص قابلیت‌ها، نقاط ضعف و نیات رقبای تجاری که با استفاده از پایگاههای اطلاعاتی و منابع آزاد و ازطرق قانونی واخلاقی کسب می‌شود.
هوشمندی رقابتی مدیران ارشد سازمان‌ها را در هر اندازه‌ای که باشند، قادر می‌سازد تصمیمات خود را براساس آگاهی از اطلاعات بازار، R&D، تاکتیک‌های سرمایه گذاری درکسب‌وکار و غیره، اتخاذ کنند. هوشمندی رقابتی بخش جدایی ناپذیر از پدیده روبه ظهور اقتصاد دانایی است.
به‌طور کلی هوشمندی رقابتی فرایندی تحلیلی است که در چند گام رخ می‌دهد. نخست باید اطلاعات در زمینه فعالیت‌های رقبا گردآوری شود. سپس این اطلاعاتبه دانش هدفمند، به هنگام و راهبردی تبدیل می‌شود. این دانش در تصمیم‌گیری مدیران اجرایی، برای برنامه‌ریزی جهت دستیابی به اهداف سازمان کمک کند. در این فرایند، برای جمع آوری اطلاعات از ابزارها و تکنیک‌های قانونی و اخلاقی استفاده می‌شود. این مفهوم عبارت است از هنر یافتن، جمع آوری، فرآوری و ذخیره سازی اطلاعات، به منظور دسترسی و استفاده پرسنل در تمام سطوح سازمان است. چنین شیوه‌ای ضمن شکل دادن به آینده سازمان، از وضعیت موجود نیز در قبال تهدیدات رقابتی حمایت کنند.
منبع: هوشمندی رقابتی نوشته جواد نجفی ماهنامه تدبیر
تهیه و تنظیم: پشتیبانی پارس مدیر
مدیریت بازاریابی | ۲۱ اسفند ۹۳
