هوشمندی منابع انسانی

هوشمندی منابع انسانی (HRI) دانش و بینش کارکنان برای بکارگیری داده‌ها، اطلاعات و تجربه‌های حرفه‌ای جهت دستیابی به اهداف سازمانی است. در این تعریف علاوه بر دانش به بینشی ژرف برای بکارگیری صحیح از دانسته‌ها در شرایط و اقتضائات سازمانی نیاز است.

نیروی انسانی باهوش و متفکر هسته اصلی مدیریت دانایی در سازمان را تشکیل می‌دهد. به مدد فناوری‌های جدید، امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزارهای توانمند سازمان‌ها می‌توانند داده‌ها و اطلاعات را از منابع مختلف گردآوری و از طریق تسهیم دانش در اختیار کارکنان قرار دهند. در چنین شرایطی این کارکنان هستند که باید از بینش و توانایی ادراکی کافی برای ترکیب و تحلیل این داده‌ها در جهت نیل به اهداف سازمان برخوردار باشند.

در عصر تحول دیجیتال یکی از ارکان اصلی هوش سازمانی همانا منابع انسانی سازمان هستند. مدیریت هوشمند نیروی انسانی به عنوان یک پیشران در سازمان هوشمند عمل می‌کند که دستیابی به اثربخشی و کارایی را به صورت همزمان میسر می‌کند. شاید در تاریخچه مدیریت منابع انسانی موضوع نیروی انسانی هوشمند مقارن با تحول دیجیتال و انقلاب صنعتی نسل چهار باشد. چنین کارکنانی برای موفقیت شرکت‌ها و کسب‌وکارها در هزار سوم الزامی هستند. نظر به اهمیت موضوع در این مقاله به موضوع هوشمندی منابع انسانی پرداخته می‌شود.

مفهومی هوشمندی منابع انسانی

هوشمندی منابع انسانی رویکرد جدیدی پیرامون کارکنان است که نیازمند تاکید بیشتر بر عنصر هوش می‌باشد. در حال حاضر مدیریت منابع انسانی به مقوله هوش به عنوان ابزاری برای کاهش ریسک داخلی و حساسیت به درستی اطلاعات می‌نگرد. با فشارهای رقابتی و نرخ فزاینده تغییرات منابع انسانی به سرمایه انسانی و سپس منبع اصلی سرمایه فکری سازمان تبدیل شد. سازمان‌های کنونی مایل هستند کارکنان به سرمایه فکری سازمان کمک نمایند و در نهایت اهداف سازمانی به شیوه کارا و اثربخش محقق شوند.

مدیریت منابع انسانی هوشمند شامل چهار زمینه اصلی است:

• مدیریت منابع و کارایی
• کارمندیابی و سازماندهی کارکنان
• آموزش و توانمندسازی
• اخلاق و رفتار حرفه‌ای

مدیریت منابع و کارایی بر چگونگی رهبری و کنترل منابع انسانی برای دستیابی به حداکثر ظرفیت‌‌های کارکنان تمرکز دارد. کارمندیابی و سازماندهی بر هماهنگی با ساختارها و منابع سازمان متمرکز است. آموزش و توانمندسازی با هدف اطمینان از رشد، پرورش و تعالی استعدادهای سازمان صورت می‌گیرد. در نهایت اخلاق و رفتار حرفه‌ای بر حصول اطمینان از پیروی کارکنان از اصول و استانداردهای رفتاری و کاری سازمان تمرکز دارد.

هوش مصنوعی و هوشمندی کارکنان

هوش مصنوعی در مدیریت منابع انسانی جایگاه گسترده و در حال رشدی دارد. از جذب و استخدام با هوش مصنوعی تا مدیریت عملکرد مبتنی بر هوش مصنوعی در سازمان‌ها بسیار بااهمیت هستند. مدیریت استعداد مبتنی بر هوش مصنوعی به هوشمندی منابع انسانی کمک بسیاری می‌کند.

هوشمندی منابع انسانی به نیروی تجزیه و تحلیل اطلاعات درباره حوزه های تصمیم گیری منابع انسانی مانند حوزه پاداش و مزایا، روابط کارکنان، انتخاب و استخدام و وضعیت نیروی کار در محیط رقابتی اشاره دارد.

مدیریت دیجیتال منابع انسانی و معماری هوشمند منابع انسانی اقداماتی در همین راستا هستند. کارکنان هوشیار عامل حیاتی موفقیت در سازمان‌های کنونی هستند. شرکت‌ها و کسب‌وکارها هزینه زیادی در این زمینه انجام می‌دهند. بنابراین باید به استقبال هوش مصنوعی شتافت تا از رقابت با سایر سازمان‌ها عقب نماند.

ابعاد هوشمندی منابع انسانی

نقش عامل انسانی در پیشبرد امور جامعه، دارای اهمیتی خاص است و موثرترین رکن تحولات اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به شمار می آید. پیشرفت های اقتصادی و اجتماعی مستلزم توجه ویژه منابع انسـانی و هوشمندی اوست. در یک محیط مدیریتی از نظر مفهومی، مـنابع انسانی هوشمند به عنوان موجودیتهایی تعریف می شوند که قادر هستند معنای یک وضعیت معین را درک کنند و موقعیت شناس باشند و بر اساس پاره ای از دستورالعمل ها و راهکارها عمل کنند.

عوامل تاثیرگذار بر هوشمندی منابع انسانی توانایی منابع انسانی، تلاش و کوشش و حمایت سازمانی هستند.

توانایی منابع انسانی: منابع انسانی هوشمند، بزرگترین سرمایه هر سازمانی به شمار می رود، رهبران سازمان ها امروزه تلاش دارند افرادی را برای سازمان خود جذب کنند و به کار گیرند که دارای قابلیت ها و شایستگی های مورد انتظار باشند. توانایی منابع انسانی مهم ترین رکن از ویژگی های کارکنان هوشمند است.

تلاش و کوشش: یکی از اساسی ترین ویژگی های منابع انسانی به ویژه منابع انسانی هوشمند، در کنار داشتن تمایل و توان، تلاش و کوشش موثر و آگاهانه در راستای انجام وظایف منابع انسانی است.

حمایت سازمانی: کارکنان یک سازمان همیشه بر اساس میزان ارزشی که سازمان برای آنها و ایجاد رفاه، آسایش و امنیت آنها قائل است، اعنقاد و علاقه خاصی به سازمان پیدا می‌کنند. این ارزش و ایجاد شرایط مطلوب برای نیروی انسانی تحت عنوان حمایت سازمانی معرفی شده است.

خلاصه و جمع‌بندی

در عصر تحولات دیجیتال و دانایی‌محوری سازمان‌ها نیازمند کارکنانی هستند که از هوش کافی برای درک و تحلیل مسائل برخوردار باشند. کارکنان سازمان‌ها باید بتوانند داده‌ها و اطلاعات غنی را از منابع مختلف دریافت کرده و به درستی تحلیل نمایند. مدیریت دانش و پایگاه‌های اطلاعاتی حجم وسیعی از داده‌ها را از منابع مختلف گردآوری و در اختیار کارکنان قرار می‌دهند. در اینجا این کارکنان و مدیران سازمان هستند که باید بتوانند به درستی از این اطلاعات و دانش در جهت اهداف فردی و سازمانی استفاده نمایند. اگر سازمان‌ها از افرادی توانمند و دانش و بینش کافی برخوردار باشند موفقیت در عرصه رقابتی تضمین خواهد شد.

منبع: قوامی، محبوبه. (۱۴۰۳). هوش مصنوعی در سازمان. نشر پارس‌مدیر.