امنیت شبکه‌های اجتماعی

امنیت شبکه‌های اجتماعی به سازوکارهایی اشاره دارد که باعث می‌شود اطلاعات شخصی و حریم خصوصی کاربران حفظ شود و برای مشتریان اهمیت زیادی دارد. امنیت و حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی از مهمترین مسائل مبتلا به یک شبکه اجتماعی (رسانه اجتماعی) است.

اکنون با پیشرفت انواع تکنولوژی‌ها، حریم خصوصی افراد از محل زندگی و محیط‌‌های شخصی فراتر رفته و حریم خصوصی اطلاعاتی را نیز شامل می‌شود. اطلاعات شخصی که افراد در کامپیوتر‌ها و دستگاه‌های الکترونیکی خود دارند معمولاً بیش از موارد دیگر به حوزه ی خصوصی زندگی شان مربوط می‌شود. با وجود انواع سایت ها، نرم‌افزارها و حتی سیستم عامل‌های جاسوسی، حریم خصوصی افراد روز به روز بیش تر رنگ می‌بازد و متأسفانه کمتر کسی به این وضعیت حساسیت نشان می‌دهد.

در فضای کسب‌وکار، شرکت‌ها باید موضوع حریم شخصی کاربران در شبکه‌های را به دقت مدنظر داشته باشند. کاربر به عنوان یک مصرف‌کننده در واقع یک لید (سرنخ) یا مشتری بالقوه محسوب می‌شود که شرکت کوشش می‌کند از طریق فعالیت‌های خود در این رسانه‌ها او را جذب کند. از سوی دیگر کاربران بسیار به حریم خصوصی خود در رسانه‌های اجتماعی حساس هستند. همچنین شرکت‌ها و کسب‌وکارهای مختلف نیز به دنبال حفظ حریم خصوصی خود در شبکه‌های اجتماعی هستند. بنابراین در این مقاله موضوع امنیت و حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی از دیدگاه مشتریان و سازمان مورد بررسی قرار می‌گیرد. در بازاریابی شبکه‌های اجتماعی باید کوشید تا امنیت مشتریان تامین شده و ریسک ادراک‌شده کاهش یابد.

تعریف حریم خصوصی در شبکه‌های اجتماعی

در تعریفی ساده از حریم خصوصی دو ویژگی برای آن بیان شده است. نخست این که در حریم خصوصی افراد حق دارند شخصاً برای خود تصمیم بگیرند و حریم خصوصی چیزی متعلق به شخصیت انسان است و دیگران در این مورد حقی ندارند. دوم این که در حریم خصوصی اصل بر آن است که کسی حق مداخله ندارد و دخالت دیگران در آن حریم نیازمند مجوز است.

باید توجه داشت که در این تعریف اصل مهم «تأثیر و تأثر حریم عمومی و خصوصی بر یکدیگر» نادیده گرفته شده است. البته شاید نتوان نقطه ی مقابل حریم خصوصی را «حریم» عمومی دانست. زیرا حریم دلالت بر محدوده و مرز مشخصی دارد؛ و حریم بودن با عمومی بودن این مفهوم در تضاد است. پس بهتر است آن را «حوزه ی عمومی» بنامیم.

حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی به اطلاعاتی گفته می‌شود که افشای آن اطلاعات در رسانه‌های مختلف می‌تواند در صورت فاش شدن آسیب‌هایی را به صاحب داده چه از لحاظ روحی و چه مالی و یا جسمی وارد سازد. بسیاری از شبکه‌های اجتماعی برای آنکه حفظ حریم خصوصی افراد را دارای ضابطه نمایند، قوانینی را در این راستا وضع نموده‌اند و چون این قوانین ذیل حقوق بشر تعریف می‌گردد، معمولاً قوانین سخت گیرانه‌ای نیز به شمار می‌آید.

حریم شخصی یا حریم خصوصی یعنی یک فرد یا گروه بتواند خود یا اطلاعات مربوط به خود را مجزا کند و در نتیجه بتواند خود یا اطلاعاتش را با انتخاب خویش در برابر دیگران آشکار کند. این تعریف قابل تعمیم به رسانه‌های اجتماعی می‌باشد.

کلیات امنیت شبکه‌های اجتماعی

حفاظت، پشتیبانی و نگهداری از داده‌های رایانه‌ای، اطلاعات مهم، برنامه‌های حساس، نرم‌افزارهای مورد نیاز و یا هر آنچه که در حافظه جانبی رایانه مورد توجه بوده و با اهمیت می‌باشد، امنیت رایانه‌ای نامیده می‌شود. تفکر امنیت در شبکه برای دستیابی به سه عامل مهم است که با یک دیگر مثلث امنیتی را تشکیل می‌دهند. این عوامل عبارتند از:

• رازداری و امانت داری (Confidentiality)
• یکپارچگی (Integrity)
• در نهایت در دسترس بودن همیشگی (Availability).

این سه عامل (CIA) اصول اساسی امنیت اطلاعات – در شبکه و یا بیرون آن – را تشکیل می‌دهند بگونه‌ای که تمامی تمهیدات لازمی که برای امنیت شبکه اتخاذ می‌شود و یا تجهیزاتی که ساخته می‌شوند، همگی ناشی از نیاز به اعمال این سه پارامتر در محیط‌های نگهداری و تبادل اطلاعات است.

راز داری و امانت داری Confidentiality

به معنای آن است که اطلاعات فقط در دسترس کسانی قرار گیرد که به آن نیاز دارند و اینگونه تعریف شده است. بعنوان مثال از دست دادن این خصیصه امنیتی معادل است با بیرون رفتن قسمتی از پرونده محرمانه یک شرکت و امکان دسترسی به آن توسط مطبوعات.

یکپارچگی Integrity

بیشتر مفهومی است که به علوم سیستمی باز می‌گردد و بطور خلاصه می‌توان آنرا اینگونه تعریف کرد:
– تغییرات در اطلاعات فقط باید توسط افراد یا پروسه‌های مشخص و مجاز انجام گیرد.
– تغییرات بدون اجازه و بدون دلیل حتی توسط افراد یا پروسه‌های مجاز نباید صورت بگیرد.
– یکپارچگی اطلاعات باید در درون و بیرون سیستم حفظ شود. به این معنی که یک داده مشخص چه در درون سیستم و چه در خارج آن باید یکسان باشد و اگر تغییر می‌کند باید همزمان درون و برون سیستم از آن آگاه شوند.

دسترسی همیشگی Availability

دسترسی عنصر کانونی در امنیت شبکه‌های اجتماعی است. این پارامتر ضمانت می‌کند که یک سیستم – مثلا اطلاعاتی – همواره باید در دسترس باشد و بتواند کار خود را انجام دهد. بنابراین حتی اگر همه موارد ایمنی مد نظر باشد اما عواملی باعث خوابیدن سیستم شوند – مانند قطع برق – از نظر یک سیستم امنیتی این سیستم ایمن نیست.

حریم خصوصی در فضای سایبر

فضای سایبر هویت و مکان بازیگران خود را پنهان میکند و امکان استفاده آسان از اسامی جعلی و پروکسی هایی را فراهم میکند که نفوذ به آنها و فاش کردنشان کار دشواری است؛ همچنین فضای سایبری سرعت، حجم و محدوده ارتباطات را نه تنها در کشور‌های قدرتمند و شرکت‌ها، بلکه برای شهروندان عادی هم به میزان قابل توجهی افزایش داده است؛ فضای سایبری گسترده و بی حد ومرز است، و از نظر قانونی مبهم و از نظر شفاهی مختصر و در کل، پیچیده و دست نیافتنی است. فضای سایبر باید در کنار عرصه‌های سنتی تر زمین، هوا، دریا، فضا، به عنوان پنجمین عرصه تلقی شود. اغلب مردم فکر می‌کنند که هکر ها، مهارت و دانش بالایی دارند که میتوانند سیستم‌های کامپیوتری را هک کنند و نقاط آسیب پذیر را پیدا کنند.

اﻣﺮوزه، شبکه‌های اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ بر خط ﺑﻪ دﻟﯿﻞ راﺣﺘﯽ و ﺳﻬﻮﻟﺖ در ﺑﺮﻗﺮاری ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ دﯾﮕﺮان ﺑـﻪ وﯾـﮋه اﻓـﺮادی ﺑـﺎ ﺧﺼﻮﺻﯿﺎت ﻣﺸﺎﺑﻪ، اﻣﮑﺎن ﻧﺎﺷﻨﺎس ﻣﺎﻧﺪن و ﻋﺪم ﻧﯿﺎز ﺑﻪ ﺟﺎﺑﺠـﺎﯾﯽ ﻓﯿﺰﯾﮑـﯽ در ﺑﺮﻗـﺮاری راﺑﻄـﻪ، ﺑﺮﺧـﻮرداری از جذابیت‌ها، قابلیت‌ها و دﯾﮕﺮ ویژگی‌های ﺧﺎص اﯾﻦ ﻓﻀﺎ، ﺗﻮﺟﻪ و ﻣﺤﺒﻮﺑﯿﺖ زﯾﺎدی را در ﺑﯿﻦ ﮐﺎرﺑﺮان وب ﺟﻬـﺎﻧﯽ از ﺟﻤﻠﻪ اﯾﺮاﻧﯿﺎن ﺑﻪ دﺳﺖ آورده‌اند. ﯾﮑﯽ از مهم‌ترین ﻣﺴﺎﺋﻠﯽ ﮐﻪ از چالش‌های اﻣﻨﯿﺘﯽ در اﯾﻦ شبکه‌ها ﺑـﻪ ﺷـﻤﺎر ﻣﯽ رود، ﻧﮕﻬﺪاری و اﻣﻨﯿﺖ اﻃﻼﻋﺎت و داده‌های ﺑﻪ اﺷﺘﺮاک گذاشته‌شده ﺗﻮﺳﻂ ﮐﺎرﺑﺮان از دسترسی‌های ﻏﯿﺮﻣﺠﺎز و اﻓﺸﺎی ﻧﺎﺧﻮاﺳﺘﻪ اﺳﺖ. ﺑﺎ ﮔﺴﺘﺮش ﭼﺸﻢﮔﯿﺮ ﺷﺒﮑﻪﻫﺎی اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺷﻨﺎﺳﺎﯾﯽ اﻓﺮاد ﻗﺎﺑﻞ اﻋﺘﻤﺎد ﺑﺮای ﺑﻪ اﺷﺘﺮاکﮔﺬاری اﻃﻼﻋـﺎت اﻫﻤﯿـﺖ وﯾﮋهای ﭘﯿﺪا ﮐﺮده اﺳﺖ. در ﺟﻬﺎن اﻣﺮوزی ﺑﻪ ﻋﻠﺖ ﺣﺠﻢ ﮔﺴﺘﺮده ارﺗﺒﺎﻃﺎت، ﺗﻌﺎﻣﻞ ﺑﺎ اﻓﺮاد ﻧﺎﺷﻨﺎﺧﺘﻪ اﺟﺘﻨﺎب ﻧﺎﭘﺬﯾﺮ اﺳﺖ.

نتیجه‌گیری بحث امنیت شبکه‌های اجتماعی

امنیت شبکه‌های اجتماعی بسیار مهم است زیرا ماهیت و طبیعت شبکه‌های اجتماعی، اجتماعی شدن و مراوده است. به این معنی که کاربران سپر زندگی روزمره را زمین می‌گذارند و بدون هیچ ملاحظه‌ای به گسترش ارتباطات شان می‌پردازند. کاربران ایرانی استقبال گسترده‌ای از شبکه‌های اجتماعی کرده‌اند و همانگونه که در زمینه‌ی وبلاگ‌نویسی در مقاطعی رتبه‌ی اول را در جهان (به نسبت جمعیت) به خود اختصاص داده بودند، در شبکه‌های اجتماعی نیز حضوری گسترده و فعال داشته‌اند.

برای نمونه پس از راه‌اندازی سامانه اورکات، ایرانی‌ها پس از برزیلی‌ها، آمریکایی‌ها و هندی‌ها به چهارمین ملیت در این شبکه‌ی اجتماعی تبدیل شدند. باید حریم شخصی شبکه‌های اجتماعی کاربران حفظ شود. به موازات رشد بی‌سابقه استفاده از شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه در کشور باید امنیت شبکه‌های اجتماعی تضمین شود.  وزارتخانه‌های ارتباطات و فناوری اطلاعات برای آموزش سواد دیجیتال در بین کاربران سعی در آموزش حفظ حریم خصوصی شبکه‌های اجتماعی دارد.

نزدیک به دو سال است که کاربران با آسیب‌های مختلفی از جمله سوء‌استفاده از اطلاعات شخصی یا هجوم بدافزارهای خطرناک به تلفن همراه هوشمند یا تبلت خود روبه‌رو شده‌اند. حریم خصوصی و محرمانگی اطلاعات شخصی، یکی از مهم‌ترین و جنجالی‌ترین مباحثی است که از ابتدای همگانی شدن اینترنت و بعدتر با ظهور و بروز شبکه‌های اجتماعی وجود داشته‌است. تقریباً هیچ کسی پیدا نمی‌شود که بخواهد اطلاعات شخصی فردی و خانوادگی خود را به راحتی در اختیار دیگران بگذارد.