شرکت سهامی

شرکت سهامی (Joint-stock company) شرکتی است که برای انجام امور تجاری تشکیل می‌شود و سرمایهٔ آن متشکل از سهام هم‌ارزش یا تعداد یکسان سهام است. شرکت‌های سهامی به دو نوع سهامی خاص و سهامی عام تقسیم می‌شوند. مهمترین تفاوت این دو در این است که سهام شرکت‌های سهامی عام در تالار بورس قابل مبادله است.

بزرگ‌ترین نوع کسب‌وکار و سازمان‌های تجاری در جهان است. شخصیت حقوقی شرکت، مستقل از مالکان آن است و بسیاری از امتیازات و حقوق و تعهدات یک شخصیت حقیقی را دارد. مثلاً می‌تواند بانام خود وام بگیرد یا اقدام به خرید دارایی کند. می‌تواند علیه دیگران، اقامه دعوا کند، همچنین می‌تواند با سایر افراد قرارداد منعقد کند. حتی می‌تواند مالک شرکت تضامنی یا سهامی دیگر باشد.

تعریف شرکت سهامی

بر اساس ماده ۱ اصلاحی قانون تجارت ایران مصوب ۲۴ اسفند ۱۳۴۷ به صورت زیر تعریف شده است:

شرکت سهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آنها است.

و بر اساس ماده ۲ اصلاحی قانون تجارت ایران:

شرکت سهامی شرکت بازرگانی محسوب می‌شود ولو اینکه موضوع عملیات آن امور بازرگانی نباشد.

در توضیح مواد فوق می‌توان گفت این شرکت از نوع شرکت‌های است که در آن مهم سرمایه شرکا است. در واقع شخصیت شرکا خیلی مهم نیست به دلیل آنکه هر شریک تا میزان سرمایه مسئول است. در این شرکت سرمایه را به قسمت‌های مختلف تقسیم می‌کنند که به آن سهم می‌گویند. هر یک از شرکا می‌توانند به هر اندازه که بخواهند سهم بخرند. این نوع شرکت به دو دسته سـهامی عام و خاص تقسیم می‌گردد.

انواع شرکت سهامی

در قانون تجارت، شرکت سـهامی به دو نوع تقسیم شده است:

• شرکت سهامی عام
• شرکت سهامی خاص

شرکت سهامی عام، شرکتی است که موسسین آن قسمتی از سرمایه شرکت را از طریق فروش سهام به مردم تامین می‌کنند. برای تشکیل این نوع شـرکت، وجود افرادی که اصطلاحاَ هیات موسس یا موسسین نامیده می‌شوند، الزامی است.

بر اساس قانون تجارت، هیات موسس باید قبلاَ ۲۰ درصد سرمایه را خودشان تعهد کرده و از این مبلغ ۳۵ درصد را نقداَ در حسابی نزد بانک برای شرکت در شرف تاسیس سپرده، سپس اظهارنامه‌ای به ضمیمه طرح اساسنامه شرکت و طرح اعلامیه پذیره نویسی سهام، به مراجع ثبت شرکت‌ها تسلیم نمایند.

شرکت سهامی خاص شرکتی است که تمام سرمایه آن توسط موسسین تامین می‌گردد. در این نوع شرکت مجمع عمومی موسس وجود ندارد و تعداد شرکای آن کم تر از شرکت عام است. در اینگونه شرکت‌ها صدور اعلامیه پذیره نویسی وجود ندارد و در بدو امر ۳۵ درصد از سرمایه باید در حساب مخصوصی سپرده شود. سایر مشخصات این نوع شـرکت عبارت است از:

• حداقل سرمایه شـرکت یک میلیون ریال است.
• تعداد مدیران حداقل سه نفر است.
• تعداد سهامداران نباید از سه نفر کمتر باشد.
• مبلغ اسمی سهام محدود نیست.
• سهام شـرکت قابل عرضه در بورس نیست.
• اوراق قرضه قابل انتشار نیست.
• انتقال سهام موکول به موافقت سایر شرکاست.

خلاصه و جمع‌بندی

از جمله شرکت‌هایی که در ماده ۲۰ قانون تجارت به آن اشاره شده است،شرکت سهامی است. شـرکت سـهامی شرکتی است که سرمایه آن به سهام تقسیم شده و مسئولیت صاحبان سهام محدود به مبلغ اسمی سهام آن‌ها است. به موجب ماده ۲ لایحه مزبور این نوع شرکت یک شرکت بازرگانی محسوب می‌شود ولو این که موضوع عملیات آن،بازرگانی نباشد.

این نوع شـرکت به محض تشکیل و ثبت، در زمره شرکت‌های تجاری قرار می‌گیرد. هر چند که برای انجام امور غیر تجاری، مانند خرید و فروش آپارتمان، تاسیس شده باشد. با توجه به اینکه موضوع شرکت‌های تجاری دیگر، باید حتماَ امور تجاری باشد، تا شرکت بازرگانی محسوب گردند. لذا می‌توان گفت که لایحه اصلاح قانون تجارت، در مورد شرکت‌های عام و خاص، قائل به استثنا شده و به این طریق خواسته است با وسعت بخشیدن به زمینه‌های فعالیت، موجبات بیشتر تشکیل آنها، بخصوص تشکیل شرکت سـهامی عام را که در آن سرمایه‌های کوچک از راه خرید سهام، امکان مشارکت و جریان پیدا می‌کند، فراهم آورد.