روش CRITIC

روش کریتیک (CRITIC) یک روش وزن دهی به معیارها براساس همبستگی و انحراف معیار داده‌های ماتریس تصمیم است و از روش نرمال سازی خطی استفاده می‌کند. از نظر کارکرد این روش مشابه روش انتروپی شانون است با این تفاوت که در این روش فقط به پراکندگی داده‌ها تکیه نمی شود.

«اهمیت معیارها مبتنی بر همبستگی درونی معیارها» برگردان پارسی CRiteria Importance Through Intercriteria Correlation است. این روش با فرم کوتاه کریتیک (CRITIC) نمایش داده می‌شود. روش کریتیک توسط دبرا و کاندوس (۲۰۱۰) معرفی شد و یک روش بسیار مناسب و کاربردی برای تعیین وزن معیارها است.

استفاده از روش کریتیک (CRITIC) به صورت ترکیبی با روش‌های تصمیم‌گیری چندمعیاره بسیار سازگار است. همانطور که می‌دانید در یک روش تصمیم‌گیری چندمعیاره مانند تاپسیس و … از تعدادی معیار برای انتخاب بهترین گزینه استفاده می‌شود. همیشه وزن معیارها به عنوان یک ورودی دردسر اصلی پژوهشگران است. روش کریتیک با استفاده از همان ماتریس تصمیم و بدون نیاز به داده‌های جدید، وزن معیارها را بدست می‌دهد.

مزایای روش کریتیک (CRITIC)

در این روش برای تعیین وزن معیارها از دیدگاه خبرگان استفاده نمی‌شود. اگر چه خبرگان از دانش و تجربه خود برای تعیین وزن معیارها استفاده می‌کنند اما با بیشتر شدن تعداد معیارها، احتمال خطاهای انسانی و ایجاد شک و تردید در مورد قابلیت اطمینان نتایج نیز افزایش پیدا می‌کند. در روش روش کریتیک (CRITIC) با استفاده از انحراف معیار و همبستگی درونی معیارها وزن هر معیار تعیین می‌شود.

مزیت دیگر روش CRITIC آن است که نیازی به گردآوری داده‌های جدیدی برای تعیین وزن معیارها نیست. زمانی که ماتریس تصمیم تشکیل شد با اعداد همین ماتریس وزن هر معیار نیز تعیین می‌شود.

گام‌های روش کریتیک (CRITIC)

نخستین گام تشکیل ماتریس تصمیم است. منظور از ماتریس تصمیم، ماتریسی است که در هر سطر آن یک گزینه و در هر ستون آن یک معیار قرار دارد. این ماتریس شامل m گزینه و n معیار است و به صورت کلی زیر نوشته می‌شود:

ماتریس تصمیم

ماتریس تصمیم

  • برای سنجش همبستگی داده‌ها از رابطه ۱ استفاده می‌شود.
  • برای تعیین وزن اولیه معیارها از رابطه ۲ استفاده می‌شود.
  • سرانجام با استفاده از رابطه ۳ و به روش خطی وزن نهایی معیارها تعیین می‌شود.
فرمول‌های روش کریتیک (CRITIC)

فرمول‌های روش کریتیک (CRITIC)

به این ترتیب با همان داده‌های ماتریس تصمیم و با توجه به پراکندگی و همبستگی داده‌ها، وزن هر معیار محاسبه می‌شود. در این روش برخلاف روش انتروپی فقط پراکندگی داده‌ها ملاک تصمیم‌گیری نیست. در تعیین وزن نهایی معیارها چون از روش خطی محاسبه می‌شود بنابراین جمع اوزان معیارها ۱ خواهد شد.

منبع: حبیبی، آرش؛ آفریدی، صنم. (۱۴۰۱). تصمیم‌گیری چندشاخصه، تهران: انتشارات نارون.

محاسبه وزن معیارها با روش کریتیک (CRITIC) در اکسل

  • فایل اکسل محاسبه وزن معیارها با روش کریتیک
  • توضیح محاسبات انجام شده به صورت فارسی
  • یک نمونه مقاله فارسی که داده‌های آن در فایل اکسل تفسیر شده است.
  • اصل مقاله به زبان لاتین
  • این پکیج کوتاه، مختصر و مفید است.
3.7 3 رای ها
امتیازدهی به مقاله