محاسبه شاخص HTMT

شاخص روایی یگانه-دوگانه (HTMT) روشی برای سنجش میزان روایی واگرا یا افتراق میان گویه‌های تشکیل‌دهنده هر یک از سازه‌های مدل است. این روش جایگزین روش قدیمی فورنل-لارکر گردید و در خروجی نرم‌افزار حداقل مربعات جزئی قابل مشاهده است.

هنسلر و همکاران (۲۰۱۵) شاخص جدیدی به نام Heterotrait-Monotrait Ratio یا HTMT برای ارزیابی روایی واگرا ارائه کرده‌اند. این شاخص در کانون تحلیل آماری پارس مدیر با عنوان نسبت روایی یگانه-دوگانه ترجمه شده است.. امکان محاسبه این معیار در نرم‌افزار Smart PLS 3 وجود دارد اما استفاده از روایی واگرا در همه روش‌های رگرسیونی و مدل معادلات ساختاری کاربرد دارد. در این نوشتار قصد داریم تا روش محاسبه این شاخص را در نرم‌افزار اکسل و به صورت دستی آموزش دهیم.

فرمول محاسبه شاخص HTMT

برای محاسبه شاخص HTMT از فرمول زیر استفاده می‌شود:

فرمول محاسبه شاخص HTMT

اگرچه فرمول پیچیده به نظر می‌رسد اما من اینجا هستم تا این فرمول را برای شما ساده کنم. این فرمول از سه قسمت تشکیل شده است.

• میانگین همبستگی سوالات دو متغیر باهم (A)
• میانگین همبستگی سوالات متغیر اول (B)
• میانگین همبستگی سوالات متغیر دوم (C)

بنابراین کافی است B را در C ضرب کنید. از عدد حاصل جذر بگیرید. سپس A را بر این عدد تقسیم کنید.

مثال عددی محاسبه HTMT

فرض کنید رابطه دو متغیر اعتماد و رضایت را با یک پرسشنامه بررسی می‌کنید. اعتماد دارای ۵ سوال و رضایت دارای ۳ سوال است. ضریب همبستگی سوالات این دو متغیر را محاسبه کنید.

مثال عددی محاسبه HTMT

این شکل را با شکل بالای صفحه و فرمول نوشته شده مقایسه کنید. بسیار ساده تر از آن چیزی بود که فکر میکردید.

میانگین مقادیر مثلث اول یا همبستگی سوالات متغیر اول (B) = 0/690

میانگین مقادیر مثلث اول یا همبستگی سوالات متغیر دوم (C) = 0/420

مجذور حاصلضرب میانگین دو مثلث  = ۰/۵۳۸

میانگین مقادیر مربع آبی رنگ یعنی میانگین همبستگی سوالات دو متغیر باهم (A) = 0/388

مقدار HTMT روایی واگرا = ۰/۷۲۰

در نرم‌افزار PLS برای محاسبه شاخص HTMT کافیست رویه بوت‌استراپینگ کامل را اجرا کنید. حد مجاز معیار HTMT میزان ۰/۸۵ تا ۰/۹ می‌باشد. اگر مقادیر این معیار کمتر از ۰/۹ باشد روایی واگرا قابل قبول است.

منبع: حبیبی، آرش؛ جلال‌نیا، راحله. (۱۴۰۱). حداقل مربعات جزئی. تهران: نارون.