ریسک‌پذیری
ریسک‌پذیری Risk taking یک صفت درونی در افراد است که بر پذیرش خطرات برای دستیابی به منافع بیشتر تاثیر می‌گذارد. از منظر مدیریت کارآفرینی این مقوله یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های افراد کارآفرین است. همچنین ریسک ادراک شده در مباحث پذیرش فناوری نیز جایگاه مهمی دارد.
به عدم اطمینان و آگاهی از پیامد یک رویداد، ریسک می‌گویند. ریسک کردن، یکی سخت‌ترین کارهایی است که هر فردی شهامت انجام آن را ندارد و نمی‌تواند خطر آن را به جان بخرد. با این که ریسک یکی از واژه‌های پر کاربرد بین گفت و گوهای روزانه است، اما ریسک‌پذیری در عمل کمتر رخ می‌دهد. با وجود مخاطراتی که این ویژگی دارد اما منافع آن نیز بسیار زیاد است. نکته امیدوارکننده آن است که مهارت خطرپذیری را به سادگی می‌توان در خود ایجاد کرد. از آنجا که خطرپذیری یکی از مفاهیم پایه در مدیریت کارآفرینی است در این مقاله به تشریح بیشتر آن پرداخته می‌شود.
ریسک‌پذیری چیست؟
ریسک‌پذیری واژه‌ای است که امروزه در بسیاری از مکالمات روز مره از آن استفاده می‌شود. ریسک پذیر بودن یک ویژگی و صفت درونی انسان‌ها است که از بدو تولد در وجود آنها نهادینه شده است. شاید این پرسش پیش آید که چرا با وجود ذاتی بودن ریسک‌پذیری برخی از افراد این ویژگی را ندارند یا بسیار در وجودشان کمرنگ است. شاید به این خاطر است که در کودکی والدین و اطرافیان با ایجاد ترس هایی باعث کمرنگ شدن این ویژگی در آنها شده اند که در بزرگسالی این ویژگی به شکلی کمرنگ نمایان شده است.
اگر بخواهیم بهتر به این موضوع بپردازیم باید بگوییم که ریسک‌پذیری یعنی حرکت از نقطه A به نقطه B بدون اینکه تا حالا آن را تجربه کرده باشیم. ریسک‌پذیری ترسی را نیز به همراه خودش دارد. ترسی که به علت این حرکت از نقطه A به نقطه B بوجود آمده است.
دلیل ایجاد این مدل ترس‌ها به خاطر ناشناخته بودن نقطه B است چرا که ذهن انسان به گونه‌ای است که در مقابل چیزها و مکان‌های ناشناخته کمی محتاط است. از آنجایی که ذهن ما وظیفه دارد از ما در مقابل هرگونه تهدیدی محافظت کند پس برای انجام کارهای ناشناخته نیز این ترس را در ما ایجاد می‌کند و ما را از انجام آن به نوعی دور می‌کند.
پرسشنامه ریسک‌پذیری
ریسک‌پذیری و پذیرش خطر یکی از ابعاد اصلی جهت‌گیری کارآفرینی (گرایش کارآفرینانه) است. برای سنجش میزان خطرپذیری سازمان‌ها می‌توان از ۳ پرسش استفاده کرد. این سه پرسش در پرسشنامه کوین و اسلوین وجود دارد. همچنین هاگس و مورگان نیز از همین سه گویه در پرسشنامه خود استفاده کردند.
۱- در سازمان خطر پذیری یک صفت مثبت برای کارکنان در نظر گرفته می‌شود.
۲- کارکنان این سازمان برای پذیرش خطرهای حساب شده برای اجرای ایده‌های جدید تشویق می‌شوند.
۳- سازمان بر شناسایی و بهره برداری از فرصت‌های جدید ارائه خدمات سازمانی تاکید دارد.
پرسشنامه ریسک‌پذیری
این سه پرسش را با طیف لیکرت مطرح کنید. به این ترتیب می‌تواید میزان خطرپذیری و میل به پذیرش ریسک را در یک سازمان بسنجید. در واقع ذهن به گونه‌ای خلق شده که انسان را از خطر حفظ کند و در همین حالت موجود، در یک نقطه امن بدون حرکت نگاه دارد. چرا که حرکت و تجربه کردن کارهای مختلف ممکن است آسیبی به شما وارد کند و ذهن وظیفه خودش می‌داند تا شما را از این خطرات دور کند. البته این گونه خطرات در بیشتر مواقع فقط ساخته ذهن است و احتمال وقوع آن ها به شدت پایین است.
دستاوردهای پژوهشی نشان می‌دهد بیشتر ترس‌ها واقعی نیستند و ذهن انسان این ترس‌ها را برای او نمایان می‌کند. همانگونه که گفته شد ذهن نسبت به ناشناخته‌ها از خود واکنش تدافعی نشان می‌دهد و سعی دارد افراد را در محدوده امن خودشان که تجربه نکردن ناشناخته هاست باقی بگذارد.
مزایای ریسک کردن و پذیرش خطر
ریسک کردن و ریسک‌پذیری آثار بسیار مثبت زیادی دارند. البته ریسک راهبردی است که می‌تواند تأثیرات شگفت انگیزی را روی زندگی شما داشته باشد. از آثار این دو پدیده‌ای که امروزه بیشتر در بورس کاربرد دارند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.
موقعیت‌های مناسب
موقعیت‌های مناسب همیشه در پس ریسک‌ها قرار دارند که با ریسک‌پذیری اتفاق می‌افتد. همچنین بسیاری از افراد موفق تنها علت موفقیت خودشان را ریسک پذیر بودنشان می‌دانند و از این غافل نیستند که تجربه ناشناخته‌ها نه تنها باعث رشد آنها و رسیدن به موفقیتشان می‌شود بلکه زندگی آنها را نیز تغییر داده و رو به بهتر شدن می‌برد. بسیاری از افراد موفق مثل وارن بافت ریسک در سرمایه‌گذاری را انجام دادند که فراز و نشیب‌های زیادی را در آن داشتند.
افزایش اعتماد به نفس
از دیگر آثار ریسک‌پذیری این است که باعث افزایش اعتماد به نفس می‌شود. کسی که ریسک می‌کند تقلید کننده نیست و خودش رهبری خودش را بر عهده گرفته است که این نشان از اعتماد به نفس بالای اوست. افرادی که رهبری خودشان را بر عهده دارند تحت تاثیر گفته‌های اطرافیان خود قرار نمی‌گیرند و از مسیر رشد دست بر نمی‌دارند.
دستیابی به موفقیت
افرادی که دید مثبتی نسبت به ریسک کردن دارند می‌دانند که چیزی به اسم شکست وجود ندارد و در همه ریسک کردن‌ها یادگیری وجود دارد و اینها باعث رسیدن به موفقیت می‌شود. پس از ریسک کردن نمی‌ترسند و با آغوشی باز به استقبال آن می‌روند. قبل از این که برویم سراغ مثال دیدگاه جناب گیتس از این قضیه، آیا نقشه‌ای برای موفقیت خود کشیدهاید. اگر جوابتان نه است حتماً مقاله نقشه راه موفقیت را بخوانید. اگر هم بله هست، بهتر است که نگاهی داشته باشید ببینید نقشه‌ای که کشیدهاید صحیح است یا غلط؟
تفاوت ریسک‌پذیری و ریسک کردن
شاید در نگاه اول فکر کنید که ریسک‌پذیری همان ریسک کردن است اما باید بدانید که تفاوتی بین این دو وجود دارد. همانگونه که مطرح شد ریسک‌پذیری یک ویژگی است که از بدو تولد همه افراد وجود دارد همچنین ریسک‌پذیری در انسان‌ها یک صفت است.
اما ریسک کردن به نوعی یک مهارت است همانند دیگر مهارت هایی که در زندگی می‌توانیم با آگاهی و تمرین آن را کسب کنیم. بنابر این ممکن است هر فردی ویژگی ریسک‌پذیری را دارا باشد اما در ریسک کردن که یک مهارت است ضعف داشته باشد.
به عنوان مثال پر خاشگری و زود از کوره در رفتن یک صفت اخلاقی است اما اینکه چقدر با اصول و راه کارهای مدیریت خشم آشنا هستید یک مهارت است که به این ترتیب ریسک‌پذیری با مهارت ریسک کردن متفاوت است که افراد بسیاری تفاوت این دو را به خوبی نمی‌دانند.
خلاصه و نتیجه‌گیری
ناشناخته‌ها برای افراد یک چالش به حساب می‌آیند که با رفتن به این چالش‌ها و ریسک‌ها در واقع تجربه می‌کنند و در این حالت است که تغییر و رشد صورت می‌گیرد. پس برای رشد قطعاً به ریسک در زندگی و رفتن به دل چالش‌ها نیاز است. همچنین که بسیاری از اساتید اهل فن می‌گویند که زندگی که بدون ریسک و چالش رشدی در پی آن ندارد و رشدی اگر نباشد مسلماً موفقیتی هم نخواهد بود.
ریسک‌پذیری یکی از آن دسته مهارت‌هایی است که می‌تواند شما را به موفقیت‌های بزرگی برساند. در حقیقت تنها رازی که بین افراد موفق وجود دارد، ریسک کردن است. اصلاً ریسک کردن به زندگی آنها گره خورده است. به عبارتی عادتی را برای خودشان به وجود آورده‌اند که وقتی موقعیت خطراناکی را حس می‌کنند، ریسک آن را می‌پذیرند و شروع به انجام آن می‌کنند.
خلاصه، زندگی بدون ریسک کردن معنی ندارد. اگر ریسک نکنید، زندگی یک نواختی را خواهید داشت و زیاد از آن موقعیتی که در آن هستید راضی نخواهید بود. ریسک‌پذیری پنجره‌ای جدیدی رو به سوی زندگی است. پنجره‌ای که اگر آنها را باز کنید، حتماً اتفاقات خوب در انتظار شما خواهد بود.
تهیه و تنظیم: محبوبه برابسته
مدیریت کارآفرینی | ۲۸ اسفند ۰۰
