بانکداری جامع

بانکداری جامع اصطلاحی برای موسسات مالی و اعتباری است که پیشنهادهایی در ابعاد وسیع در زمینه خدمات بانکی به مشتریان ارائه می‌دهند. بر اساس الزام بانک مرکزی، مقرر شده است تا بانک‌ها مشتریان خود را بر اساس معیارهایی طبقه‌بندی کرده و خدمات خود را متناسب با طبقه مشتریان ارائه کنند. اهم شیوه‌های بانکداری عبارتند از: بانکداری خرد، بانکداری تجاری، بانکداری شرکتی و بانکداری سرمایه‌ای.

مدل بانکداری جامع از هفت بخش اصلی تشکیل می‌شود. چهار بخش اصلی عبارتند از بانکداری خرد، اختصاصی و مجازی که بر اثر همپوشانی‌ها، شکل‌های دیگری از بانکداری را ایجاد می‌کنند. ابعاد دیگر شامل بانکداری خصوصی، بانکداری سرمایه‌گذاری، بانکداری کسب‌وکار و بانکداری مجازی است.

بانک‌ها به عنوان یکی از مهمترین نهادهای مالی، نقش مهمی در اقتصاد کشور دارند. بانک‌ها همواره بدنبال ارائه محصولات و خدمات مطابق با نیازها و خواسته‌های مشتریان هستند. داشتن رویکرد و مدل مناسب بانکداری، می‌تواند به ارائه خدمات و محصولات مطابق با نیاز مشتریان کمک زیادی کند. یکی از این رویکردها جهت دستیابی به این هدف، الگوی بانکداری جامع است. این الگو جهت پیاده‌سازی در کشور نیازمند عوامل خاصی است. این پژوهش با هدف تعریف و مفهوم‌سازی بانکداری جامع صورت گرفته است.

تعریف بانکداری جامع

مفهوم بانکداری جامع Comprehensive Banking برای نخستین بار توسک گرشنکرون Gerschenkron در رابطه با نظریه عقب‌ماندگی نسبی و صنعتی شدن مطرح گردید. بر اساس این نظریه، کشورهایی که در مقایسه با کشورهای پیشرو، دیرتر اقدام به صنعتی شدن مینمودند، با تقاضای بیشتر سرمایه نسبت به پساندازها روبرو می‌شدند. این امر باعث می‌شد که بازارهای سرمایه و اعتباری غیرمتمرکز شده آنها ناکارآمد باشد. بنابراین این کشورها با طراحی بنگاه‌های بزرگ و بانکداری جامع، سعی در یافتن جایگزینی برای این دو نمودند.

در واقع بانکداری جامع رویکردی جهت تأمین مالی بیشتر و بلندمدت‌تر، به‌منظور افزایش سرعت رشد صنعت و خدمات پشتیبانی بانکی است. بانکداری فراگیر جهت ارائه خدمات به همه مشتریان باید یک پرتفوی گسترده و متنوع از خدمات را به بخش‌های مختلف ارائه دهد. ازاین‌رو لازم است که بانکداری خرد، شرکتی، تجاری و … را ایجاد کند.

انواع بانکداری جامع

علاوه بر آن، بین فعالیت‌های مختلف مالی چون وام‌دهی، مدیریت انواع پرداخت‌ها، انتشار و تعهد پذیره‌نویسی اوراق بهادار، فعالیت‌های کارگزاری و مالی ساختاریافته، وامدهی بلندمدت، مهندسی مالی، تأمین مالی پروژهای. نکته مهم در بانکداری جامع تفکیک مشتریان به گروه‌های مختل و ارائه محصولات و خدمات مطابق با نیازهای مشتریان است. یعنی مشتری‌محوری در کانون توجه بانکداری فراگیر قرار دارد.

انواع بانکداری جامع

مدل بانکداری جامع از ۷ بخش اصلی تشکیل می‌شود:

• بانکداری خرد
• بانکداری شرکتی
• بانکداری اختصاصی
• بانکداری سرمایه‌گذاری
• بانکداری کسب‌وکارها
• بانکداری مجازی
• بانکداری شخصی

بانکداری خرد: این شیوه بانکداری  ارایه خدمات به عموم مردم  با مزیت‌های محدود است را شامل می‌شود. این طبقه شامل مشتریان عادی بانکها هستند که دارای منابع پس اندازی خرد، تراکنش‌های محدود، ارتباط از طریق خدمات پرداخت معمول چون دریافت حقوق، قبوض  و … می‌باشند.

بانکداری شرکتی: این بخش از مدل بانکداری جامع، مشتریان حقوقی را شامل می‌شود. بانکداری شرکتی به دلیل طیف مشتریان و اندازه به ۳ بخش اصلی بانکداری شرکت‌های کوچک و متوسط، بانکداری شرکت‌های بزرگ  و در نهایت بانکداری بازار جهانی  تقسیم می‌شود.

بانکداری اختصاصی: مشتریان با ثروت و درآمد خالص بالا هدف این شیوه بانکداری هستند. این طبقه از نظر تعداد بسیار محدود است اما منابع بسیاری در اختیار دارند که بانکها بسیار علاقه‌مند هستند که کنترل و مدیریت این منابع را در دست داشته باشند.

بانکداری سرمایه‌گذاری: راهکار بانکداری شرکتی و اختصاصی برای مدیریت دارایی و ثروت مشتریان است. بدین ترتیب می‌توان دید که بانکداری سرمایه گذاری بیشتر با دو دسته از مشتریان که دارای سرمایه و دارایی هستند یعنی شرکت‌ها و مشتریان ثروتمند در ارتباط است.

بانکداری کسب‌وکارها: همپوشانی بانکداری خرد و شرکتی نیز به کسب‌وکار (اصناف)  اشاره دارد که ماهیت شخصی اما دارای کارکردی تجاری هستند. ارایه خدمات به این دسته از مشتریان بیشتر بر مدیریت پرداخت‌ها، رفع نیازهای اعتباری آنها و توسعه کسب وکارشان تمرکزدارد.

بانکداری شخصی:  این بخش از مشتریان، طیفی از مشتریان بین مشتریان عادی و اختصاصی هستند. این مشتریان تعداد بیشتری با منابع محدود تر نسبت به مشتریان اختصاصی را شامل می‌شود. این بخش از بازار مزایای مشتریان اختصاصی و خرد را با هم دارد.

بانکداری مجازی: بسیاری مفهوم بانکداری مجازی و بانکداری الکترونیک را اشتباه می‌گیرند. بانکداری مجازی یک استراتژی کسب‌وکار است که مشتریانی را که از طریق فضای مجازی مسائل بانکی خود را مدیریت می‌کنند را هدفگذاری کرده است.

نتیجه‌گیری

بانکداری جامع یکی از رویکردهای بسیار مهم نسبت به بانکداری است. اخیراً در کشور ما توسط برخی از بانک‌ها، به کار گرفته‌ شده است. در این رابطه آنچه با اطمینان می‌توان در مورد آن اظهارنظر نمود.این است که یک رویکرد جامع و کامل و موردپذیرش توسک طی وسیعی از مجموعه بانکی وجود ندارد. این امر باعث می‌شود که نسبت به پیاده‌سازی و اجرای اثربخش آن با موفقیت همراه نشویم. این تحقیق با درک این موضوع سعی نمود. چارچوبی جامع از عوامل اثرگذار در پیاده سازی موفق بانکداری جامع را شناسایی و ایجاد نماید.