آمیخته بازاریابی توزیع

آمیخته بازاریابی توزیع (Place) فرایند رساندن محصول یا خدمت به مصرف‌کننده نهایی از طریق کانال‌های مشخص می‌باشد. توزیع یکی از چهار عنصر اصلی آمیخته بازاریابی است. توزیع یک عنصر اصلی در عرضه محصول توسط بازاریابان است که اهمیت در دسترس بودن و قابل اعتماد بودن عرضه‌کننده به عنوان اهداف خرید بر خریدار را نشان می‌دهد. آمیخته توزیع دو مفهوم مرتبط اما مختلف در بازاریابی را نشان می‌دهد. اول توزیع شامل واسطه‌هایی است که محصول را خریداری و سپس به فروش می‌رسانند. دوم توزیع شامل توزیع فیزیکی می‌شود که انتقال و نگهداری محصولات پس از آن که آنها در فرایند تولید توسط شرکت ساخته می‌شوند تا زمانی که به دست مصرف‌کننده برسند.

اولین وظیفه توزیع، کانال بازاریابی نامیده می‌شود که عبارت از مجموعه‌ای از سازمان‌های مهم وابسته به هم که باعث می‌شوند کالاها یا خدمات برای استفاده در دسترس مشتریان قرارگیرند. به عبارت دیگر حلقه ارتباط بین تولیدکنندگان و مشتریان را کانال توزیع می‌گویند.

در بازاریابی صنعتی تصمیمات مربوط به کانال‌های بازاریابی از اهمیت استراتژیک برخوردار است، زیرا این تصمیمات دارای اثر بلندمدت می‌باشند. یک شرکت به آسانی می‌تواند تصمیمات مربوط به قیمت و پیشبرد فروش خود را تغییر دهد ولی تغییر تصمیمات مربوط به کانال توزیع بسیار مشکل است. دومین وظیفه توزیع، لجستیک یا تدارکات نامیده می‌شود که شامل تحویل کامل محصولات به مشتریان و واسطه‌های کانال می‌باشد. شرکت‌های صنعتی برای کمک به انجام امور ذخیره سازی و انتقال کالاها و خدمات خود مجبورند از خدمات شرکت‌های فعال در زمینه حمل و نقل و انبار داری استفاده کنند.

انواع کانال‌های توزیع

سیستم توزیع، یک منبع بیرونی است. به طور طبیعی این سیستم در طی سالیان متمادی شکل می‌گیرد و تغییر آن نیز به راحتی صورت نمی‌گیرد. اهمیت سیستم توزیع برابر با اهمیت منابع درونی شرکت نظیر سیستم‌های تولید، تحقیق و توسعه، مهندسی، مالی، پرسنلی و بازاریابی است. سیستم توزیع تعهد شرکت تولید‌کننده را به اعضای بیرونی که در پخش محصولات شرکت مشارکت دارند و همچنین به مصرف‌کننده را نشان می‌دهد.

افزایش هزینه‌های فروش شخصی، هزینه‌های حمل ونقل، بیمه، نگهداری موجودی‌ها و سایر هزینه‌ها، همگی بیانگر نیاز به ارزیابی دقیق از کانال‌های بازاریابی هستند. کانال‌های بازاریابی سنتی باید دستخوش تغییراتی شوند و خود را با شرایط کنونی تطبیق دهند. افزایش نرخ بهره، تورم، مالیات و غیره باعث شده‌است که مدیران عالی خواستار افزایش کارایی و بهره‌وری از طریق عملیات مختلف از جمله توزیع شوند. مدیران متوجه این نکته شده‌اند که در شرایط رقابتی جدید، به‌ویژه در مواردی که برخی از عناصر آمیخته بازاریابی رقبا نظیر محصول، قیمت و فعالیت‌های پیشبرد فروش مشابه هم است، کانال‌های توزیع می‌توانند مزیت‌های رقابتی مختلفی ایجاد کنند، لذا توجه به عنصر کانال توزیع در میان عناصر بازاریابی بیشتر شده است.

کانال‌های آمیخته بازاریابی توزیع

مدیریت کانال توزیع

کانال توزیع مسیری است که طی آن، محصول و حقوق مالکیت آن از تولید به مصرف جریان می‌یابد. کانال‌های توزیع معمولا زنجیره‌هایی از موسسه‌های مختلف‌اند که به غیر از عرضه‌کننده اصلی و استفاده کننده نهایی، واسطه‌ نام دارند. هر واسطه برخی از فعالیت‌ها را بر عهده می‌گیرد که خود محصول یا حقوق مالکیت آن را مستقیما به مصرف‌کننده‌نهایی نزدیک‌تر می‌نماید، مانند عمده‌فروشان که محصولات را از تولید‌کنندگان می‌خرند و به خرده‌فروشان می‌فروشند. به طور کلی فعالیت‌های انجام شده در یک کانال توزیع به سه دسته‌ی زیر قابل طبقه‌بندی می‌باشند:

۱. فعالیت‌های مربوط به تغییر مالکیت یعنی مذاکره خرید و فروش و کانال تجاری

۲. فعالیت‌های مربوط به عرضه‌ی فیزیکی محصول از قبیل حمل و نقل، انبارداری و شبکه توزیع فیزیکی

۳. فعالیت‌هایی که باعث تسهیل موارد فوق می‌شوند مانند گردآوری و پخش اطلاعات، ریسک‌پذیری، مدیریت منابع سرمایه و فعالیت‌های پیشبرد فروش

جمع‌بندی بحث

توزیع فیزکی محصولات، وظیفه اصلی کانال‌های توزیع است. توزیع فیزیکی شامل حمل و نقل، مدیریت موجودی (‌انبارداری) و ارائه خدمات به مشتری است. واسطه‌ها نیز می‌توانند وظایف دیگری را بر عهده بگیرند که در کارایی بیشتر کانال و توسعه بازار موثر باشد. این وظایف شامل تحقیقات بازار، تبلیغات و برنامه‌ریزی محصول می‌باشد.

در بسیاری از سیستم‌های توزیع، اعضاء در فرایند تفکیک‌سازی مشارکت می‌کنند. این فرایند شامل وظایفی چون تجمع‌سازی، تفکیک‌سازی و تناسب‌سازی است. تجمع‌سازی فرآیند اجماع و جمع‌آوری محموله‌های فردی است، با این فرایند می‌توان حمل ونقل کالا رابه نحو مطلوب‌تر و با صرفه‌جویی بیشتر انجام داد. تفکیک سازی عبارت است از فرایند جداسازی کالا از نظر کیفیت، رنگ و اندازه. تناسب‌سازی معمولا درسطح خرده‌فروشی صورت‌می‌گیرد. این فرایند در واقع انواع مختلف کالا را جهت پاسخ به ترجیحات مختلف مشتریان تامین کند.

منبع: آمیخته بازاریابی توزیع اقتباس از کتاب مدیریت بازاریابی ونوس