سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری (DSS)

سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری (DSS) یک برنامه کاربردی کامپیوتری است که داده‌های کسب‌وکار را با هدف کمک به بهبود تصمیم‌گیری تحلیل می‌کند. این سیستم یکی از انواع سیستم اطلاعات مدیریت در سازمان است.

با رشد فناوری اطلاعات و ارتباطات این سیستم‌ها با هدف کمک به مدیران در فرایند اخذ تصمیم از سال ۱۹۷۱ عمومیت یافته‌اند. پشتیبانی از مدیران درباره تصمیم‌گیری در مورد مسائل ساخت یافته و غیرساخت‌یافته را دنبال می‌کنند. نظام‌های پشتیبان تصمیم علاوه بر تحلیل اطلاعات در امر تصمیم‌گیری نیز مشارکت می‌کنند اما مشارکت آنها صرفا صورت همکاری و پشتیبانی دارد. نقش تصمیم‌گیری در نهایت بر عهده کاربر است. به همین دلیل نحوه ارتباط آنها با کاربران را مشاوره‌ای نامیده‌اند. برای ارزیابی و سنجش این مقوله از پرسشنامه سیستم پشتیبانی تصمیم استفاده کنید.

سیستم پشتیبانی از تصمیم جهت اجرای مدل‌‌‌های پیچیده‌‌‌ی آماری و ریاضی، تحلیل داده‌‌‌ها و پشتیبانی از تصمیم مورد استفاده قرار می‌‌‌گیرند. ورودی این سیستم‌‌‌ها حجم داده‌‌‌های کم، پردازش همراه با تعامل با کاربر، خروجی حاصل از تحلیل تصمیم می‌باشد و کاربران آن پرسنل حرفه‌‌‌ای سازمان هستند. DSSها جهت تصمیم‌‌‌گیری در مواقعی که سابقه وجود ندارد، استفاده می‌‌‌شوند و نتایج به دست آمده از آن‌ها مدیران را در اخذ تصمیمات منحصربه‌فرد که غیر ساخت‌‌‌یافته یا نیمه ساخت‌‌‌یافته هستند، یاری می‌نماید، در عمل هوشمندی مدیران یا کارکنان حرفه‌‌‌ای را با قابلیت‌های کامپیوتری ادغام کرده تا کیفیت تصمیمات را بهبود بخشد. البته این نکته را باید مدنظر قرار داد که نظام‌های پشتیبان تصمیم نیز مانند نظام‌های اطلاعات مدیریت و سایر فناوری‌های مرتبط با آن اصطلاحاتی هستند که برای آن معانی و مفاهیم متفاوتی را در نظر می‌گیرند و تعریف واحد و پذیرفته شده‌ای برای آنها وجود ندارد.

تعریف سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری

سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری برگردان پارسی Decision support system است که به فرم کوتاه DSS نمایش داده می‌شود. این سامانه یکی از انواع سامانه‌های فناوری اطلاعات است که هنوز هم کارکردهای زیادی در سازمان دارد.

سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری یک سیستم اطلاعات مدیریت است که فعالیت‌ها مرتبط با خذ تصمیم در سازمان را بهبود می‌بخشد. این سیستم منابع فکری افراد را با قابلیت‌های کامپیوتر، جهت بهبود کیفیت تصمیمات به کار می‌گیرد. این سیستم‌ها، معمولاً برای حل مسائل نیمه ساخت یافته به کار می‌روند. سیستم‌های پشتیبانی تصمیم، سیستم‌های تعاملی مبتنی بر کامپیوتر می‌‌باشند که تصمیم‌گیران را یاری می‌کنند تا با به‌کارگیری داده‌ها و مدل‌ها، مسائل نیمه‌ساخت‌یافته را حل نمایند. مجموعه‌ای از برنامه‌ها و داده‌های مرتبط بهم که برای کمک به تحلیل و تصمیم‌گیری طراحی می‌شوند. کمک این گونه سیستم‌ها در تصمیم‌گیری بیش از سیستم اطلاعات مدیریت (MIS) یا سیستم اطلاعات اجرایی (EIS) است.

این سیستم‌ها، منابع انسانی (آگاهی‌های فردی) را با قابلیت­‌های کامپیوتری ترکیب می‌کنند تا باعث ارتقاء کیفیت تصمیم گیری‌ها مخصوصا در مورد مسائل نیمه ساخت یافته شوند. سیستم پشتیبان تصمیم گیرا  یک سیستم اطلاعاتی  کامپیوتری دوطرفه  (Interactive) است که انعطاف پذیر و وفق پذیر می‌باشد که بطور اختصاصی برای پشتیبانی حل یک مسئله غیرساخت یافته مدیریتی استفاده می‌شود.

ابعاد سیستم پشتیبانی تصمیم

سیستم پشتیبانی از تصمیم دارای یک بانک اطلاعاتی متشکل از دانش موجود درباره ی موضوع و یک زبان که برای فرموله کردن مسائل و پرسش بکار میرود و یک برنامه مدلسازی برای ازمایش تصمیمات ممکن هستند. هر سیستم پشتیبان تصمیم‌گیری دستیابی به سه هدف اصلی را دنبال می‌کند:

• کمک به مدیر برای تصمیم‌گیری در مورد مسائل نیمه ساخت یافته
• پشتیبانی تصمیم‌گیری انجام شده توسط مدیر و نه جایگزینی ان
• بهبود کارائی تصمیم‌گیری و توجه بیشتر به اثر بخشی ان

اجزای سیستم پشتیبانی از تصمیم عبارتند از:

• بانک مدل‌ها
• بانک اطلاعاتی
• داده‌های خارجی
• داده‌های داخلی
• سیستم مدیریت بانک اطلاعاتی
• سیستم مدیریت مدل‌ها
• نرم‌افزار مدیریت

کاربرد سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری

اهمیت تصمیم‌گیری در اداره سازمان‌ها بر کسی پوشیده نیست به طوریکه سازمان را شبکه تصمیم و مدیریت را عمل تصمیم‌گیری نامیده اند. امروزه تصمیم‌های مدیریتی صرفا نمی توانند بر نبوغ، شهود و قضاوت شخصی افراد متکی باشند بلکه باید بر پایه بررسی‌های علمی، آمار و اطلاعات تردید ناپذیر استوار شوند. بنابراین باید سازمان‌ها را به گونه‌ای پایه‌ریزی کرد تا بتوان اطلاعات کافی و صحیح را به موقع به مدیران ارائه نمود. همزمان با گسترش استفاده از نظام‌های اطلاعات مدیریت در سازمان‌ها برخی از دانشمندان علم مدیریت و اطلاعات رهیافت دیگری را در پیش گرفتند و نظام‌های پشتیبان تصمیم‌گیری را طراحی نمودند. نظام هایی که اطلاعات مناسب را برای حل یک مساله خاص و تصمیم‌گیری مدیران تولید می‌کنند.

امروزه نیاز به سرعت در تصمیم‌گیری افزایش یافته است، اطلاعات مشترک بیش از حد زیاد شده است. از طرف دیگر محیط‌های تصمیم‌گیری پیچیده تر شده است و با توجه به افزایش فشار رقابتی تصمیم‌گیری نیز مشکل تر می‌شود. محدودیتهای ذهنی بشر در پردازش داده‌ها و دسترسی به اطلاعات و دانش‌های محدود افراد برای ما دردسرساز شده است و اگر برای رفع این مشکلات از کارشناسان متعدد استفاده کنیم، هزینه زیادی خواهد داشت. علاوه بر این ایجاد هماهنگی و ارتباط بین افراد مشکل خواهد بود. تحقیقات نشان داده است که طراحی یک سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری کامپیوتری می‌تواند تصمیمات بر مبنای واقعی را تسهیل کند،کیفیت تصمیمات را ارتقا دهد و باعث ارتقا اثربخشی و بهره‌وری فرایندهای تصمیم‌گیری می‌شود.

خلاصه و جمع‌بندی

یک سیستم پشتیبانی تصمیم می‌تواند این امکان را برای کارمند فراهم بیاورد که بتواند با داده هایی که از منابع خارجی یا داخلی جمع کرده است، یک تصمیم‌گیری آگاهانه داشته باشد. سیستم‌های اطلاعات مدیریت اشکالاتی دارد که سیستم‌های پشتیبانی تصمیم برای رفع آنها بوجود آمده است. سیستم اطلاعات مدیریت به منظورتدارک پشتیبانی شخصی برای هر مدیرنمی باشد. این ضعف سیستم اطلاعات مدیریت، اقداماتی را باعث شد که منتهی به مفهوم سیستم پشتیبانی تصمیم گشت. مفهوم سیستم پشتیبانی تصمیم ،شکستهای اولیه سیستم اطلاعات مدیریت راتجربه نکرد. به احتمال قوی دلیل اصلی آن، دامنه محدودترسیستم پشتیبانی تصمیم است. برخورد ملایم تر سیستم پشتیبانی تصمیم، شانس موفقیت خود را حداکثر می‌کند.

فرایندهای تصمیم‌گیری شامل سه نوع تصمیمات ساختار یافته (قابل برنامه‌ریزی)، نیمه ساختار یافته ،ساختار نیافته (غیر قابل برنامه‌ریزی) است. فعالیت‌های مدیریت نیز شامل سه قسمت برنامه استراتزیک، کنترل مدیریت، کنترل عملیاتی می‌باشد. از ترکیب این تصمیمات وفعالیت‌ها حالتهای مختلفی بوجود می‌اید که برای هر حالت یک یا چند سیستم اطلاعاتی جوابگو می‌باشد. سیستم پشتیبانی از تصمیم برای حالتی مناسب است که مسائل نیمه‌ساخت‌یافته باشد.

دانلود فایل آموزش سیستم پشتیبانی تصمیم‌گیری