روش نمونه‌گیری در دسترس

نمونه‌گیری در دسترس (Convenience Sampling) یک روش نمونه‌گیری غیراحتمالی است که ملاک انتخاب نمونه سادگی دسترسی است. کلمه Convenience در لغت به معنای آسودگی و تسهیلات است. وجه تسمیه این روش نیز همین سادگی و سهولت در دستیابی به آحاد نمونه می‌باشد.

در بسیاری از موارد پژوهشگران مایل هستند پرسشنامه را در اختیار افرادی قرار دهند که از نظر مکانی به آنها نزدیک باشند. یا اینکه بتوانند به سادگی در بستر اینترنت آن را متنشر نموده و به نمونه‌گیری بپردازند. چه در انجام مصاحبه‌های تخصصی، چه در گردآوری دیدگاه افراد با پرسشنامه یا بازدید از امکان جهت مشاهده از این روش استفاده می‌شود. با این وجود همیشه انتقادات زیادی نیز با آن همراه بوده است.

اینکه با این روش می‌تواند به نمونه‌ای معرف جامعه دست پیدا کرد مورد تردید است. البته گاهی نیز شاید تنها راهکار دستیابی به حجم نمونه موردنظر همین روش باشد. به هرحال در این مقاله کوشش شده است تا براساس طرح موضوع ارائه شده در پایگاه ساینس دایرکت به تشریح موضوع پرداخته شود. در این مقاله تعاریف، محدودیت‌ها و کاربردهای نمونه‌گیری در دسترس تشریح می‌شود.

تعریف نمونه‌گیری در دسترس

نمونه‌گیری در دسترس متداول ترین نمونه نمونه‌گیری غیر احتمالی است. متاسفانه علت نیز بیشتر به دلیل سوء استفاده از این شیوه است که زحمت نمونه‌گیری را کم می‌کند. این روشی برای گردآوری نمونه با گرفتن نمونه‌هایی است که به راحتی در یک مکان یا سرویس اینترنت قرار دارند.

نمونه‌گیری آسان شامل استفاده از پاسخ دهندگانی است که برای پژوهشگر “مناسب” است. برای به دست آوردن این پاسخ دهندگان هیچ الگویی وجود ندارد. آنها ممکن است صرفاً از افرادی که برای مثال در خیابان، ساختمان عمومی یا محل کار حضور دارند، استفاده کنند.

این مفهوم اغلب با “نمونه‌گیری تصادفی” اشتباه گرفته می‌شود. زیرا تصور می‌شود که مردم “به طور تصادفی” متوقف می‌شوند.  نمونه‌گیری تصادفی استفاده از اعداد تصادفی برای انتخاب پاسخ دهندگان یا شرکت کنندگان بالقوه از یک چارچوب نمونه‌گیری است. در حالی که تعریف صحیح از نمونه‌گیری تصادفی  به طور کلی منجر به انتخاب متوازن آماری از جامعه می‌شود، یک نمونه در دسترس دارای سوگیری بسیار بالایی است.

کاربردهای نمونه‌گیری در دسترس

پژوهشگر در این روش به سادگی از دوستان، بستگان، همکاران در محل کار یا افراد در خیابان می‌خواهد که در تحقیقات خود شرکت کنند.  یکی از بهترین روش‌های در نظر گرفتن مشکلات این نوع نمونه‌گیری، نگاه به آخرین رویکرد است. برای مثال توقف مردم در خیابان را در نظر بگیرید. در یک صبح معمولی در روزهای هفته در منطقه خرید یک شهر متوسط​​، افرادی که در آن زمان در خیابان هستند به احتمال زیاد به نمایش بیش از حد نظرات مثلاً بیکاران و سالمندان بازنشسته می‌پردازند. در مورد کسانی که در مشاغل سنتی صبح تا عصر کار می‌کنند، نمایندهی وجود خواهد داشت. البته با انتخاب دقیق زمان‌ها و روزهای مختلف هفته می‌توان تا حدی این امر را متعادل کرد تا از نمونه کمی متعادل تر اطمینان حاصل شود.

علی‌رغم ایرادهای زیاد نمونه‌گیری در دسترس نمونه‌گیری راحتی هنوز کاربردهایی دارد. برای می‌توان در به دست آوردن طیف وسیعی از نگرش‌ها و نظرات و شناسایی فرضیه‌های آزمایشی که می‌توانند در تحقیقات بیشتر با دقت بیشتری آزمایش شوند، مفید باشد. با این وجود، این روش شاید ضعیف‌ترین راهبرد نمونه‌گیری غیر احتمالی باشد. معمولاً می‌توان با اتخاذ یکی از روش‌های غیر احتمالی دیگر، نمونه موثرتری را بدون افزایش چشمگیر تلاش بدست آورد.

خلاصه و جمع‌بندی

نمونه‌گیری در دسترس یک روش غیراحتمالی در نمونه‌گیری از جامعه آماری است. اساس این روش بر سادگی دسترسی به نمونه استوار است. انتقادات زیادی به این روش وارد است و بسیاری معتقدند نمونه‌گیری با این روش معرف جامعه پژوهشی نیست. این موجب ناتوانی در نتیجه‌گیری آماری قابل توجه از یافته‌های بدست آمده می‌شود. با این وجود در برخی موارد تنها راهکار موجود استفاده از همین روش می‌باشد.

3.6 9 رای ها
امتیازدهی به مقاله