روش بهترین-بدترین (BWM)

روش بهترین-بدترین (BWM) یک روش تصمیم‌گیری چندشاخصه برای تعیین وزن معیارهای تصمیم‌گیری مبتنی بر مقایسه زوجی عناصر با یکدیگر است. این روش توسط جعفر رضایی به سال ۲۰۱۵ برای اجتناب از مقایسه‌های زوجی ابداع شد.

روش بهترین-بدترین برگردان پارسی Best-Worst Method است که به فرم کوتاه BWM نشان داده می‌شود. در بیشتر مسائل تصمیم‌گیری چندمعیاره لازم است تا وزن معیارها مشخص باشد. بیشتر زمان‌ها، روش‌های فرایند تحلیل سلسله‌مراتبی و فرایند تحلیل شبکه برای این منظور استفاده می‌شوند. مشکل اصلی این روش‌ها تعداد زیاد مقایسه‌های زوجی است که گاهی گردآوری داده‌ها را بسیار دشوار می‌سازد. در روش پیشنهادی رضایی نیازی نیست تا همه عناصر باهم مقایسه زوجی شوند کافی است تا عناصر با بهترین و بدترین عنصر مورد مقایسه قرار گیرند.

این روش در ظاهر جایگزینی ساده برای تکنیک AHP است تا تعداد مقایسه‌های زوجی کمتر شود و میزان سازگاری نظرات بالاتر رود. پرسشنامه روش بهترین-بدترین ساده وکاراتر از روش AHP است زیرا تعداد مقایسه‌های کمتری دارد اما حل مساله BWM از تکنیک AHP پیچیده‌تر است.

الگوی روش بهترین-بدترین

همانطور که در شکل فوق مشخص است در یک پرسشنامه تکنیک بهترین-بدترین به جای آنکه همه معیارها باهم مقایسه شوند تنها با بهترین و بدترین عنصر مقایسه می‌شوند. این سبب می‌شود تا سازگاری مقایسه‌ها بالاتر رود و پاسخ دهنده خسته نشود.

گام‌های روش بهترین-بدترین (BWM)

من برای شما یک راهکار ساده برای حل مساله تکنیک بهترین-بدترین را دارم.

فرض کنید تعدادی معیار دارید.

بهترین معیار را انتخاب کنید و نامش را B بگذارید.

بدترین معیار را انتخاب کنید و نامش را W بگذرید.

اهمیت معیار B را نسبت به سایر معیارها تعیین کنید. میزان اهمیت هر معیار براساس B را با Ab نمایش می‌دهیم.

اهمیت سایر معیارها را نسبت به معیار W تعیین کنید. اهمیت هر معیار براساس W را با Aw نمایش می‌دهیم.

برای تعیین سایر ترجیحات قاعده طلایی زیر را به خاطر بسپرید:

در معادله زیر Axy ترجیح عنصر X به عنصر Y است.

برای انجام محاسبات روش bwm بهترین-بدترین نیاز به دانش برنامه نویسی خطی دارید. آموزش برنامه نویسی خطی در محیط اکسل و برنامه نویسی خطی ساده در نرم‌افزار لینگو در سایت پارس مدیر وجود دارد.

فایل آموزش روش بهترین-بدترین براساس ترجمه و تفسیر مقاله جعفر رضایی

این مقاله شامل آموزش روش جدید بهترین-بدترین (BWM) برای حل مسائل تصمیم‌گیری چندمعیاره است. در یک مساله MCDM تعدادی گزینه براساس تعدادی معیار ارزیابی می‌شود و هدف انتخاب بهترین گزینه است. در روش بهترین-بدترین ابتدا بهترین (مهم‌ترین یا مقبول‌ترین) و بدترین (کم‌اهمیت‌ترین یا غیرمقبول‌ترین) معیار مشخص می‌شود. سپس این دو معیار با سایر معیارها مقایسه زوجی می‌شوند. سپس با روش maximin وزن معیارهای مختلف معین خواهد شد. وزن گزینه‌ها براساس معیارها نیز به همین روش تعیین خواهد شد. وزن نهایی گزینه‌ها با تجمیع اوزان آنها براساس معیارهای مختلف تعیین می‌شود.

برای سنجش پایایی مقایسه‌های زوجی از نرخ سازگاری استفاده خواهد شد. برای تشریح و روشن شدن روش BWM یک نمونه مساله واقعی با مثال عددی حل شده است. همچنین این مساله با روش AHP نیز حل شده و یک مقایسه بین نتایج دو روش انجام خواهد شد. نتایج آماری نشان می‌دهد روش بهترین-بدترین به صورت معناداری از تکنیک AHP به نتایج بهتری در زمینه نرخ سازگاری و سایر موارد عمل می‌کند. در این مقاله نمونه پرسشنامه روش بهترین-بدترین ضمیمه شده است. ویژگی برجسته روش پیشنهادی نسبت به سایر روش‌های تصمیم‌کیری چندمعیاره عبارت است از:‌

۱- روش بهترین-بدترین به تعداد مقایسه‌های زوجی اندکی نیاز دارد.

۲- این روش به مقایسه‌های سازگاری منجر می‌شود که در نهایت نتایج قابل اعتمادتری می‌انجامد.

دانلود اصل مقاله و تفسیر آن

اصل مقاله روش بهترین-بدترین و ترجمه و تفسیر آن توسط آرش حبیبی ارائه شده است. دقت کنید هر دو فایل به صورت PDF است. همچنین فایل فارسی ترجمه محض نیست و به صورت تفسیری ارائه شده است.